Xây dựng “Trường học hạnh phúc” vì môi trường sư phạm văn minh, thân thiện, an toàn

Lấy cảm hứng từ mô hình Happy School của UNESCO (Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc), mô hình “Trường học hạnh phúc” đang được triển khai ở nhiều địa phương trong cả nước, trong đó có ngành giáo dục Thanh Hóa.

Cô, trò Trường Mầm non Hoằng Quỳ, xã Hoằng Giang trong một hoạt động học.

Từ năm học 2021-2022, ngành giáo dục Thanh Hóa đã phát động triển khai mô hình này trong các trường học với thông điệp “Nhà trường, thầy, cô giáo thay đổi để hướng đến một môi trường sư phạm văn minh, thân thiện, an toàn”. Hưởng ứng mô hình này, các đơn vị trường trong tỉnh đã bám sát tiêu chí để xây dựng “Trường học hạnh phúc”, trong đó tập trung vào việc xây dựng môi trường làm việc và học tập lý tưởng cho cả giáo viên (GV) và học sinh (HS); tạo các điều kiện tốt nhất để mỗi GV, HS có cơ hội phát triển, thể hiện và khẳng định năng lực bản thân cũng như chia sẻ, giúp đỡ nhau trong giảng dạy, học tập và rèn luyện.

Thực tế cho thấy, giá trị và mục tiêu hướng đến của các nhà trường là tạo ra một môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện cho cả thầy và trò. Tuy nhiên, trước những tác động của nhiều yếu tố chủ quan và khách quan, nhất là những tác động xấu của mặt trái kinh tế thị trường, mạng xã hội... đã ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý lứa tuổi học trò khiến nhiều em có những suy nghĩ, hành động lệch với những chuẩn mực đạo đức, văn hóa. Trong thời gian qua đã xảy ra nhiều sự việc đau lòng liên quan đến HS ở một số địa phương cả trong và ngoài tỉnh như: HS đánh nhau quay clip tung lên mạng xã hội, những cái chết thương tâm khi HS bị đánh hội đồng hoặc “tác động vật lý” và nhiều tai nạn, rủi ro khác. Chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay trên địa bàn tỉnh đã xảy ra 10 vụ bạo lực học đường; trong đó có vụ việc gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, như vụ nữ sinh Trường THPT Nông Cống 2 bị đánh và phát tán clip lên mạng xã hội; vụ một số HS Trường THPT Đặng Thai Mai, xã Quảng Bình đánh nhau khiến 1 HS tử vong. Gần đây nhất là vụ việc một nam sinh Trường Cao đẳng Nông nghiệp Thanh Hóa, xã Triệu Sơn bị nhóm HS lớp 11 đánh hội đồng, sau đó tử vong... Thực trạng này đã để lại dư chấn và hệ lụy không hề nhỏ. Nó giống như một chấm mực đen trên tờ giấy trắng, gây tâm lý hoài nghi, mất niềm tin, ảnh hưởng xấu đến môi trường giáo dục và gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Tất cả những lý do đó là động lực căn cơ buộc chúng ta phải thay đổi để xây dựng “Trường học hạnh phúc” - nơi không có bạo lực học đường, không có hành vi vi phạm đạo đức nhà giáo, không có những hành xử xúc phạm danh dự, nhân phẩm, thân thể nhà giáo và HS; là nơi thầy, cô và HS được tiếp nhận tri thức, sẻ chia, cảm thông và yêu thương.

Theo đại diện lãnh đạo Trường THPT Lê Lai, xã Kiên Thọ, để xây dựng “Trường học hạnh phúc”, bên cạnh việc xây dựng khối đoàn kết, yêu thương, chân thành và chia sẻ với nhau trong đội ngũ cán bộ, GV, nhà trường còn tập trung xây dựng không gian trường học sạch, đẹp, an toàn, thân thiện. Đặc biệt, nhà trường luôn quan tâm đến việc xây dựng văn hóa ứng xử. Nghiêm khắc là cần thiết, nhưng thầy, cô cần thân thiện và gần gũi với HS, dành nhiều thời gian lắng nghe tâm tư, nguyện vọng để hiểu HS hơn. Thầy cô cũng cần thay những lời lẽ chỉ trích, phê phán bằng những lời động viên, khen ngợi và khuyến khích HS. Bởi kỷ luật tích cực sẽ khiến HS cảm thấy cảm kích mà thay đổi, sửa chữa chứ không phải là trách phạt. Thực tế, không có phương pháp nào là vạn năng cho mọi tình huống sư phạm, nhưng nếu xuất phát từ sự yêu thương và tôn trọng thì sẽ có hiệu quả nhất định.

Tại Trường Mầm non Hoằng Quỳ, xã Hoằng Giang, mục tiêu xây dựng “Trường học hạnh phúc” được bắt đầu từ những “Lớp học hạnh phúc”. Ở đó mỗi giáo viên luôn gần gũi, yêu thương trẻ; động viên khích lệ trẻ, tôn trọng trẻ để trẻ hứng thú, vui vẻ tham gia vào các hoạt động khi đến trường, đến lớp. Yêu cầu đặt ra của Ban Giám hiệu Trường Mầm non Hoằng Quỳ là dù có nhiều áp lực trong công việc, đôi khi căng thẳng, mệt mỏi nhưng mỗi giáo viên phải luôn dành cho trẻ những nụ cười và tình yêu thương để trẻ cảm thấy “mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Chỉ khi cô, trò đều có tâm lý thoải mái, trẻ thích đến trường, cán bộ, GV đoàn kết, chân thành, tôn trọng nhau thì trường học chắc chắn sẽ hạnh phúc.

Hạnh phúc là điều mà mỗi chúng ta luôn mong muốn trong cuộc đời. Ở mỗi thời điểm hay hoàn cảnh khác nhau, chúng ta luôn mong muốn có được hạnh phúc với những nội hàm khác nhau. Đó cũng là mục tiêu sống, mục tiêu hành động của mỗi con người trong cuộc sống. Giáo dục có vai trò quan trọng cho sự hình thành, phát triển trí tuệ của mỗi con người. Do đó, việc mang lại hạnh phúc cho người học là một trong những nhân tố quan trọng trong quá trình giáo dục. Từ vai trò, ý nghĩa đó, nhiều người cho rằng, để xây dựng thành công “Trường học hạnh phúc”, trước hết ngành giáo dục và mỗi đơn vị trường phải xây dựng được môi trường sư phạm hạnh phúc, GV hạnh phúc. Nếu GV cảm thấy hạnh phúc, họ sẽ lan tỏa năng lượng này đến HS. Thầy, cô hạnh phúc, HS hạnh phúc sẽ tạo nên những lớp học hạnh phúc, trường học hạnh phúc và lan tỏa đến gia đình, xã hội hạnh phúc.

Bài và ảnh: Lê Phong