Doanh nghiệp đổi mới công nghệ để mở rộng thị trường

Bước sang năm 2026, trong bối cảnh nền kinh tế thế giới tiếp tục biến động, thị trường tiêu thụ ngày càng khắt khe về chất lượng, an toàn và tiêu chuẩn xanh, đổi mới công nghệ đã trở thành một trong những hướng đi trọng tâm của nhiều doanh nghiệp ở Thanh Hóa. Từ lĩnh vực vật liệu xây dựng, nông nghiệp công nghệ cao, đến chế biến thực phẩm, các doanh nghiệp đều mạnh mẽ đầu tư dây chuyền mới, số hóa quản trị và ứng dụng tự động hóa nhằm nâng cao năng suất, giảm chi phí và mở rộng thị trường.

Hệ thống chế biến gạo tự động tại Công ty CP Thương mại Sao Khuê được giám sát và vận hành liên tục.

Số liệu của Sở Công thương cho thấy, năm 2025 tỷ lệ doanh nghiệp công nghiệp đầu tư đổi mới thiết bị đạt gần 48%, tăng 6 điểm phần trăm (%) so với 2024; dự kiến năm 2026, con số này có thể vượt 55% khi doanh nghiệp đồng loạt chuyển hướng sang mô hình sản xuất hiện đại và thân thiện môi trường.

Công ty CP Xi măng Bỉm Sơn (Vicem Bỉm Sơn) là một trong những doanh nghiệp đi đầu trong đổi mới công nghệ từ. Từ năm 2024, đơn vị đã triển khai nâng cấp hệ thống nghiền xi măng thế hệ mới, thay thế các thiết bị tiêu hao năng lượng lớn bằng công nghệ tiết kiệm điện, đồng thời đưa vào vận hành hệ thống tối ưu hóa lò nung bằng trí tuệ nhân tạo (AI). Ứng dụng AI giúp công ty kiểm soát nhiệt độ lò nung chính xác hơn, hạn chế tiêu hao nhiệt và giảm lượng clinker thất thoát. Nhờ đó, năng suất dây chuyền tăng 8 - 10%, mức tiêu thụ điện giảm 4 - 6% trên mỗi tấn sản phẩm và lượng khí thải CO2 giảm đáng kể. Những thay đổi này giúp Vicem Bỉm Sơn không chỉ duy trì thị phần nội địa mà còn mở rộng cung ứng xi măng cho các dự án hạ tầng lớn tại Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị và tiếp tục xuất khẩu sang Bangladesh, Philippines.

Theo đại diện doanh nghiệp, trong bối cảnh ngành xi măng dư cung và áp lực cạnh tranh ngày càng lớn, “đổi mới công nghệ là yếu tố quyết định để tăng sức cạnh tranh và đáp ứng tiêu chuẩn xanh mà thị trường mới đặt ra”.

Nếu Vicem Bỉm Sơn cho thấy sự bứt phá trong công nghiệp nặng, thì trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, Công ty CP Thương mại Sao Khuê lại nổi bật với chiến lược áp dụng công nghệ vào toàn bộ chuỗi giá trị gạo sạch. Doanh nghiệp đã đầu tư vùng nguyên liệu hàng trăm ha được quản lý bằng phần mềm theo dõi sinh trưởng cây lúa, ứng dụng máy bay không người lái (drone) để phun dinh dưỡng chính xác, giảm 20 - 25% lượng thuốc bảo vệ thực vật, đồng thời áp dụng mô hình “3 giảm - 3 tăng” nhằm nâng cao năng suất và giảm chi phí đầu vào. Ở khâu chế biến, nhà máy của Sao Khuê được trang bị dây chuyền xay - xát - đánh bóng - sàng lọc theo tiêu chuẩn Nhật Bản, cùng hệ thống phân loại hạt bằng công nghệ cảm biến màu. Nhờ tự động hóa gần như toàn bộ quá trình, tỷ lệ tấm được kiểm soát dưới 5%, độ đồng đều hạt gạo tăng lên rõ rệt và chất lượng ổn định hơn so với dây chuyền cũ.

Bên cạnh đó, công ty triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc QR cho toàn bộ bao bì để đáp ứng yêu cầu của các siêu thị trong nước và đối tác xuất khẩu. Từ năm 2024, 2025 Sao Khuê đã từng bước đưa sản phẩm gạo sạch vào các kênh bán lẻ lớn tại Hà Nội, Hải Phòng, Ninh Bình, đồng thời thử nghiệm xuất khẩu một số dòng gạo đặc sản thông qua đối tác thương mại.

Phó Giám đốc Công ty Nguyễn Công Dương, cho biết: “Năm 2026, mục tiêu của công ty là nâng cấp thêm dây chuyền đóng gói tự động, mở rộng vùng nguyên liệu hữu cơ và đạt chứng nhận GlobalGAP để tăng khả năng thâm nhập thị trường cao cấp”.

Hiệu quả từ đổi mới công nghệ không chỉ đến từ các doanh nghiệp lớn mà còn lan rộng trong nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa. Năm 2025, toàn tỉnh có hơn 120 cơ sở chế biến nông - lâm - thủy sản áp dụng công nghệ sấy lạnh, cấp đông nhanh, bao gói thông minh; hơn 70 doanh nghiệp sử dụng robot hỗ trợ sản xuất ở một số công đoạn. Việc ứng dụng thiết bị mới giúp năng suất tăng 15 - 20%, giảm lỗi thành phẩm và tăng khả năng tham gia chuỗi phân phối lớn.

Thời gian qua tỉnh Thanh Hóa triển khai nhiều chính sách nhằm hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Sở Khoa học và Công nghệ đã hỗ trợ gần 40 nhiệm vụ ứng dụng công nghệ mới trong doanh nghiệp, trong đó có các dự án tự động hóa, xử lý môi trường và phát triển mô hình sản xuất xanh. Bước sang 2026, tỉnh tăng cường kết nối doanh nghiệp với các viện nghiên cứu và trường đại học; đồng thời thúc đẩy cơ chế hợp tác công - tư trong đầu tư thiết bị và phòng thí nghiệm dùng chung. Đây là nền tảng quan trọng giúp doanh nghiệp tiếp cận công nghệ mới với chi phí hợp lý và rủi ro thấp.

Nhìn chung, khi doanh nghiệp chủ động đầu tư công nghệ, tỉnh hỗ trợ cơ chế và hạ tầng và thị trường tiếp tục mở rộng, một hệ sinh thái sản xuất hiện đại, bền vững đang được hình thành tại Thanh Hóa. Đổi mới công nghệ không chỉ giúp doanh nghiệp gia tăng sức cạnh tranh, mà còn đóng góp quan trọng vào mục tiêu đưa Thanh Hóa trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại trong giai đoạn tới.

Bài và ảnh: Chi Phạm