Bỏ thuốc lá hôm nay để ngày mai khỏe mạnh hơn

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thuốc lá cướp đi sinh mạng của hơn 8 triệu người trên toàn cầu mỗi năm. Trong đó, hơn 7 triệu người tử vong do hút thuốc trực tiếp và hơn 1,2 triệu người chết dù chưa từng hút thuốc nhưng bị phơi nhiễm khói thuốc thụ động. Đây là những con số gióng lên hồi chuông cảnh báo về tác hại vô cùng nghiêm trọng của thuốc lá đối với sức khỏe cộng đồng và nền kinh tế – xã hội của mỗi quốc gia.

Tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc lá cho sinh viên tại Trường Cao đẳng Y tế Thanh Hoá.

Thống kê cho thấy, 90% các trường hợp ung thư phổi được chẩn đoán hàng năm thuộc về người hút thuốc; 75% ca bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính cũng bắt nguồn từ khói thuốc. Khói thuốc là “sát thủ thầm lặng”, tấn công vào mọi cơ quan của cơ thể. Rất nhiều người nghiện thuốc lá suốt 30 – 40 năm phải đối mặt với những căn bệnh hiểm nghèo như ung thư phổi, tim mạch, đột quỵ, ung thư thực quản, phổi tắc nghẽn mãn tính..., để lại gánh nặng lớn cho gia đình và xã hội.

Nghiện thuốc lá hơn 20 năm, ông Nguyễn Văn Sáng, 66 tuổi, ở phường Đông Sơn chia sẻ: “Có lần tôi đã bỏ thuốc được hơn hai tháng, nhưng người bứt rứt, khó chịu, ngửi thấy mùi thuốc lại thèm, rồi lại hút. Tôi biết rõ hút thuốc có hại sức khỏe nhưng để bỏ hẳn thì quá khó. Chỉ đến khi đi khám, bác sĩ bảo phổi đã có dấu hiệu tổn thương, tôi mới thực sự sợ".

Trường hợp của ông Sáng không hiếm. Rất nhiều người nghiện thuốc muốn cai nhưng không thành công. Nguyên nhân là vì nicotine trong thuốc lá gây nghiện mạnh không thua kém ma túy nhẹ, khiến người hút phụ thuộc cả về thể chất lẫn tâm lý. Thế nhưng, những gì thuốc lá gây hại cho cơ thể còn nặng nề hơn rất nhiều so với cảm giác “thiếu vắng” khi bỏ hút. Không ít bệnh nhân khi nhập viện cấp cứu vì đột quỵ, nhồi máu cơ tim, ung thư phổi..., đến lúc ấy mới hối hận vì đã không quyết tâm từ bỏ thuốc sớm hơn.

Theo các chuyên gia y tế, khói thuốc tấn công cơ thể theo ba hướng: ảnh hưởng trực tiếp đến người hút; ảnh hưởng đến người xung quanh và gây tổn hại đến môi trường sống.

Ở người hút trực tiếp, thuốc lá gây tổn thương vùng hầu họng, khoang miệng, phổi, tim mạch và hệ tiêu hóa. Các chất độc trong khói thuốc phá hủy cấu trúc niêm mạc, gây viêm mạn tính đường hô hấp, teo phổi, tổn thương mạch máu và thúc đẩy quá trình phát triển khối u ở nhiều vị trí. Có đến 70 chất gây ung thư được xác định có trong khói thuốc, cùng hơn 7.000 chất độc hại khác. Khói thuốc đồng thời làm suy giảm chức năng sinh sản ở cả nam và nữ. Nam giới hút thuốc lâu năm dễ bị suy giảm chất lượng tinh trùng, liệt dương; phụ nữ hút thuốc hoặc hít phải khói thuốc dễ sảy thai, sinh non, thai lưu. Trẻ sinh ra trong môi trường có khói thuốc thường nhẹ cân hơn bình thường và dễ mắc bệnh hô hấp.

Nhiều nghiên cứu cho thấy người không hút thuốc nhưng thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Họ có nguy cơ mắc bệnh tương đương việc hút 5 điếu thuốc mỗi ngày. Điều này khiến mỗi người đều có quyền đòi hỏi và được bảo vệ trong môi trường sống – làm việc không khói thuốc.

Tác hại của thuốc lá không chỉ dừng ở phạm vi sức khỏe con người mà còn tạo ra gánh nặng kinh tế đáng kể. Chi phí điều trị các bệnh liên quan đến thuốc lá mỗi năm tiêu tốn hàng nghìn tỷ đồng. Năng suất lao động bị giảm sút do người hút thuốc thường xuyên mệt mỏi, ho kéo dài và mắc nhiều bệnh mãn tính.

Theo ước tính, cứ mỗi điếu thuốc được đốt lên, chi phí xã hội phải bỏ ra để khắc phục hậu quả lớn hơn rất nhiều so với giá thành điếu thuốc đó. Thuốc lá còn ảnh hưởng đến môi trường, gây ô nhiễm không khí và phát thải rác thải khó phân hủy.

Những năm gần đây, ngành y tế và các tổ chức xã hội đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm giảm tỷ lệ hút thuốc trong cộng đồng, như xây dựng môi trường không khói thuốc ở nơi làm việc, trường học, bệnh viện, khu vui chơi; tăng cường truyền thông về tác hại của thuốc lá; hỗ trợ tư vấn cai nghiện và khuyến khích người dân duy trì lối sống lành mạnh. Một số người đã cai thuốc thành công nhờ sự hỗ trợ của bác sĩ và quyết tâm thay đổi lối sống.

Thuốc lá không mang lại lợi ích sức khỏe nào. Những phút giây “thư giãn” khi châm một điếu thuốc phải trả giá bằng nguy cơ mắc bệnh tật và cả sinh mạng. Mỗi người hãy có trách nhiệm với bản thân, với gia đình và người thân. Đối với những người đang hút thuốc, hôm nay là thời điểm tốt nhất để bắt đầu từ bỏ. Đối với những người không hút, hãy mạnh dạn từ chối khói thuốc và bảo vệ quyền được hít thở bầu không khí trong lành. Một cộng đồng khỏe mạnh bắt đầu từ những hành động nhỏ – như dập tắt điếu thuốc ngay hôm nay. Bỏ thuốc lá không bao giờ là quá muộn. Bỏ thuốc lá hôm nay để ngày mai khỏe mạnh hơn.

Tô Hà