Vai trò của MTTQ các cấp trong công tác giám sát, phản biện xã hội

Nhận thức đúng tầm quan trọng của công tác giám sát, phản biện xã hội (GS, PBXH), những năm qua, MTTQ các cấp trong tỉnh luôn tích cực phát huy vai trò, trách nhiệm, triển khai thực hiện hiệu quả công tác GS, PBXH; tham gia xây dựng Ðảng, xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh, góp phần tạo động lực thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh.

Thành viên Hội đồng tư vấn Ủy ban MTTQ tỉnh phản biện xã hội đối với Dự thảo Quyết định phương án giá nước sạch của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Thực hiện Quyết định số 217, 218 của Bộ Chính trị khóa XI về công tác GS, PBXH và góp ý xây dựng Đảng, chính quyền của MTTQ Việt Nam; Nghị quyết liên tịch số 403/2017, ngày 15/6/2017 giữa Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIV, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam quy định chi tiết các hình thức GS, PBXH của MTTQ Việt Nam; Chỉ thị số 18-CT/TW, ngày 26/10/2022 của Ban Bí thư về phát huy vai trò, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác GS, PBXH của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, hoạt động GS, PBXH của MTTQ các cấp trong tỉnh ngày càng được tăng cường; được cấp ủy, chính quyền các cấp đánh giá cao.

Hằng năm, ban thường trực ủy ban MTTQ các cấp đã chủ động phối hợp với HÐND, UBND các cấp thống nhất nội dung, chương trình GS, PBXH, tránh chồng chéo về nội dung, thời gian giám sát và nội dung PBXH trước khi trình cấp ủy cho ý kiến thực hiện. Cử cán bộ tham gia đầy đủ các cuộc giám sát của Đoàn ÐBQH, HÐND các cấp theo đề nghị; cơ quan thuộc chính quyền tham gia đầy đủ các chương trình GS, PBXH của MTTQ theo quy định. Các kiến nghị sau giám sát của mặt trận về cơ bản được UBND và các cơ quan liên quan xử lý và trả lời; thông báo kết quả phản biện được tiếp thu và trả lời theo quy định.

Chỉ tính trong năm 2023, Ủy ban MTTQ tỉnh và các đoàn thể chính trị - xã hội cấp tỉnh đã xây dựng 17 kế hoạch thực hiện 17 nội dung giám sát tại 2 sở, ngành cấp tỉnh, 3 chi nhánh Ngân hàng NN&PTNT; cấp ủy cấp huyện ở 6 địa phương, UBND cấp huyện 21 địa phương; 5 doanh nghiệp và 2 cá nhân; 16 nội dung góp ý, PBXH. Trong đó, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh đã chủ trì, thành lập 5 đoàn giám sát thực hiện 5 nội dung đối với 1 sở, 2 cấp ủy huyện, 6 UBND cấp huyện và 2 cá nhân; đồng thời, chủ trì tổ chức PBXH đối với 15 dự thảo nghị quyết, quyết định, đề án của HĐND, UBND, các sở, ngành cấp tỉnh. Nội dung giám sát tập trung vào những lĩnh vực được đông đảo Nhân dân quan tâm, như: Việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên; việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân; việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường trong lĩnh vực thu gom và xử lý chất thải, bao bì thuốc BVTV của cá nhân, hộ gia đình, cơ quan, doanh nghiệp; việc thực hiện giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân...

Phối hợp giám sát với Đoàn ĐBQH, Thường trực HĐND, các ban HĐND, tham gia Đoàn giám sát của Ban Thường vụ Tỉnh ủy giám sát việc thực hiện chương trình mục tiêu giảm nghèo bền vững; về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; việc thực hiện pháp luật về BHXH; công tác xây dựng cơ sở và thực hiện Quy chế dân chủ... MTTQ các cấp đã tổ chức giám sát được 2.568 cuộc; trong đó, chủ trì thành lập đoàn giám sát 1.520 cuộc; tham gia giám sát với các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp 1.048 cuộc.

Về giám sát thông qua hoạt động của Ban Thanh tra Nhân dân, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng, đến nay, tỉnh đã thành lập 559 Ban Thanh tra Nhân dân với 4.458 thành viên; 892 Ban giám sát đầu tư cộng đồng với 4.017 ủy viên. Năm 2023, các Ban Thanh tra Nhân dân đã giám sát 775 vụ việc, kiến nghị cấp có thẩm quyền giải quyết 614 vụ việc; các ban giám sát đầu tư cộng đồng giám sát 892 công trình, dự án, kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét, giải quyết 741 công trình, dự án có ảnh hưởng đến cộng đồng dân cư.

Cùng với việc triển khai thực hiện các hoạt động giám sát, hằng năm Ủy ban MTTQ các cấp trong tỉnh căn cứ yêu cầu, tình hình thực tế để ban hành văn bản đề nghị HÐND, UBND, các cơ quan, ban, ngành cùng cấp đăng ký nội dung dự thảo văn bản cần PBXH để xây dựng kế hoạch, lựa chọn hình thức tổ chức thực hiện theo quy định. Trong năm 2023, MTTQ các cấp đã tổ chức 951 cuộc PBXH đối với các dự thảo văn bản của các cấp, các ngành, các địa phương trong tỉnh; trong đó, phản biện bằng hình thức tổ chức hội nghị 159 cuộc, thông qua hình thức nghiên cứu văn bản 792 cuộc. Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh tổ chức PBXH đối với 16 dự thảo tờ trình của UBND, dự thảo Nghị quyết của HĐND tỉnh, Quyết định của UBND tỉnh; đề án của các sở, ngành cấp tỉnh. Kết quả PBXH được cấp ủy, chính quyền đánh giá cao, đồng thời chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu chọn lọc, góp phần nâng cao chất lượng các văn bản dự thảo và cơ chế, chính sách.

Từ những kết quả trên cho thấy, công tác GS, PBXH của MTTQ các cấp trên địa bàn tỉnh từng bước mang lại hiệu quả rõ rệt. Việc lựa chọn hình thức ngày càng linh hoạt, phù hợp với thực tiễn; nội dung, đối tượng phù hợp, kết quả sát đúng, kiến nghị khách quan, rõ ràng; tăng cường giám sát các vụ việc thường xuyên, đột xuất, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên, đã góp phần nâng cao vai trò, quyền và trách nhiệm của MTTQ thực hiện chức năng đại diện cho lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân. Qua đó, hoàn thiện cơ chế, chính sách, thi hành pháp luật, kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, xây dựng Ðảng trong sạch, vững mạnh, Nhà nước hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Bài và ảnh: Phan Nga