Đưa khoa học công nghệ trở thành khâu đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội

Trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, nhất là từ khi tiến hành công cuộc đổi mới toàn diện, Đảng ta đã sớm có các định hướng và chỉ đạo đúng đắn về vị trí, vai trò của khoa học và công nghệ (KH&CN) đối với sự phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH); đồng thời, luôn coi trọng và tạo điều kiện thuận lợi để KH&CN phát triển.

Công ty TNHH Chế biến hải sản Ba Làng, phường Hải Thanh (thị xã Nghi Sơn) ứng dụng công nghệ năng lượng mặt trờivà hệ thống náo đảo tự động nâng cao năng suất, chất lượng hiệu quả trong sản xuất nước mắm truyền thống.

Tại tỉnh Thanh Hóa, những năm gần đây, ngành KH&CN được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đặc biệt quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo phát triển như là một ngành kinh tế tổng hợp, là công cụ then chốt phục vụ phát triển KT-XH của tỉnh. Từ những thuận lợi trên, Sở KH&CN đã chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành nhiều nghị quyết, chủ trương, chính sách, đề án, chương trình, nội dung, giải pháp quan trọng để triển khai thực hiện, nhằm nâng cao năng lực nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao tiến bộ khoa học - kỹ thuật phục vụ phát triển KT-XH.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đã xác định một trong 3 khâu đột phá của nhiệm kỳ 2021-2025, đó là “Nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao các tiến bộ KH&CN; chủ động, tích cực tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư phục vụ phát triển KT-XH nhanh và bền vững, giai đoạn 2021-2025”. Để nhanh chóng hiện thực hóa mục tiêu trên, ngày 13/8/2021, Tỉnh ủy Thanh Hóa đã ban hành Kế hoạch 27-KH/TU thực hiện khâu đột phá - đây là cơ sở để các cấp, các ngành xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện.

Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Kế hoạch hành động số 27-KH/TU, nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, cán bộ và các tầng lớp Nhân dân về vị trí, vai trò về phát triển KH&CN từng bước được nâng lên, KH&CN từng bước trở thành động lực trong phát triển KT-XH của tỉnh. Trong đó, nhiều chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch, như: Tỷ lệ trang trại chăn nuôi ứng dụng công nghệ tự động hóa, bán tự động và cơ giới hóa đối với trang trại lợn, gà đạt 88% (chỉ tiêu đề ra ≥ 55%); tỷ lệ diện tích nuôi tôm thâm canh công nghệ cao trong nhà bạt, nhà màng, nhà kính đạt 31% (chỉ tiêu đề ra ≥ 30%); số lượng sản phẩm đông dược, thực phẩm bảo vệ sức khỏe được nghiên cứu, sản xuất đạt 30 sản phẩm (chỉ tiêu đề ra là 2 sản phẩm); số lượng nhóm nghiên cứu khoa học thành lập mới đạt 8 nhóm (chỉ tiêu đề ra ≥ 5 nhóm); số lượng sản phẩm địa phương là đối tượng của chương trình OCOP-TH được xây dựng tiêu chuẩn và bảo hộ sở hữu trí tuệ mới đạt 112 sản phẩm (chỉ tiêu đề ra ≥ 50 sản phẩm); tỷ lệ trang trại nuôi lợn áp dụng quy trình VietGAP, an toàn sinh học, kiểm soát dịch bệnh đạt 75% (chỉ tiêu đề ra ≥ 75%); 100% cơ sở y tế ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số... Đặc biệt, huy động vốn ngoài ngân sách Nhà nước, đầu tư cho hoạt động KH&CN từ các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân thông qua việc thực hiện các nhiệm vụ KH&CN trên địa bàn tỉnh từ năm 2021-2024 đạt hơn 917 tỷ đồng, gấp 3,05 lần ngân sách Nhà nước đầu tư cho KH&CN...

Tuy nhiên, cũng cần thẳng thắn thừa nhận, do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan mà KH&CN chưa được quan tâm đầu tư tương xứng với vị thế và vai trò của nó. Cụ thể, việc ứng dụng KH&CN vào nông nghiệp và XDNTM vẫn còn hạn chế, chưa tạo đột phá để nâng cao giá trị gia tăng, chưa tạo cơ sở vững chắc cho chuyển đổi cơ cấu sản xuất theo hướng hiệu quả, bền vững; hạ tầng công nghệ thông tin trong lĩnh vực giáo dục đào tạo được đầu tư dàn trải, phân tán, thiếu đồng bộ, gây khó khăn cho việc triển khai các nền tảng ứng dụng, chưa đáp ứng yêu cầu về chuyển đổi số; năng lực nghiên cứu chuyển giao ứng dụng tiến bộ KH&CN vào các lĩnh vực KT-XH tuy đã được nâng lên, song chưa đáp ứng với yêu cầu phát triển của tỉnh; số lượng sáng chế được bảo hộ còn ít...

Phát huy những thành tựu đã đạt được, trong những năm tiếp theo, ngành KH&CN sẽ tập trung trí tuệ, phấn đấu đưa KH&CN và đổi mới sáng tạo thật sự trở thành động lực thúc đẩy quá trình phát triển, góp phần xây dựng Thanh Hóa giàu đẹp, văn minh và hiện đại vào năm 2030. Trong đó, chú trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao các tiến bộ KH&CN vào sản xuất đời sống. Chủ động, tích cực ứng dụng các công nghệ mới của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, các công nghệ tiên tiến, để tạo đột phá trong phát triển các ngành, lĩnh vực, đặc biệt là các ngành kinh tế trọng điểm của tỉnh như chế biến chế tạo, du lịch, nông nghiệp, y tế, đô thị hóa và cơ sở hạ tầng.

Để đạt được các mục tiêu trên, ngành KH&CN đã đề ra các giải pháp trọng tâm đó là, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện chương trình, kế hoạch để thực hiện tốt chiến lược phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo (KHCN&ĐMST) đến năm 2030; thực hiện các chủ trương, chính sách, Nghị quyết của Đảng, Chính phủ về lấy KHCN&ĐMST làm động lực chính cho phát triển, có cơ chế tập trung định hướng vào công nghệ, nhất là công nghệ nguồn, công nghệ lõi. Bên cạnh đó, tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao các công nghệ tiên tiến, tiến bộ khoa học - kỹ thuật để tạo sự đột phá trong các lĩnh vực: công nghệ thông tin, nông nghiệp, y dược, công nghiệp chế biến - chế tạo, môi trường, hoạt động của chính quyền các cấp. Tập trung thu hút các dự án sản xuất, kinh doanh sản phẩm có hàm lượng KH&CN cao, gắn với ứng dụng một số công nghệ mới của cách mạng công nghiệp 4.0 trong các lĩnh vực sản xuất - kinh doanh và dịch vụ; nâng cao năng lực KH&CN của tỉnh cả về cơ sở vật chất, nhân lực và vốn đầu tư; rà soát, xây dựng chính sách khuyến khích phát triển KH&CN trở thành khâu đột phá trong phát triển KT-XH của tỉnh giai đoạn 2021-2025...

Bài và ảnh: Trần Hằng