Đa dạng hóa hình thức giáo dục truyền thống lịch sử cho thế hệ trẻ

Trên vùng đất xứ Thanh, mỗi danh lam, thắng cảnh, mỗi di tích lịch sử, văn hóa đều gắn liền với truyền thống quý báu của dân tộc Việt. Đây là những minh chứng, là tư liệu “sống” để truyền thụ, bồi đắp thêm tình yêu, niềm tự hào về quê hương cho các thế hệ trẻ.

Giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ thông qua các buổi triển lãm, tham quan, nói chuyện... sẽ là động lực giúp các em phấn đấu trong học tập để trở thành người có ích cho xã hội.

Thanh Hóa vốn là mảnh đất “địa linh nhân kiệt”, với hơn 1.500 di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, trong đó nhiều di tích đã được xếp hạng cấp quốc gia. Để phát huy những giá trị sẵn có, công tác giáo dục truyền thống văn hóa, lịch sử cho thế hệ trẻ luôn được các cấp, ngành quan tâm, đổi mới với nhiều phương thức phong phú, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

Trong những năm qua, hầu hết các trường luôn có kế hoạch cụ thể về việc lồng ghép trong các tiết dạy các nội dung liên quan đến di sản, di tích lịch sử, văn hóa. Tổ chức các tiết học thực tế gắn với các di tích lịch sử của địa phương là một hình thức giáo dục hiệu quả. Việc gắn lý thuyết với thực tiễn đã tạo hiệu ứng tốt cho học sinh chủ động tìm hiểu lịch sử, văn hóa của địa phương. Thông qua các tiết học, giáo viên lồng ghép kiến thức, sáng tạo phương pháp chuyển tải để học sinh hứng thú, tự giác tìm hiểu, trân trọng giữ gìn và phát huy giá trị các di tích lịch sử - văn hóa một cách hiệu quả, thiết thực hơn.

Vào các ngày lễ lớn của dân tộc, của địa phương, các nhà trường đều tổ chức hoạt động về nguồn, tham quan di tích lịch sử, giúp gia đình chính sách bằng những việc làm mang tính giáo dục sâu sắc... Qua mỗi lần tham quan, một số trường học cho học sinh viết bài giới thiệu về lịch sử hình thành, biện pháp bảo vệ, giữ gìn và phát huy giá trị di tích. Đây là một hoạt động có ý nghĩa thiết thực, bởi thông qua đó, nâng cao nhận thức, lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước, tự hào dân tộc, đạo đức, lối sống, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.

Hay thông qua các buổi giao lưu, tọa đàm, nói chuyện truyền thống với các cựu chiến binh, anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân - những “nhân chứng sống” của lịch sử nhân dịp các ngày lễ, dịp kỷ niệm lớn của đất nước luôn có sức thuyết phục và lan tỏa lớn đối với học sinh.

Em Nguyễn Minh Châu, Trường THCS Lý Tự Trọng, TP Thanh Hóa, bộc bạch: Tuy đã được nghe, được học, được trải nghiệm thực tế tại nhiều di tích lịch sử văn hóa của địa phương, nhưng mỗi lần trong tiết học Lịch sử được cô giáo giảng về các di tích của địa phương, em vẫn thấy rất hào hứng và thêm tự hào về quê hương mình, về những cống hiến, hy sinh của thế hệ cha ông. Vì vậy, em luôn tự nhủ sẽ học thật tốt để xứng đáng với truyền thống tốt đẹp đó.

Thầy giáo Lê Xuân Hùng, Hiệu trưởng Trường THCS thị trấn Lang Chánh, huyện Lang Chánh chia sẻ: Để giúp học sinh hiểu rõ hơn những giá trị văn hóa, lịch sử cũng như những truyền thống tốt đẹp của ông cha, cùng với việc dạy văn hóa, hàng năm nhà trường luôn tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp như: “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”...

Đặc biệt, vào dịp kỷ niệm những ngày lễ lớn của Đảng, của dân tộc như: Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3-2), Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30-4), Ngày Thương binh, liệt sĩ (27-7), Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22-12)... công tác này được nhà trường đẩy mạnh bằng nhiều hoạt động cụ thể, thiết thực như: tham gia các hoạt động vệ sinh môi trường, thăm hỏi, tặng quà, dâng hương tưởng nhớ công ơn của các anh hùng liệt sĩ...

“Đây là hình thức giáo dục trực quan sinh động giúp các bạn trẻ tri ân những thế hệ đã hy sinh máu xương của mình để giành lại độc lập tự do cho dân tộc. Đồng thời, nhắc nhở thế hệ trẻ ngày nay phải tiếp bước cha anh, kế tục xứng đáng sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”, thầy giáo Lê Xuân Hùng nói.

Theo thầy giáo Lê Xuân Hùng, Lang Chánh vốn là một huyện miền núi còn gặp nhiều khó khăn, địa phương lại ít các di tích, danh thắng nên việc cho học sinh đi thực tế là rất khó. Vì vậy, nhà trường đã chủ động triển khai tổ chức các sân chơi theo hình thức sân khấu hóa các tác phẩm văn học, hoặc phối hợp với Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa tổ chức trưng bày lưu động nhằm giúp học sinh có những trải nghiệm thực tế.

Ông Trịnh Đình Dương, Giám đốc Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa, cho biết: Hiện Bảo tàng tỉnh đang lưu giữ, trưng bày trên 30.000 tư liệu, hiện vật theo tiến trình lịch sử, từ khi xuất hiện người tối cổ đến thời đại Hồ Chí Minh trên đất xứ Thanh. Đây là nguồn tư liệu có vai trò quan trọng trong việc truyền bá kiến thức lịch sử, giáo dục truyền thống và khơi dậy niềm tự hào về quê hương, đất nước cho cán bộ, Nhân dân, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ. Đây không chỉ là nơi hội tụ các di sản văn hóa, lịch sử đặc sắc của xứ Thanh, mà còn là điểm đến hấp dẫn cho du khách tham quan trong nước và quốc tế.

Ngoài ra, Bảo tàng tỉnh thường xuyên tổ chức trưng bày chuyên đề, giáo dục truyền thống lịch sử của dân tộc, đất nước, từ đó kế thừa, phát huy truyền thống cách mạng của các thế hệ cha anh trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Mặt khác, Bảo tàng tỉnh đã kết hợp chặt chẽ với ngành giáo dục, các trường học trên địa bàn tỉnh đẩy mạnh việc học lịch sử và truyền thống yêu nước, cách mạng như: tổ chức trưng bày lưu động, trải nghiệm thực tế cho từng đối tượng khách tham quan... Từ đó, giúp học viên, đoàn viên thanh niên và học sinh các cấp có cái nhìn toàn diện, sinh động hơn về các giá trị văn hóa, lịch sử. Hình thành ở cộng đồng và thế hệ trẻ cách suy nghĩ khoa học, tiếp cận và góp phần giáo dục nhân cách, nét đẹp truyền thống của dân tộc.

Giáo dục truyền thống cho các thế hệ trẻ là một việc cần thiết, phù hợp với thực tiễn hiện nay. Các nội dung sẽ được thực hiện một cách linh hoạt, mềm dẻo, đa dạng thông qua các di tích lịch sử, văn hóa. Bởi, không có sự giáo dục truyền thống nào tốt hơn khi các em được hiểu về mảnh đất mình được sinh ra và lớn lên, về nơi mà ông bà, cha mẹ mình đã sinh cơ, lập nghiệp. Tình yêu đất nước của mỗi người đều phải bắt nguồn từ tình yêu gia đình, quê hương, làng xóm.

Bài và ảnh: Hoài Thu