Một số kinh nghiệm trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu ở Đông Minh

Phát huy kinh nghiệm về phát triển kinh tế trong xây dựng NTM, cấp ủy, chính quyền địa phương tiếp tục xác định việc nâng cao thu nhập cho người dân là nhiệm vụ được ưu tiên hàng đầu.

(Ảnh minh họa. Nguồn: Internet)

Xác định xây dựng nông thôn mới (NTM) là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục và không có điểm dừng, ngay sau khi hoàn thành các tiêu chí xã nông thôn mới, xã Đông Minh, huyện Đông Sơn đã chuyển trọng tâm sang xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu. Điểm khác biệt của Đông Minh, đã xác định xây dựng xã NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu là 2 mục tiêu, nhiệm vụ song song, Đảng ủy, UBND xã lãnh đạo, chỉ đạo các ban ngành tuyên truyền vận động Nhân dân nhằm thực hiện và nâng cao chất lượng các tiêu chí xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. Đến năm 2021, xã được công nhận xã đạt chuẩn NTM nâng cao và hoàn thành 4 nhóm tiêu chí về xây dựng xã NTM kiểu mẫu, tháng 01 năm 2022 xã được công nhận xã NTM kiểu mẫu.

Là một trong những xã tiên phong của huyện Đông Sơn trong phong trào xây dựng NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, xã Đông Minh đã có những chuyển biến mạnh mẽ về diện mạo nông thôn, đời sống Nhân dân được cải thiện rõ rệt. Phát huy kinh nghiệm về phát triển kinh tế trong xây dựng NTM, cấp ủy và chính quyền địa phương tiếp tục xác định việc nâng cao thu nhập cho người dân là nhiệm vụ được ưu tiên hàng đầu. Đảng ủy, chính quyền xã đã đầu tư hệ thống kênh mương, đường nội đồng kiên cố, tích tụ đất đai, hình thành các vùng sản xuất tập trung, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật để nâng cao năng suất cây trồng, vật nuôi. Chú trọng phát triển các mô hình sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn, áp dụng công nghệ cao; xây dựng các mô hình nhà sạch, vườn mẫu; phát triển tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề nông thôn. Cùng với đó là xã đã đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, xây dựng các nhà văn hóa thôn, mở rộng các tuyến đường giao thông liên thôn, hệ thống mương tiêu thoát nước trong khu dân cư, chỉnh trang nhà ở… Vì vậy, kinh tế của xã phát triển khá toàn diện, tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm luôn đạt khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng hợp lý tăng tỷ trọng sản xuất ngành thương mại - dịch vụ. Năm 2021, thu nhập bình quân đầu người của xã đạt 69,2 triệu đồng và không còn hộ nghèo; cảnh quan vệ sinh môi trường nông thôn sáng, xanh, sạch, đẹp; đời sống văn hóa - tinh thần của người dân được nâng lên rõ rệt...

Điểm nổi bật trong xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu của xã là đã xây dựng cảnh quan môi trường nông thôn sáng - xanh - sạch - đẹp, khu dân cư văn minh, hiện đại; xây dựng được các mô hình tự quản;giữ gìn văn hóa làng quê, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, trong đó xác định “Cơ sở vật chất văn hóa” là tiêu chí tiêu biểu, nổi trội trong xây dựng NTM kiểu mẫu của xã.

Từ thực tế ở xã Đông Minh có thể rút ra một số kinh nghiệm trong xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu như sau:

Một là, làm tốt công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về nội dung, mục tiêu, ý nghĩa của chương trình xây dựng NTM.

Đối với xã Đông Minh, công tác tuyên truyền được xác định là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, quyết định đến thành công của quá trình xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. Ban chỉ đạo xã đã đẩy mạnh tuyên truyền về mọi mặt với nhiều hình thức như: tuyên truyền thông qua các buổi sinh hoạt thường kỳ của các tổ chức đoàn thể chính trị, xã hội, hội nghị nhân dân các thôn, qua hệ thống truyền thanh của xã, thông qua các cuộc thi tìm hiểu xây dựng NTM do xã và các tổ chức đoàn thể như: Hội nông dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ... và tuyên truyền trên hệ thống panô, áp phích nơi công cộng và các khu dân cư.

Để làm cho người dân xác định họ chính là chủ thể trong xây dựng NTM, trực tiếp tham gia các hoạt động như: tích cực sản xuất, phát triển kinh tế - xã hội, cải tạo vườn tạp, chỉnh trang nhà cửa, công trình vệ sinh, tự giác góp công, hiến đất để làm đường giao thông nông thôn, kênh mương nội đồng... thì Chương trình mới thật sự thành công. Ban chỉ đạo đã đẩy mạnh các phong trào, như: MTTQ đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh” đồng thời phối hợp UBND xã thực hiện tốt kế hoạch giảm nghèo bền vững; kế hoạch bao phủ bảo hiểm y tế; Hội phụ nữ với phong trào “5 không 3 sạch”và "Vườn sạch, nhà đẹp"; Hội Nông dân đẩy mạnh phong trào thi đua sản xuất giỏi; Hội Cựu chiến binhvới phong trào thi đua “Anh bộ đội Cụ Hồ trong trận tuyến mới”; Đoàn Thanh niên với phong trào “Tuổi trẻ xung kích, sáng tạo xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”... Qua đó đã làm chuyển biến sâu sắc nhận thức, tạo được sự đồng thuận, thống nhất cao trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Hai là , nâng cao vai trò của hệ thống chính trị và vai trò tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên đối với việc thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.

Để hoàn thành mục tiêu xây dựng xã NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, Đảng ủy, UBND xã căn cứ các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của cấp trên, xây dựng kế hoạch cụ thể, phân công, giao nhiệm vụ cho cấp ủy viên, cán bộ, công chức, đảng viên, các tổ chức đoàn thể, với phương châm "Cán bộ xã, trung tâm hành chính xã làm trước; c án bộ thôn, nhà văn hóa thôn đi đầu, c án bộ, đ ảng viên gương mẫu thực hiện". Trong đó, phát huy vai trò gương mẫu của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, đoàn thể để vận động nhân dân tự giác thực hiện, từ đó tạo phong trào sâu rộng trong cộng đồng dân cư và toàn dân. Ngoài ra, để phát huy tối đa sức mạnh của hệ thống chính trị, Đảng ủy xã đã xây dựng kế hoạch phân công nhiệm vụ gắn với trách nhiệm của từng chủ thể, qua đó các tiêu chí xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu ở xã đã được thực hiện đảm bảo tiến độ với hiệu quả cao. Bên cạnh đó, trong quá trình tổ chức thực hiện xây dựng NTM, Ban chỉ đạo xã luôn quán triệt quan điểm không chủ quan, nóng vội, vừa làm, vừa học tập kinh nghiệm, vừa đúc kết thực tiễn, vừa gắn chặt với những đặc điểm, tình cảm của người dân tại địa phương, vận dụng tốt các quy định của cấp trên, lấy hiệu quả là mục tiêu quan trọng để đánh giá các tiêu chí. Kịp thời sơ kết, tổng kết, biểu dương, khen thưởng các cá nhân, hộ gia đình, tập thể, đơn vị tiêu biểu, nhân rộng các mô hình điển hình trong phong trào xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.

Ba là , phải thực sự phát huy dân chủtheo phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng thụ”

Bám sát quan điểm người dân làm trọng tâm - vừa là chủ thể, vừa là nguồn lực, cũng như là đối tượng được thụ hưởng trong xây dựng NTM. Ban chỉ đạo xây dựng NTM của xã Đông Minh đã tập trung vào thực hiện những công trình, công việc còn gây dư luận, bức xúc trong dân.Để tạo đột phá, Đảng ủy, UBND xã đã huy động tất cả nguồn lực hỗ trợ xây dựng NTM, nhất là nguồn xã hội hóa, sự đóng góp của người dân và con em xa quê.Việc huy động và sử dụng các nguồn lực trong chương trình xây dựng NTM đã đảm bảo dân chủ, người dân được tham gia bàn bạc, quyết định và có sự giám sát của cộng đồng dân cư để đảm bảo công khai, minh bạch. Nhân dân thấy được sự đóng góp của mỗi gia đình, cá nhân đều phục vụ cho việc sinh hoạt cộng đồng, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, mức độ hưởng thụ về văn hóa tinh thần của chính bản thân họ. Vì vậy,người dân hoàn toàn tự nguyện, vui vẻ khi tham gia đóng góp tiền của, ngày công lao động và hiến đất để xây dựng, nâng cấp, chỉnh trang hệ thống cơ sở vật chất văn hóa của thôn, xã. Thực tế, nguồn lực huy động từ nhân dân trong xã 6,06 tỷ đồng (chiếm 24,6%). Trong đó, Nhân dân đóng góp xây dựng kết cấu hạ tầng, mua sắm, thay thế, bổ sung các thiết chế văn hóa, thiết chế thể thao là 4,86 tỷ đồng và đóng góp ngày công lao động để thực hiện trồng và chăm sóc hoa, cây xanh, cây bóng mát trong nhà văn hóa, khu thể thao; vệ sinh môi trường trong và ngoài khuôn viên quy ra tiền là 1,2 tỷ đồng (tương đương 4.000 ngày công lao động).

Bốn là , đa dạng hóa các loại hình sản xuất, kinh doanh góp phần nâng cao thu nhập cho người dân làm tiền đề để huy động nguồn lực trong nhân dân

Xác định nâng cao thu nhập cho người dân là vấn đề cốt lõi của công cuộc xây dựng NTM theo hướng bền vững, Đảng bộ, chính quyền xã Đông Minh đã bố trí cơ cấu các ngành kinh tế phù hợp với điều kiện ở địa phương, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu cây trồng, tiếp tục phát triển sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị liên kết, trong đó duy trì, mở rộng vùng sản xuất tập trung đối với cây trồng chủ lực của xã, tạo ra sản phẩm hàng hóa lớn, có sức cạnh tranh và thị trường ổn định, nâng cao thu nhập, đời sống cho nhân dân; chỉ đạo Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp thực hiện liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm theo chuỗi giá trị hàng hóa đối với sản phẩm chủ lực của xã đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm và gắn với định hướng phát triển dịch vụ, du lịch của địa phương. Ngoài ra, xã còn đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh phát triển các ngành nghề thương mại - dịch vụ - tiểu thủ công nghiệp và xây dựng để nâng cao thu nhập cho người dân trên cơ sở phù hợp với điều kiện của địa phương.

Thực tế, trong những năm qua cấp uỷ, Chính quyền, các đoàn thể và mọi tầng lớp nhân dân, tìm kiếm, thu nhập ngành nghề mới, nhiều loại hình sản xuất đã được đưa vào địa phương, trong sản xuât, nghề vận tải, nghề xây dựng, nghề cơ khí, dịch vụ thông tin - viễn thông. Các ngành nghề khác như: mộc, cơ khí nhỏ, sửa chữa xe máy, điện lạnh, may mặcphát triển ổn định. Hiện nay, trên địa bàn xã có 31 doanh nghiệp, 226 hộ kinh doanh cá thể; ngành nghề kinh doanh chủ yếu là vận tải, xây dựng, may mặc và 02 HTX dịch vụ nông nghiệp và HTX kinh doanh nông sản an toàn Đông Sơn 26.Các doanh nghiệp, hộ kinh doanh dịch vụ phát triển mạnh trên nhiều lĩnh vực tập trung ở dọc tuyến đường quốc lộ 47 cũ và quốc lộ 47 mới; liên xã các thôn: thôn 1, thôn 2, thôn 3, thôn 4. Đồng thời địa phương đã tập trung phát triển các khâu dịch vụ đáp ứng cơ bản nhu cầu của nhân dân: dịch vụ trong hoạt động sản xuất nông nghiệp (mạ khay, máy cấy, thu hoạch, vật tư…); dịch vụ thương mại - vận tải, dịch vụ ăn uống… Vì thế, không những đáp ứng tốt nhu cầu hàng ngày của người dân mà còn đem lại nguồn thu nhập đáng kể. Qua đó, đã thu hút được sự đóng góp của người dân trong xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.

Năm là, cần tăng cường công tác tập huấn để có lực lượng chuyên sâu trong xây dựng NTM. Xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu là cả một quá trình lâu dài, tổng hòa nhiều mối quan hệ. Đòi hỏi cán bộ xã phải thường xuyên nâng cao chất lượng triển khai các nội dung Chương trình, tiết kiệm được nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các tiêu chí; chia sẻ, học hỏi những kinh nghiệm, cách làm hay. Vì vậy, Ban chỉ đạo đã thường xuyên mở lớp tập huấn cho thành viên Ban chỉ đạo xã và các Ban Phát triển nông thôn theo hướng dẫn của Ban chỉ đạo chương trình phát triển nông nghiệp và xây dựng NTM huyện Đông Sơn. Nội dung tập huấn bám sát vào các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn liên quan đến chương trình xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. Tổ chức tham dự các hội nghị tập huấn của cấp trên và tham quan, học tập kinh nghiệm các mô hình xây dựng NTM kiểu mẫu của một số địa phương trên địa bàn trong và ngoài tỉnh. Ngoài ra, UBND xã còn tổ chức Hội nghị cho các đồng chí trong ban chỉ đạo, đồng chí Bí thư chi bộ - Trưởng thôn, cấp ủy thôn về nội dung, hồ sơ liên quan đến việc thực hiện kế hoạch xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.Qua các buổi tập, cán bộ của xã đã phát huy rõ nét trong thực hiện chương trình từ công tác tuyên truyền vận động nhân dân tham gia đến chất lượng triển khai các nội dung Chương trình, tiết kiệm được nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các tiêu chí NTM, học hỏi những kinh nghiệm, nhân rộng những mô hình mới, cách làm hay trong xây dựng NTM.

Có thể khẳng định, với việc làm tốt công tác tuyên truyền; nâng cao vai trò của hệ thống chính trị và vai trò tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng; đa dạng hóa các loại hình sản xuất, kinh doanh; thực sự phát huy dân chủ và tăng cường công tác tập huấn là tiền đề quan trọng để xã đã giúp cho xã Đông Minh, huyện Đông Sơn hoàn thành các tiêu chí, được công nhận xã NTM kiểu mẫu. Đây là động lực để cấp ủy, chính quyền và nhân dân tiếp tục nâng cao đời sống, phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã nhiệm kỳ 2020-2025, góp phần xây dựng huyện Đông Sơn trở nên một huyện kiểu mẫu, tỉnh Thanh Hóa trở nên một tỉnh kiểu mẫu như sinh thời Bác Hồ kính yêu hằng mong muốn.

Th.S Nguyễn Thị Lan Hương (Trường Chính trị tỉnh Thanh Hóa)