Truy xuất nguồn gốc hàng hóa để bảo vệ doanh nghiệp và người tiêu dùng

Ngày 28/3/2024, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã ban hành Thông tư số 02/2024/TT-BKHCN quy định về quản lý truy xuất nguồn gốc (TXNG) sản phẩm, hàng hóa (Thông tư số 02), có hiệu lực thi hành từ ngày 1/6/2024. Thông tư tập trung quy định về: quản lý Nhà nước đối với hoạt động TXNG sản phẩm, hàng hóa; hệ thống TXNG sản phẩm, hàng hóa bảo đảm kết nối, chia sẻ dữ liệu; quản lý sử dụng mã truy vết sản phẩm, mã truy vết địa điểm, vật mang dữ liệu và tổ chức triển khai, thực hiện TXNG đối với sản phẩm, hàng hóa.

Tập huấn về hoạt động TXNG sản phẩm hàng hóa năm 2024.

Theo đó, đối tượng áp dụng của Thông tư số 02 gồm: Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh, dịch vụ thực hiện TXNG sản phẩm, hàng hóa; tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ, giải pháp liên quan đến TXNG sản phẩm, hàng hóa; cơ quan quản lý Nhà nước và tổ chức, cá nhân liên quan. Hệ thống TXNG sản phẩm, hàng hóa của các tổ chức, cá nhân này phải bảo đảm đầy đủ quá trình TXNG theo các quy định trong tiêu chuẩn quốc gia, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn khu vực tương ứng với chủng loại sản phẩm, hàng hóa và được công bố phù hợp tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật tương ứng. Căn cứ để công bố phù hợp dựa trên kết quả tự đánh giá của tổ chức, cá nhân hoặc kết quả chứng nhận của tổ chức chứng nhận được chỉ định theo quy định của pháp luật.

Đối với dữ liệu TXNG của từng sản phẩm, hàng hóa trong hệ thống TXNG sản phẩm, hàng hóa bao gồm tối thiểu các thông tin sau: Tên sản phẩm, hàng hóa; hình ảnh sản phẩm, hàng hóa; tên đơn vị sản xuất, kinh doanh; địa chỉ đơn vị sản xuất, kinh doanh. Cùng với đó là các công đoạn trong sản xuất, kinh doanh; thời gian sản xuất, kinh doanh; thời hạn sử dụng của sản phẩm, hàng hóa (nếu có); các tiêu chuẩn quốc gia, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn khu vực, tiêu chuẩn cơ sở được áp dụng. Thông tin này được in mã gắn trên bao bì sản phẩm và được kết nối với Cổng thông tin TXNG sản phẩm, hàng hóa quốc gia, giúp người tiêu dùng có thể tra cứu hạn sử dụng, nguồn gốc của sản phẩm.

Theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn, việc Bộ KH&CN ban hành Thông tư số 02 quy định về quản lý TXNG sản phẩm, hàng hóa là công cụ hữu ích phục vụ cho công tác quản lý, kiểm soát thị trường hàng hóa và là một trong những biện pháp thi hành để quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Đồng thời, khi quy định rõ nội dung quản lý Nhà nước về hoạt động TXNG sẽ giúp doanh nghiệp tăng cường TXNG theo sự phát triển của thế giới trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và xu thế chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ. Đối với xuất khẩu hàng hóa, nếu không đáp ứng được yêu cầu về TXNG sẽ mất đi lợi thế cạnh tranh; còn đối với hàng hóa nhập khẩu, thông qua việc TXNG giúp cho việc kiểm soát chất lượng của các mặt hàng nhập khẩu tốt hơn, tạo được niềm tin cho người tiêu dùng và sự cạnh tranh bình đẳng giữa hàng nhập khẩu và hàng sản xuất trong nước. Qua đó, giúp người tiêu dùng hạn chế mua phải hàng kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái, đặc biệt là những sản phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe như thực phẩm, dược phẩm, hàng may mặc...

Với mục tiêu triển khai tuyên truyền, nâng cao nhận thức và năng lực cho các cơ quan quản lý Nhà nước, các doanh nghiệp, HTX và tổ chức liên quan trong việc thực hiện các quy định về TXNG sản phẩm hàng hóa theo Thông tư số 02, Sở KH&CN phối hợp với Ủy ban Tiêu chuẩn đo lường chất lượng quốc gia tổ chức hội nghị tập huấn về hoạt động TXNG sản phẩm hàng hóa năm 2024, thu hút trên 100 đại diện các cơ quan tổ chức liên quan, các doanh nghiệp và HTX trên địa bàn tỉnh tham dự. Tại hội nghị, đại diện Công ty CP Công nghệ chống giả Việt Nam (ACTIV) - đơn vị đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam cung ứng giải pháp TXNG sản phẩm, hàng hóa bằng tem chip điện tử, đã cử đại diện trình bày về các ưu điểm nổi bật, tính ưu việt của giải pháp công nghệ TrueData. Đây là giải pháp TXNG đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam sử dụng công nghệ chip RFID, hợp chuẩn GS1, đáp ứng hội nhập quốc tế. Với sự kết hợp của 3 công nghệ lõi (bao gồm RFID nhận diện và thu thập dữ liệu tự động, giám sát, quản lý và lưu vết từng đối tượng; công nghệ trí tuệ nhân tạo AI - xử lý, phân tích dữ liệu và chuỗi khối Blockchain - tăng cường tính bảo mật, đảm bảo độ an toàn cho hệ thống thông tin). Giải pháp Tem chip TrueData đáp ứng đầy đủ 10 tiêu chí, điều kiện lưu thông hàng hóa theo Thông tư số 02. Với một chiếc điện thoại thông minh tích hợp sẵn NFC, chỉ cần chạm nhẹ, ngay lập tức người dùng sẽ truy xuất được nguồn gốc và hành trình của sản phẩm đến từng chi tiết, luôn đảm bảo “Đường đi của sản phẩm song song với đường đi của dữ liệu”...

Thời gian tới, Sở KH&CN tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục hướng dẫn việc thực hiện Thông tư số 02; tổ chức tuyên truyền, phổ biến, đào tạo, triển khai và quản lý TXNG tại địa phương; khai thác, cung cấp, tra cứu thông tin trên Cổng thông tin TXNG sản phẩm, hàng hóa quốc gia phục vụ công tác quản lý Nhà nước tại địa phương. Đồng thời, có phương án phù hợp để khuyến khích, thu hút, hỗ trợ doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh xây dựng hệ thống TXNG sản phẩm, hàng hóa từ nguồn lực của doanh nghiệp và các nguồn hỗ trợ khác.

Bài và ảnh: Trần Hằng