Afghanistan khó chống chọi với Taliban sau khi Mỹ và NATO rút quân

Chuyên phân tích thông tin tình báo, địa chính trị toàn cầu cho biết kế hoạch của Mỹ và các nước phương Tây đang nhanh chóng rút toàn bộ binh lính của mình khỏi Afghanistan cộng với tình hình phiến quân Taliban đã giành được thêm một số phần lãnh thổ sẽ khiến Taliban và Chính phủ Afghanistan rơi vào cuộc chiến tranh giành quyền lực có thể dẫn tới nội chiến, đồng thời đẩy tình hình an ninh tại khu vực này xuống mức tồi tệ thêm.

Thời hạn rút hết quân đội Mỹ khỏi Afghanistan trước ngày 11/9 năm nay mà Tổng thống Joe Biden đã đặt ra chỉ mang tính biểu tượng bởi trên thực địa, tới lúc này, quá nửa số binh lính Mỹ và lực lượng đồng minh NATO (Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương) đã rời Afghanistan.

Nhiều nguồn tin cho biết số quân nước ngoài còn lại cũng sẽ rút hết khỏi đất nước Nam Á trong khoảng đầu tháng Bảy này. Hôm 2/7, quân Mỹ đã rút hết quân khỏi căn cứ quân sự Bagram - căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ tại Afghanistan trong suốt hai thập kỷ qua.

Tận dụng thời cơ chiến lược khi quân Chính phủ Afghanistan những tháng gần đây phải tự chịu trách nhiệm về tình hình an ninh trong nước, phiến quân Taliban đã tiến hành chiến dịch tấn công giành quyền kiểm soát thêm một số phần lãnh thổ ngay khi quân nước ngoài bắt đầu rút từ 1/5/2021.

Chỉ trong khoảng thời gian 2 tháng, phe Taliban đã kiểm soát thêm được 157 quận trong tổng số 407 quận trên cả nước Afghanistan.

Những ngày qua, phiến quân Taliban tấn công vào Ghazni, thành phố trọng yếu nằm dọc theo cao tốc nối giữa thủ đô Kabul và tỉnh miền nam Kandahar.

Nếu quân Taliban chiếm được thành phố Ghazni, thì đó sẽ là dấu mốc Taliban giành được phần lãnh thổ lớn thứ hai bằng cách cắt đứt sự di chuyển từ phía nam tới thủ đô Kabul.

Trước đó, ngày 21/6, Taliban đã có dấu mốc giành được lãnh thổ trọng yếu đầu tiên khi giành quyền kiểm soát quận Doshi, vốn là quận duy nhất có đường nối Kabul tới các tỉnh phía bắc.

Quân Taliban cũng đã giành được các trạm kiểm soát ở Kunduz, tỉnh phía Bắc giáp biên giới với Tajikistan, và như vậy giờ đây lực lượng này kiểm soát được cả một tuyến đường thương mại lớn vào khu vực Trung Á.

Ngoài ý nghĩa đã mở rộng được tầm ảnh hưởng trên thực địa, việc nắm được quyền kiểm soát thêm nhiều vùng lãnh thổ mang lại cho phiến quân Taliban nhiều quân bài chiến lược để sắp tới có thêm lợi thế khi tham gia đàm phán với Chính phủ Afghanistan trong tương lai.

Quân đội Chính phủ Afghanistan vốn dựa vào các nhà thầu nước ngoài do Mỹ tài trợ để duy tu, bảo dưỡng dàn máy bay chiến đấu, xe bọc thép và các thiết bị quân sự tối tân khác.

Nhưng các nhà thầu giờ đây cũng theo gót Mỹ rời khỏi Afghanistancho nên hàng loạt các máy bay chiến đấu, máy bay chở hàng và máy bay không người lái của Mỹ sẽ không được bảo dưỡng trong những tháng sắp tới và điều này sẽ khiến Không lực Afghanistan tê liệt, mà đây lại là lợi thế chính của quân đội Afghanistan khi phải chiến đấu với phiến quân Taliban bởi lực lượng không kích này có vai trò yểm trợ rất hiệu quả các đợt tấn công trên mặt đất của quân chính phủ và không quân là lực lượng hiện Taliban chưa có được.

Bên cạnh đó là tình trạng thiếu phối hợp hiệu quả trên thực địa do lãnh đạo chính trị yếu kém từ Kabul.

Do bị hạn chế nguồn lực, cộng với tình hình quân Mỹ đã rút lui, lương bổng thấp và tình trạng tham nhũng tràn lan, nhiều binh lính của Chính phủ Afghanistan đã nhanh chóng rút lui, rời bỏ đơn vị tại các căn cứ quân sự và ra đầu hàng quân Taliban.

Với tình hình an ninh ngày càng xuống cấp ở Afghanistan như vậy, khả năng nổ ra một cuộc nội chiến tại đây trong vòng chưa tới 6 tháng sau khi các lực lượng nước ngoài rút hết là hoàn toàn có thể xảy ra.

Để khắc phục tình trạng không có khả năng phối hợp ứng phó quân sự hiệu quả do quân chính phủ tiến hành, Chính phủ Afghanistan gần đây là mở chiến dịch tổng động viên quân, trang bị vũ khí cho dân thường và các lực lượng dân quân địa phương để đối phó với sự tấn công của Taliban./.

(TTXVN/Vietnam+)