Trẻ hóa tội phạm - vấn nạn đáng lo

Trong 2 tháng liên tiếp (10, 11-2020) trên địa bàn tỉnh xảy ra 2 vụ án đặc biệt nghiêm trọng, với thủ đoạn dã man, gây chấn động dư luận. Người dân không khỏi rùng mình về tính chất côn dồ, hung hãn, manh động trong các vụ án. Ðiều đáng nói là thủ phạm lại là những thanh, thiếu niên tuổi đời còn rất trẻ.

Tổ chức hội thi tìm hiểu pháp luật là một trong những hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật hiệu quả nhằm nâng cao ý thức về tinh thần chủ động học tập, tìm hiểu kiến thức pháp luật của thanh, thiếu niên. Trong ảnh: Sở Tư pháp phối hợp với UBND huyện Quảng Xương tổ chức hội thi tìm hiểu pháp luật cho cán bộ, đoàn viên thanh niên năm 2020.

Chỉ vì muốn có tiền để tiêu xài và chơi game mà Vũ Tiến L., 22 tuổi, ở xã Hà Bắc (Hà Trung) đã ra tay giết 2 vợ chồng ông Tống Duy N., 70 tuổi và bà Cù Thị K., 67 tuổi, ở xã Hà Bắc.

Sau 48 giờ tích cực điều tra truy xét, rà soát xác minh hàng trăm đối tượng hình sự trên địa bàn, lực lượng công an đã bắt được thủ phạm gây ra vụ án.

Cũng chỉ vì nghiện game mà 10h đêm ngày 3-11, ba đối tượng Khương Văn A., 18 tuổi; Khương Hoàng H., 15 tuổi và Khương Văn Kh., 16 tuổi đều trú ở xã Định Tiến (Yên Định) đã trèo tường đột nhập vào nhà bà L.T.H., 65 tuổi ở cùng xã để giết bà và lấy đi 1 đôi hoa tai vàng, 1 con lợn đất tiết kiệm, 2 điện thoại di động.

Sau khi gây án, các đối tượng đập lợn tiết kiệm được khoảng 2 triệu đồng chia nhau rồi tiếp tục lên một quán Internet ở thị trấn Quán Lào để chơi game. Sáng hôm sau, các đối tượng đã mang đôi hoa tai vàng đi bán được 15 triệu đồng chia nhau, sau đó về nhà ngủ như chưa có chuyện gì xảy ra.

Với tinh thần khẩn trương và quyết liệt tấn công trấn áp tội phạm, chỉ sau 5 giờ đồng hồ tích cực vào cuộc điều tra, lực lượng công an đã bắt giữ được ba đối tượng gây án.

Hai vụ án nêu trên đã gây hoang mang cho người dân bởi các đối tượng có điểm chung đều là tuổi đời còn quá trẻ, song lại ra tay quá tàn độc đối với các nạn nhân.

Được biết, cũng trong thời gian qua, trên địa bàn tỉnh nổi lên nhiều vụ thanh toán nhau chỉ từ những mâu thuẫn nhỏ nhặt. Trong đó, nhiều “sát thủ” tuổi teen xuất hiện với hành vi gây ra hậu quả đáng tiếc, khiến dư luận bất bình. Trường hợp của em Lê Công B., 20 tuổi, trú tại thị xã Nghi Sơn là một ví dụ. Tối ngày 2-1-2020, xuất phát từ mâu thuẫn nhỏ nhặt trong lúc hát karaoke tại quán Hoàng Trường, ở xã Tân Trường, thị xã Nghi Sơn trong lúc liên hoan mà anh Phạm Văn Ng., 28 tuổi, làm ở Công ty Xi măng Công Thanh đã dùng tay đấm Lê Công B., 20 tuổi, làm cùng công ty. Vì bực tức với anh Ng. nên B. đi xe máy về nhà lấy con dao dài 44cm, mũi nhọn vát, lưỡi sắc quay lại quán hát để giải quyết mâu thuẫn với anh Ng. Được mọi người can ngăn, B. bỏ về nhưng anh Ng. vẫn tiếp tục cầm tuýp sắt tìm đánh B. Anh Ng. đã dùng tuýp sắt đánh vào đầu B. và Lê Văn D., 18 tuổi (người quen B. đi nhờ xe máy) khi 2 người này đang ngồi trên xe máy phía trước anh Ng. dẫn đến B. và D bị ngã xe. Sau đó, B. đã bỏ chạy nhưng anh Ng. vẫn cầm tuýp sắt lùa theo xô xát với B. nên B. đã dùng dao đâm anh Ng., dẫn đến anh Ng. bị trọng thương và chết trên đường đi cấp cứu.

Cũng chỉ vì xuất phát từ mâu thuẫn trong làm ăn khoảng 18h40 ngày 12-10-2019, Lê Minh Đ., 23 tuổi, ở phường Ba Đình, TP Thanh Hóa, điều khiển xe ô tô bán tải BKS 36C – 280.87 chở theo 4 người. Cùng đi còn có 2 người bạn khác chở nhau bằng xe máy. Khi đến khu vực ngã 5 đường Đình Hương, phường Hàm Rồng, TP Thanh Hóa trong khi đang đứng chờ đèn đỏ thì thấy 2 người bạn đi xe máy phía sau bị một số người cầm theo hung khí đuổi chém. Lúc đó, Lê Minh Đ. thấy có 2 thanh niên đi trên một xe máy Exciter chạy đến ở hướng ngược chiều xe của Đ. Cho rằng họ là người trong nhóm thanh niên đang đuổi chém bạn mình nên Lê Minh Đ. đã lao xe đâm thẳng vào 2 thanh niên nói trên. Hậu quả khiến anh Trần Hồng P., 17 tuổi, ở phường Hàm Rồng tử vong tại chỗ, còn anh Lê Hồ N., 18 tuổi, ở phường Đông Thọ bị thương nặng.

Từ những vụ án nêu trên cho chúng ta thấy sự đáng sợ của việc nghi phạm giết người chỉ vì lý do đơn giản: cần tiền để tiêu xài, mâu thuẫn nhỏ nhặt trong cuộc sống... Điều này khiến dư luận không khỏi lo ngại, khi mà tội phạm ngày một trẻ hóa, tàn nhẫn hơn trong việc “xuống tay” gây án. Đó chính là hậu quả của tư tưởng coi thường pháp luật, coi thường mạng sống của người khác của một bộ phận giới trẻ. Họ sẵn sàng làm mọi việc để có thể thỏa mãn các nhu cầu của bản thân, bất chấp nhu cầu đó có chính đáng hay không, việc làm của mình có phạm pháp hay không.

Theo số liệu thống kê, từ ngày 1-1-2018 đến 31-10-2020, Tòa án Nhân dân 2 cấp tỉnh Thanh Hóa đã xét xử các vụ án hình sự sơ thẩm do cá nhân phạm tội là 5.310 vụ, với 10.383 bị cáo, trong đó bị cáo từ 14 đến 18 tuổi là 110 người, từ 18 đến 30 tuổi là 1.745 người. Tội phạm do thanh, thiếu niên thực hiện tập trung chủ yếu ở các tội: Cướp tài sản, cưỡng đoạt tài sản, trộm cắp tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản; tàng trữ trái phép chất ma túy, mua bán, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy; giết người, cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác; dâm ô với người dưới 16 tuổi, hiếp dâm đối với người dưới 16 tuổi...

Theo đánh giá của các cơ quan chức năng, tình hình tội phạm do thanh, thiếu niên gây ra có diễn biến rất phức tạp, số trẻ em phạm tội đang “gia tăng và trẻ hóa”. Thủ đoạn phạm tội của các đối tượng này không còn đơn giản do bồng bột, thiếu suy nghĩ, mà đã có sự tính toán, chuẩn bị kỹ càng và khá tinh vi để lại những hậu quả nghiêm trọng, gây bức xúc trong quần chúng Nhân dân, làm xôn xao dư luận xã hội. Việc gia tăng các vụ án có bị cáo là thanh, thiếu niên phạm tội không chỉ tăng về số lượng các bị cáo, mà tuổi đời phạm tội của các bị cáo là người chưa thành niên cũng trẻ hóa.

Qua điều tra và xét xử các vụ án, cơ quan chức năng cho biết có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ hóa tội phạm. Đó là xuất phát từ hoàn gia đình khó khăn, khi lên thành phố kiếm sống, bị các đối tượng xấu lôi kéo, tụ họp thành những nhóm đi trộm, cướp để có tiền tiêu xài. Đó là từ việc gia đình tan vỡ, các em bị khủng hoảng tâm lý, ít được quan tâm, dạy bảo nên rơi vào con đường tội lỗi. Đó còn là mặt trái của kinh tế thị trường làm ảnh hưởng đến văn hóa, giáo dục, làm tha hóa biến chất trong một bộ phận lớp trẻ hiện nay chỉ thích ăn chơi, hưởng thụ, lệch chuẩn đạo đức, lối sống; do bị lôi cuốn vào các trò chơi game thiếu lành mạnh, bạo lực, nhiều đối tượng đã trở thành kẻ phạm tội để lấy tiền chơi game; do thiếu hiểu biết pháp luật, không có kỹ năng sống sẽ dẫn đến những hành vi vi phạm pháp luật...

Trước thực trạng trên, để phòng ngừa, ngăn chặn trẻ hóa tội phạm, điều quan trọng nhất đó là sự phối hợp của gia đình và nhà trường trong việc quản lý chặt chẽ con em mình. Trong gia đình, cha mẹ quan tâm đến con toàn diện hơn, không chỉ việc học mà cả vui chơi, giải trí. Nhà trường ngoài việc giáo dục văn hóa còn phải là nơi trang bị cho giới trẻ những kiến thức pháp luật, những kỹ năng mềm để thích nghi với môi trường xã hội. Bên cạnh đó, các ban, ngành, đoàn thể địa phương tổ chức tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức về các quy định của pháp luật cho đối tượng thanh, thiếu niên. Bởi, chỉ khi các em nắm được pháp luật, nhận thức được tính chất mức độ nguy hiểm cho xã hội và hậu quả pháp lý của hành vi phạm tội sẽ hạn chế được việc vi phạm pháp luật. Ngoài ra, khi cơ quan bảo vệ pháp luật phát hiện, điều tra, khám phá kịp thời các hành vi phạm tội của thanh, thiếu niên phải đưa ra xử lý kịp thời, nghiêm minh bằng hình thức xét xử lưu động, qua đó kịp thời tuyên truyền pháp luật, răn đe với các đối tượng có ý định phạm tội, khiến họ ý thức được sự trừng trị của pháp luật, loại trừ các tư tưởng manh nha vi phạm pháp luật, hiểu biết được nội dung của tội phạm, kiềm chế các nhu cầu lệch chuẩn. Việc xét xử lưu động cũng là cơ hội tốt để người dân tiếp cận dễ dàng, hiểu rõ hơn về thủ đoạn phạm tội, nguyên nhân phát sinh tội phạm từ đó tự xây dựng cho mình ý thức phòng ngừa trở thành nạn nhân của tội phạm cũng như hình thành các kỹ năng khác trong phòng, chống tội phạm.

Bài và ảnh: Ngân Hà