Nam Á dậy sóng: Hai vụ đánh bom tại New Delhi và Islamabad cảnh báo nguy cơ bất ổn toàn khu vực

Chưa đầy 24 giờ, hai thủ đô của hai quốc gia hạt nhân - New Delhi và Islamabad - đã rung chuyển bởi các vụ đánh bom chết người, làm gia tăng lo ngại về an ninh và chính trị trong toàn khu vực Nam Á.

Bên trái: Người dân khiêng thi thể của Pankaj Sahni, người đã thiệt mạng trong vụ nổ chết người ở New Delhi; Bên phải: Các luật sư khiêng quan tài của Zubair Aslam Ghuman, một luật sư đã thiệt mạng trong vụ nổ ở Islamabad. Ảnh: Reuters.

Vụ nổ tại khu vực cổ kính gần Red Fort, New Delhi (Ấn Độ) hôm 11/11 khiến ít nhất 13 người thiệt mạng và hơn 20 người bị thương, phần lớn là dân thường và khách du lịch. Chỉ một ngày sau, một kẻ đánh bom liều chết kích nổ gần xe cảnh sát tại khuôn viên tòa án Islamabad (Pakistan), khiến ít nhất 12 người thiệt mạng và hơn 30 người bị thương, trong đó có nhiều quan chức và người dân đến tòa án làm việc. Mặc dù hai vụ việc chưa có bằng chứng liên quan trực tiếp, nhưng chúng đánh thức những căng thẳng lâu đời giữa hai quốc gia láng giềng hạt nhân, đồng thời làm nổi bật mức độ rủi ro an ninh đối với toàn khu vực Nam Á.

Hai vụ nổ và phản ứng tức thời

Tối 11/11, một vụ nổ xe hiếm gặp xảy ra ở khu vực Red Fort, New Delhi, khiến ít nhất 13 người thiệt mạng và hơn 20 người bị thương. Vụ nổ làm rung chuyển một trong những trung tâm lịch sử và du lịch nhộn nhịp nhất tại thủ đô Ấn Độ. Theo Delhi Police, chiếc xe dừng đèn đỏ khi phát nổ, gây hư hại các phương tiện xung quanh. Ấn Độ chưa chính thức quy trách nhiệm cho bất kỳ nhóm nào, nhưng Cơ quan Điều tra Quốc gia (NIA) đã áp dụng Luật Phòng chống Hoạt động Phi pháp (UAPA) để tiến hành điều tra. Thủ tướng Narendra Modi cam kết: “Những kẻ đứng sau âm mưu này sẽ không thoát khỏi công lý.”

Cảnh sát tập trung tại hiện trường vụ nổ sau vụ nổ gần Pháo đài Đỏ ở khu phố cổ Delhi vào ngày 11/11/2025. Ảnh: AFP

Tiếp đó, vào trưa 12/11, một vụ đánh bom liều chết xảy ra tại bãi đỗ xe trước Tòa án Quận Islamabad (Pakistan), làm ít nhất 12 người chết và hơn 30 người bị thương. Jamaat-ul-Ahrar (JuA), nhánh của Taliban Pakistan (TTP), tuyên bố nhận trách nhiệm, mặc dù TTP chính thống từ chối liên quan. Thủ tướng Pakistan Shehbaz Sharif nhanh chóng cáo buộc vụ tấn công do “các tay sai của Ấn Độ” thực hiện, trong khi Bộ Quốc phòng Pakistan tuyên bố nước này đang ở “trạng thái chiến tranh”.

Các vụ tấn công diễn ra tại thủ đô vốn được bảo vệ nghiêm ngặt, khiến cả công dân và giới chức Pakistan và Ấn Độ choáng váng. Farwa Aamer, giám đốc Chương trình Nam Á tại Asia Society Policy Institute, nhận định: “An ninh ở Nam Á đang ở mức mong manh. Các thủ đô từng được coi là ‘pháo đài’ giờ đã trở nên dễ bị tổn thương, và bất kỳ sự khiêu khích nào cũng có thể lan rộng ra toàn khu vực.”

Ở Ấn Độ, các chính trị gia đối lập đã chỉ trích chính phủ của thủ tướng Modi vì những lỗ hổng an ninh, đặc biệt khi ông đang công du Bhutan. Ở Pakistan, dư luận bày tỏ lo ngại về việc ngay cả tòa án - nơi mọi công dân và quan chức đều lui tới - cũng không an toàn, thể hiện mức độ nghiêm trọng của vấn đề.

Mâu thuẫn Ấn Độ - Pakistan và nguy cơ lan ra Nam Á

Các vụ tấn công trên càng làm nổi bật mối quan hệ căng thẳng lâu đời giữa Ấn Độ và Pakistan. Hai nước có lịch sử đối đầu kéo dài từ khi chia tách năm 1947, dẫn đến tranh chấp Kashmir và nhiều cuộc chiến toàn diện, gần đây nhất là xung đột 4 ngày vào tháng 5/2025. Sau vụ thảm sát tại Kashmir khiến 26 người chết, Ấn Độ tiến hành không kích vào các cơ sở nghi hỗ trợ khủng bố tại Pakistan.

Các chuyên gia nhấn mạnh nguy cơ an ninh khu vực. Michael Kugelman, chuyên gia phân tích Nam Á tại Wilson Center cho biết: “Vụ nổ ở New Delhi và Islamabad là minh chứng cho một môi trường cực kỳ bất ổn. Pakistan có thể phản ứng, trong khi Ấn Độ theo dõi sát sao mối liên kết với các nhóm khủng bố. Nguy cơ bùng phát khủng hoảng không chỉ giữa hai nước mà có thể lan rộng ra toàn Nam Á.”

Fahd Humayun từ Tufts University nhận định: “Các vụ tấn công vào thủ đô cho thấy nguy cơ an ninh, từng được coi là vấn đề của các vùng sâu vùng xa, giờ đây đã lan vào các thành phố lớn, khiến ngay cả thủ đô cũng không còn được xem là an toàn.”

Lãnh đạo hai nước Ấn Độ và Pakistan lập tức đưa ra phản ứng cứng rắn về vụ việc để hướng sự chú ý khỏi các vấn đề trong nước. Ảnh chụp màn hình.

Bối cảnh chính trị nội bộ của hai nước càng làm tình hình thêm mong manh. Ở Ấn Độ, chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi đang đối mặt các chỉ trích trong nước về lạm phát, giám sát an ninh và các căng thẳng xã hội - tôn giáo. Một vụ đánh bom lớn ngay tại thủ đô có thể khiến New Delhi muốn cứng rắn hơn với Pakistan để củng cố vị thế chính trị và chuyển hướng sự chú ý khỏi các vấn đề trong nước.

Tại Pakistan, chính phủ của ông Shehbaz Sharif cũng đang chịu sức ép về kinh tế, tình trạng suy yếu của hệ thống tư pháp và chia rẽ chính trị sâu sắc. Việc quy trách nhiệm cho “các tay sai của Ấn Độ” có thể giúp Islamabad tập trung dư luận vào mối đe dọa bên ngoài, giảm áp lực nội bộ.

Afghanistan tiếp tục là mắt xích nhạy cảm. Các nhóm Taliban bị Pakistan cáo buộc dung dưỡng TTP và JuA, trong khi Ấn Độ mở rộng hợp tác với Kabul. Điều này tạo ra mạng lưới căng thẳng phức tạp, nơi chỉ một vụ tấn công hoặc tính toán sai có thể kích hoạt phản ứng dây chuyền.

Ngoài ra, cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung khiến môi trường an ninh Nam Á thêm nhiều tầng rủi ro. Washington coi Ấn Độ là đối tác trọng tâm trong kiềm chế Trung Quốc, trong khi Bắc Kinh duy trì quan hệ chiến lược với Pakistan thông qua khuôn khổ Hành lang Kinh tế Trung Quốc - Pakistan (CPEC). Điều này khiến bất kỳ căng thẳng nào giữa New Delhi và Islamabad đều ít nhiều bị chi phối bởi lợi ích của hai cường quốc, khiến không gian đối thoại của hai nước hẹp lại.

Sahar Khan, chuyên gia an ninh độc lập tại Washington, nhận định: “Một chu kỳ leo thang mới có thể bắt đầu nếu các vụ tấn công tiếp tục và cả hai nước dựa trên lịch sử đối đầu để phản ứng.” Trong bối cảnh hai nước đều sở hữu vũ khí hạt nhân và đang đối mặt áp lực nội bộ, nguy cơ lan rộng và leo thang ngoài kiểm soát luôn hiện hữu.

Kịch bản và hướng đi phía trước

Các chuyên gia nhận định hai kịch bản chính có thể xảy ra sau chuỗi vụ nổ ở Delhi và Islamabad.

Kịch bản thứ nhất, leo thang nguy hiểm: Nếu Ấn Độ công khai cáo buộc Pakistan hoặc thực hiện hành động quân sự hạn chế, Islamabad có thể đáp trả tương ứng. Trong bối cảnh Taliban nắm quyền tại Afghanistan và quan hệ Pakistan - Afghanistan đang căng thẳng, quốc gia láng giềng này có thể bị kéo vào vòng xoáy xung đột. Chuỗi phản ứng như vậy có nguy cơ lan rộng, đẩy khu vực Nam Á vốn đã là một trong những khu vực có rủi ro hạt nhân cao vào tình trạng đối đầu nghiêm trọng.

Kịh bản thứ hai, kiềm chế và hợp tác: Ngược lại, hai nước vẫn có thể lựa chọn con đường hợp tác an ninh, chia sẻ thông tin tình báo, hoặc sử dụng trung gian quốc tế để giảm căng thẳng. Những bước đi này có thể giúp ngăn chặn nguy cơ một xung đột toàn diện, đồng thời duy trì ổn định tương đối cho khu vực.

Michael Kugelman, chuyên gia phân tích Nam Á tại Wilson Center, nhấn mạnh: “Hành động và phản ứng của mỗi quốc gia trong những ngày tới sẽ quyết định liệu các vụ nổ này là một chu kỳ căng thẳng mới hay chỉ là sự bùng nổ ngắn hạn trước khi mọi thứ trở lại trạng thái âm ỉ.”

Hai vụ đánh bom tại thủ đô Ấn Độ và Pakistan là phép thử cho an ninh và chính trị Nam Á, cho thấy khi niềm tin giữa các quốc gia chìm sâu trong nghi ngờ, khi các thủ đô vốn an toàn cũng có thể bị tấn công, toàn khu vực có nguy cơ bất ổn nghiêm trọng. Nam Á đang đứng trước ngã ba đường: tiếp tục chuỗi phản ứng - trả đũa - leo thang, hay tìm lối thoát thông qua đối thoại, hợp tác và minh bạch trong an ninh. Tuy nhiên, thực tế chính trị, mâu thuẫn lịch sử và sự phức tạp của các liên minh khu vực khiến con đường thứ hai trở nên khó khăn hơn nhiều.

Bích Hồng

Nguồn: CNN, Al Jazeera, Time , New York Times