Chợ Na Mèo những ngày cuối năm

Chợ Cửa khẩu Na Mèo thu hút đông đảo người dân đến giao thương hàng hóa.

Chợ cửa khẩu Na Mèo nằm trên địa bàn xã Na Mèo (Quan Sơn) nổi tiếng với phiên chợ họp vào mỗi sáng thứ 7 hàng tuần. Đặc biệt vào những ngày cuối năm, phiên chợ trở nên đông vui, nhộn nhịp hơn cả, thu hút hàng nghìn lượt người đến chợ giao thương, trao đổi hàng hóa.

Từ 5 giờ sáng, khi màn sương còn giăng trên khắp sườn đồi, lẫn trong làn khói bếp tỏa ra từ những nếp nhà sàn, ấy là lúc người dân giáp ranh vùng biên giới của hai huyện Quan Sơn và Viêng Xay, tỉnh Hủa Phăn nước bạn Lào nô nức rủ nhau xuống chợ. Bên phía huyện Viêng Xay, người dân các cụm Nậm Xôi, Nậm Ngà, Mường Pùn lần lượt di chuyển sang; bên phía huyện Quan Sơn, đồng bào các dân tộc Kinh, Mông, Mường... ở các xã Na Mèo, Sơn Thủy, Sơn Điện, Mường Mìn di chuyển lên. Các mặt hàng buôn bán, trao đổi tại chợ chủ yếu là hàng hóa thiết yếu phục vụ đời sống và tiêu dùng của nhân dân, như: Thịt lợn cỏ, nếp nương, gạo, ngô, nếp cẩm, mật ong, măng khô, rau, củ, quả, quần áo, giày dép... Phiên chợ cứ thế diễn ra các hoạt động trao đổi buôn bán cho đến gần trưa mới tan chợ. Đó là những phiên chợ thường ngày, còn vào dịp cuối năm, hàng hóa ở chợ cửa khẩu Na Mèo dường như phong phú hơn, với số lượng nhiều, chất lượng đảm bảo, dòng người đổ về phiên chợ cũng ngày một đông đúc, tấp nập hơn.

Chợ cửa khẩu Na Mèo cách trung tâm huyện Quan Sơn 53 km và cách TP Thanh Hóa 194 km, là một trong những chợ biên giới Việt Nam – Lào, có vị trí quan trọng nằm trong khu Cửa khẩu quốc tế Na Mèo. Chợ được hình thành từ năm 1989, là nơi tập trung phát triển kinh tế của huyện và cửa ngõ phía Tây của tỉnh Thanh Hóa. Chợ được Nhà nước đầu tư xây dựng kiên cố từ năm 2004, gồm 1 nhà chợ chính, xung quanh nhà chợ có 2 dãy ki-ốt và các vị trí kinh doanh do các hộ tiểu thương tự xây dựng. Từ năm 2014, Cửa khẩu Na Mèo được nâng cấp lên thành Cửa khẩu quốc tế Na Mèo. Do đó, chợ cửa khẩu quốc tế Na Mèo cũng ngày càng sầm uất, hàng hóa phong phú, thu hút nhiều người đến giao thương buôn bán. Trung bình hàng năm có từ 8 đến 10 nghìn lượt người xuất nhập cảnh, trên 5 nghìn lượt người và hơn 1 nghìn phương tiện qua lại trao đổi hàng hóa.

Là cửa khẩu quốc tế nên Cửa khẩu Na Mèo có vị trí chiến lược đối với phát triển kinh tế cửa khẩu và kinh tế - xã hội của tỉnh và đồng thời đảm bảo an ninh chính trị và quốc phòng, tình cảm gắn bó lâu dài giữa hai quốc gia, hai tỉnh. Năm 2019, Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế Na Mèo đã chỉ đạo trạm kiểm soát biên phòng cửa khẩu phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng làm tốt công tác quản lý hoạt động xuất nhập cảnh, vận tải hàng hóa tại cửa khẩu. Đơn vị đã phối hợp với các cơ quan chức năng tại cửa khẩu kiểm tra hơn 16 nghìn tấn hàng hóa xuất khẩu; gần 3 nghìn tấn hàng hóa và gần 200m3 gỗ thành phẩm các loại nhập khẩu... Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 10.795,018 USD; trong đó xuất khẩu đạt 10.174,452 USD hàng hóa chủ yếu là nhựa đường, dầu, xi măng...; nhập khẩu đạt 620.565 USD hàng hóa chủ yếu là nan thanh, gỗ thành phẩm các loại... Đơn vị cũng đã tiến hành làm các thủ tục xuất nhập cảnh người, phương tiện qua lại cửa khẩu đảm bảo chặt chẽ, nhanh chóng, chính xác, đúng quy định của pháp luật và thông lệ quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho hành khách, hàng hóa, phương tiện xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu. Thực hiện cải cách thủ tục hành chính, đảm bảo nhanh chóng, chính xác và thông thoáng trong lưu thông biên giới; tạo điều kiện cho nhân dân hai bên thực hiện các hoạt động thương mại biên giới, chợ biên giới được thuận tiện, nhanh chóng. Trong năm 2019, đơn vị đã làm thủ tục xuất cảnh cho 19.939 lượt người/4.365 lượt phương tiện; nhập cảnh cho 19.951 lượt người/4.784 lượt phương tiện; xuất cảnh vùng biên giới cho 25.080 lượt người/1.073 lượt phương tiện; nhập cảnh vùng biên giới cho 25.132 lượt người/1.073 lượt phương tiện.

Cho đến nay, hoạt động chợ biên giới vẫn diễn ra thường xuyên theo định kỳ. Tất cả các hoạt động vận tải, xuất nhập khẩu hàng hóa diễn ra được kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ của các lực lượng chức năng tại cửa khẩu. Các đơn vị đã sử dụng đồng bộ các biện pháp công tác biên phòng, chủ động phối hợp chặt chẽ với các lực lượng có liên quan, hợp tác quốc tế với lực lượng chức năng của nước bạn Lào trong trao đổi thông tin, phát hiện, đấu tranh xử lý các hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, vận chuyển hàng cấm, hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ qua khu vực cửa khẩu, cũng như trên toàn bộ tuyến biên giới do đơn vị quản lý.

Hiện nay, chợ cửa khẩu Na Mèo đang được đầu tư xây dựng và nâng cấp một số hạng mục để đạt tiêu chuẩn chợ hạng III, với quy mô khoảng 200 điểm kinh doanh. Chợ Na Mèo không những đã khẳng định vị thế là động lực quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của huyện mà còn là vị trí quan trọng về an ninh - quốc phòng của tỉnh Thanh Hóa nói riêng và Việt Nam nói chung, góp phần đẩy mạnh mối quan hệ hợp tác giữa nước bạn Lào và các nước trong khu vực. Lấy khu vực cửa khẩu Na Mèo làm trung tâm, từ đó sẽ phát triển sang các khu vực lân cận, hình thành các khu, cụm công nghiệp, các trung tâm thương mại, đô thị, các kho trung chuyển hàng hóa... tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa kinh tế cửa khẩu với các huyện miền núi và các huyện khác trong tỉnh. Vì vậy, khi chợ Na Mèo được đầu tư, hoàn thành đưa vào sử dụng sẽ là trung tâm buôn bán, giao lưu kinh tế, văn hóa, chính trị giữa Việt Nam – Lào nói chung và Thanh Hóa – Hủa Phăn nói riêng. Đồng thời cũng tạo nên điểm nhấn, nét văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc các huyện miền núi xứ Thanh.

Nguyễn Ngọc