Huyện Thạch Thành: Nhiều hồ đập hư hỏng nặng, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp

Hiện nay, huyện Thạch Thành đã và đang tập trung khắc phục khó khăn, phục vụ đủ nước tưới cho nông dân chăm sóc, tưới dưỡng cho 4.099 ha lúa vụ mùa năm 2020. Nguồn nước tưới cho sản xuất vụ mùa của huyện gặp nhiều khó khăn do nhiều hồ, đập trên địa bàn hư hỏng nặng. Tính đến ngày 3-8-2020, mặc dù trời đã có mưa nhưng toàn huyện vẫn còn 146 ha chưa cấy được do không có nguồn nước tưới.

Trạm bơm Long Đồng I do Công ty TNHH MTV Sông Chu – Chi nhánh Thạch Thành quản lý, đã được vận hành bơm nước tưới cho gần 350 ha lúa trên địa bàn.

Đại diện lãnh đạo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thạch Thành, cho biết: Hiện tại UBND các xã thuộc huyện Thạch Thành quản lý 52 hồ, đập, hàng năm đảm nhận t­ưới cho hơn 1.155 ha/vụ. Các hồ, đập do địa phư­ơng quản lý hầu hết đ­ược xây dựng từ năm 1980 trở về trư­ớc; phần đầu mối đư­ợc xây dựng, song hệ thống kênh mư­ơng gần như­ chư­a có. Những năm vừa qua, bằng nhiều nguồn vốn khác nhau, một số hồ, đập trên địa bàn như hồ Ngọc Hón, hồ Châu Sơn (xã Thạch Bình), hồ Bai Sao (xã Thạch Tượng), hồ Đồng Kết (thị trấn Vân Du), hồ Hón Nâu (xã Thành Vinh),... đã được nâng cấp, cải tạo, phát huy hiệu quả phục vụ sản xuất. Đến đầu tháng 8-2020, trên địa bàn huyện có hàng chục hồ chứa bị hư hỏng, trong đó 11 hồ chứa đã xuống cấp nghiêm trọng. Tình trạng phổ biến như đập đất thấp, mặt cắt nhỏ, mái thượng lưu, hạ lưu bị sạt lở; tràn, cống hư hỏng, lòng hồ bồi lắng... không an toàn, chỉ tích được một phần nước theo thiết kế, thậm chí có công trình như hồ Mó Vàng (Thạch Bình), hồ Thạch Môn (Thạch Cẩm) không tích được nước, không phát huy được hiệu quả phục vụ sản xuất theo thiết kế, gây bất lợi cho phát triển sản xuất nông nghiệp và dân sinh trên địa bàn.

Chủ động nguồn nước tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp, các tháng vừa qua UBND huyện Thạch Thành xác định phát huy nội lực, phát động Nhân dân góp công sức thường xuyên làm thủy lợi nội đồng và mặt ruộng; huyện và các xã đầu tư vốn sửa chữa, khắc phục tạm thời các hồ, đập bị xuống cấp, hư­ hỏng nhỏ; các xã có hồ, đập đã chủ động tu sửa, nạo vét kênh mư­ơng và điều tiết n­ước t­ưới hợp lý,... cho cây trồng sinh trưởng, phát triển. Đồng thời, huyện đã chỉ đạo các phòng liên quan phối hợp với các xã rà soát, kiểm tra tình hình nguồn nước tại các hồ, chủ động chuyển đổi diện tích trồng lúa sang trồng cây màu ít sử dụng nước, hiện tại đã chuyển đổi được hơn 40 ha; tưới tiết kiệm nước, tưới luân phiên trên tất cả các hệ thống, điều tiết nguồn nước hợp lý, ưu tiên dành nước cho vùng cuối kênh, vùng cao khó tưới. Thường xuyên theo dõi, phát hiện hư hỏng để sửa chữa kịp thời, chống rò rỉ mất nước ở các cống lấy nước hồ chứa... Các xã quản lý hồ, đập đã xây dựng phương án, chuẩn bị vật tư, lực lượng, phương tiện... ứng phó cụ thể với các sự cố công trình xảy ra trong mùa mưa, bão; có phương án tích nước hợp lý với từng công trình...

Đến tháng 8-2020, Công ty TNHH MTV Sông Chu - Chi nhánh Thạch Thành quản lý, khai thác 12 hồ, 1 đập và 29 trạm bơm tưới, tiêu trên địa bàn. Do được xây dựng cơ bản đồng bộ từ hệ thống đầu mối đến kênh mư­ơng và đư­ợc tu sửa thư­ờng xuyên, đã cơ bản phát huy hiệu quả phục vụ sản xuất khá tốt. Tuy nhiên, đến ngày 3-8-2020, mặc dù trên địa bàn đã có mưa nhưng hồ Bằng Lợi vẫn cạn kiệt nước, vì vậy 15 ha của xã Thạch Bình vẫn chưa xuống mạ được.

Để chủ động phục vụ đủ nước tưới cho 5.900 ha cây trồng trên địa bàn, trong đó có gần 3.000 ha lúa, Công ty TNHH MTV Sông Chu - Chi nhánh Thạch Thành đã tham m­ưu và đề xuất UBND huyện Thạch Thành chỉ đạo các xã củng cố các tổ, đội thủy nông tại cơ sở nhằm chủ động làm tốt nhiệm vụ phục vụ n­ước t­ưới, chống hạn và tiêu úng cho cây trồng vụ mùa. Chi nhánh đã huy động lực lượng cán bộ, công nhân nạo vét bể hút, bể xả các trạm bơm tưới, kênh mương do đơn vị quản lý. Đồng thời, chủ động đào sâu và mở rộng cửa vào các bể hút trạm bơm nhằm tăng lượng nư­ớc trong bể; đắp chặn các đầu mối kênh tiêu để tận dụng nguồn n­ước hồi quy; nối dài ống hút một số trạm bơm nhằm chủ động bơm đủ n­ước cho cây trồng. Vận hành trạm bơm Bình Sơn đổ nước vào hệ thống kênh tiêu, sử dụng máy bơm dầu bơm nước từ kênh tiêu tưới cho diện tích tưới của hồ Bằng Lợi (do hồ đã cạn nước). Chi nhánh đã chủ động kiểm tra, duy tu sửa chữa máy móc, thiết bị các trạm bơm. Một số công trình như đập Bai Lọc, kênh Nam trạm bơm Vọng Thủy, kênh Bắc trạm bơm Xuân Long Tiến,... đã được sửa chữa, đưa vào sử dụng phục vụ sản xuất nông nghiệp.

Về lâu dài, ngoài việc đề nghị Nhà nước tiếp tục quan tâm đầu tư kinh phí cho xây dựng cơ sở hạ tầng thủy lợi, ưu tiên cho công tác sửa chữa, nâng cấp các hồ đập nhỏ trên địa bàn, huyện Thạch Thành cần phát huy nội lực, huy động sức dân sửa chữa công trình thủy lợi hư hỏng nhỏ. Ngoài ra, địa phương cần tích cực trồng và bảo vệ rừng, nhất là rừng phòng hộ đầu nguồn, bảo đảm cân bằng sinh thái, tạo nguồn sinh thủy, giữ nguồn nư­ớc cho các hồ, đập phục vụ sản xuất và dân sinh

Bài và ảnh: Thùy Dương