Mặt bằng chưa “sạch” đã đưa ra đấu giá quyền sử dụng đất:

Nhiều hệ lụy cho người mua

Một khu đất xen cư được đưa ra đấu giá tại xã Quảng Yên (Quảng Xương).

Giải phóng mặt bằng (GPMB) là một trong những điều kiện “tiên quyết” đối với một lô đất trước khi đưa ra đấu giá quyền sử dụng đất (QSDĐ).

Công tác này được các cấp, các ngành trong tỉnh đặc biệt quan tâm chỉ đạo để các địa phương thực hiện đúng các quy định của Luật Đất đai. Thế nhưng, vẫn còn những trường hợp cá biệt, đất chưa GPMB đã được đưa ra đấu giá, đẩy người dân vào vòng khiếu kiện.

Thời gian gần đây, Báo Thanh Hóa liên tục nhận được đơn của gia đình bà Lê Thị Thông, xã Quảng Yên (Quảng Xương). Ban đầu là những lá đơn phản ánh khiếu nại, rồi chuyển sang nội dung đơn tố cáo. Cho dù là hình thức nào, thì nội dung cũng xuất phát từ việc UBND xã Quảng Yên tự ý chặt phá cây cối trên diện tích đất khai hoang của gia đình bà để giao đất cho người khác trong khi chưa thực hiện việc bồi thường GPMB cho gia đình bà. Được biết, gia đình bà Thông (chồng là ông Lê Công Sử) có khu đất tại thôn Phú Ninh, xã Quảng Yên. Trong quá trình sử dụng, gia đình bà đã khai hoang khu đất với diện tích được mở rộng là 1.790m2.

Năm 1994, gia đình bà Thông được cấp giấy chứng nhận (GCN) QSDĐ đối với diện tích 390m2 (200m2 đất ở, 190 m2 đất vườn); số diện tích 1.400m2 còn lại, gia đình bà tiếp tục quản lý, sử dụng. Năm 2013, khi đo đạc bản đồ địa chính, UBND xã Quảng Yên chuyển toàn bộ diện tích 1.400m2 đất khai hoang, không có trong GCNQSDĐ của hộ bà Thông thành đất công ích do UBND xã quản lý. Năm 2017, UBND xã Quảng Yên lập tờ trình về việc thu hồi đất để chuyển sang đất ở xen cư trình UBND huyện phê duyệt, đồng thời xác nhận toàn bộ diện tích khu đất này là đất công ích của xã để làm cơ sở cho Hội đồng bồi thường GPMB huyện thực hiện kiểm kê. Quá trình kiểm kê khi chưa thống nhất xong việc hỗ trợ, bồi thường, UBND xã tự ý chặt phá cây cối trên diện tích đất khai hoang... Gia đình bà Thông đã gửi đơn khiếu nại tới Chủ tịch UBND huyện Quảng Xương và gửi đi nhiều nơi.

Sau quá trình kiểm tra, xác minh, Chủ tịch UBND huyện Quảng Xương kết luận (tại Quyết định số 2104/QĐ-UBND ngày 5-5-2020 giải quyết khiếu nại của bà Thông): Thửa đất gia đình bà Thông có đơn khiếu nại thuộc đất khai hoang và đã được công nhận trong Sổ đăng ký ruộng đất ngày 15-2-1993 tại thửa số 397, tờ bản đồ số 6, bản đồ địa chính xã Quảng Yên với diện tích sử dụng 1.790m2, loại đất thổ cư, chủ sử dụng là ông Lê Công Sử (chồng bà Thông). Gia đình bà Thông sử dụng ổn định, không tranh chấp với ai từ trước đến nay. Căn cứ các quy định của pháp luật về đất đai, thửa đất gia đình bà Thông khiếu nại đủ điều kiện được cấp GCNQSDĐ, đồng thời khi Nhà nước thu hồi thì phải bồi thường về đất cho gia đình bà. UBND huyện Quảng Xương cũng thẳng thắn chỉ rõ những vi phạm: UBND xã Quảng Yên đã không kiểm tra, xem xét đến nguồn gốc cũng như quá trình sử dụng của thửa đất đang được khiếu nại mà tự ý GPMB, báo cáo không trung thực, kịp thời những vướng mắc trong quá trình GPMB về UBND huyện, dẫn đến việc tranh chấp, gây hậu quả không bàn giao được mặt bằng cho người trúng đấu giá, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người có đất được bồi thường GPMB. Từ những kết luận trên, Chủ tịch UBND huyện Quảng Xương yêu cầu UBND xã Quảng Yên, Hội đồng bồi thường GPMB đất ở dân cư, xen cư huyện phối hợp cùng gia đình bà Lê Thị Thông xác minh, kiểm kê tài sản trên đất để thực hiện việc bồi thường theo đúng quy định của pháp luật...

Không chỉ gia đình bà Thông, thời điểm cuối năm 2019, gia đình ông Nguyễn Văn Sỹ, xã Quảng Yên cũng trong trường hợp tương tự khi thửa đất của gia đình ông khai hoang để trồng cây chưa thống nhất xong việc hỗ trợ, bồi thường GPMB nhưng đã được đưa ra đấu giá đất ở xen cư.

Ông Sỹ bức xúc gửi đơn khiếu kiện nhiều nơi, trong khi đó một hộ khác trong xã trúng đấu giá các lô đất nêu trên cũng kiến nghị, thúc giục chính quyền bàn giao đất ở. Chính quyền địa phương phải mất nhiều thời gian, tổ chức nhiều hội nghị làm việc mới giải quyết xong đơn của ông Sỹ.

Tại phường Hải Thanh, thị xã Nghi Sơn, gia đình ông Nguyễn Văn Quang cũng từng phải gian nan với một lô đất trúng đấu giá tại thôn Quang Minh. Cuối năm 2016, vì muốn có thêm mặt bằng để sản xuất nước mắm, gia đình ông đã bỏ số tiền gần 300 triệu đồng để đấu giá lô đất xen cư phía gần biển, nằm cạnh sân vận động của thôn với diện tích 93m2. Sau khi hoàn tất các nghĩa vụ tài chính, ông Quang được UBND huyện Tĩnh Gia (nay là thị xã Nghi Sơn) cấp GCNQSDĐ số CH 155066 ngày 30-3-2017. Tuy nhiên, sau hơn 3 năm trúng đấu giá, gia đình ông Quang vẫn không được bàn giao đất ở. Lý do được chính quyền địa phương đưa ra đó là một phần thửa đất ông trúng đấu giá xảy ra tranh chấp. Gia đình ông Nguyễn Văn Bắc (có nhà ở cạnh lô đất) cho rằng diện tích 30m2 thuộc lô đất trên là đất đường đi của gia đình ông đã sử dụng từ lâu nên đã có đơn khiếu nại. Trên lô đất này, gia đình ông Bắc đã đặt nhiều chum mắm từ lâu. Thế là cả hai bên gia đình đều có đơn thư, một bên đòi diện tích đất là ngõ đi chung, một bên đòi quyền lợi sử dụng đất trúng đấu giá. Năm 2018, mặc dù cấp xã, cấp huyện đã ban hành quyết định giải quyết khiếu nại nhưng vụ việc vẫn không được giải quyết dứt điểm. Mãi đến năm 2019, cả hai bên gia đình mới đồng ý thỏa thuận, chuyển nhượng QSDĐ...

Trên đây là một số vụ việc cá biệt còn xảy ra trong công tác GPMB thực hiện quy hoạch, đấu giá QSDĐ. Tại tỉnh ta, quy định đấu giá QSDĐ để giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất trên địa bàn tỉnh được ban hành tại Quyết định số 07/2018/QĐ-UBND ngày 9-3-2018 của UBND tỉnh Thanh Hóa. Trong đó, quy định rõ đất được đưa ra đấu giá QSDĐ khi có các điều kiện sau: Đã có kế hoạch sử dụng đất và kế hoạch định giá đất hàng năm của cấp huyện được UBND tỉnh phê duyệt; đất đã được GPMB, đất có tài sản gắn liền với đất mà tài sản thuộc sở hữu của Nhà nước; có phương án đấu giá QSDĐ, quyết định đấu giá QSDĐ và giá khởi điểm được cấp có thẩm quyền phê duyệt...

Quy định rõ ràng là vậy, nhưng ở một số đơn vị cấp xã, khi hoàn thiện hồ sơ, thực hiện kiểm kê GPMB, vì vội vã, vì tắc trách, vì không lắng nghe, quan tâm đến quyền lợi chính đáng của người dân, xác minh nguồn gốc đất rõ ràng, quyền lợi chính đáng của một số hộ gia đình chưa được bảo đảm, dẫn đến những vụ việc bức xúc. Mỗi vụ việc dù nhỏ nhưng đó là bài học để mỗi cán bộ ở cơ sở làm tròn trách nhiệm của mình trong công tác GPMB, hạn chế phát sinh đơn thư khiếu kiện.

Việt Hương