Phát triển nguồn nguyên liệu tre luồng

Để phát triển nguồn nguyên liệu tre luồng ở miền núi, những năm qua, tỉnh đã có nhiều giải pháp nâng cao chất lượng, năng suất thông qua thâm canh bền vững, cải thiện kỹ thuật trồng trọt và khai thác cùng với liên kết chuỗi giá trị để chế biến sâu và hướng tới thị trường xuất khẩu.

Sản xuất sản phẩm tre luồng xuất khẩu tại Công ty CP Bamboo King Vina.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường, Thanh Hóa hiện có diện tích luồng lớn nhất cả nước, với trên 75.000ha, chiếm 50% tổng diện tích rừng trồng toàn tỉnh. Những năm qua, luồng được xem là cây “xóa đói, giảm nghèo” của người dân miền núi, tạo ra nguồn thu nhập chính cho nhiều hộ dân. Bình quân mỗi năm, tỉnh cung cấp khoảng 60 triệu cây (tương đương 1,6 triệu tấn nguyên liệu) và 80 nghìn tấn nguyên liệu khác phục vụ chế biến và xuất khẩu. Tuy nhiên, theo đánh giá của ngành lâm nghiệp, thu nhập bình quân mỗi năm của hộ trồng luồng ở Thanh Hóa không đạt như kỳ vọng. Cùng với đó, cường độ khai thác quá mức và không được chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật, nên khoảng 46,2% diện tích rừng luồng trên địa bàn tỉnh đang bị thoái hóa.

Trưởng Phòng phát triển và sử dụng rừng, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Nguyễn Đình Thái cho biết: Thời gian qua, tỉnh đã ban hành nhiều chính sách nhằm phục tráng, nâng cao chất lượng rừng luồng. Đến nay, diện tích vùng luồng thâm canh trên địa bàn tỉnh đạt 44.000ha, tập trung chủ yếu ở khu vực miền núi. Tỉnh đã có nhiều giải pháp kêu gọi liên doanh, liên kết theo chuỗi giá trị. Hiện, đã có 2 doanh nghiệp và 1 ban đại diện nhóm hộ liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ, cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững cho tre luồng, với tổng diện tích trên 8.512ha đã được cấp chứng chỉ FSC.

Hiện nay, ở khu vực miền núi có trên 57 cơ sở chế biến tre luồng, mỗi năm tiêu thụ 27 triệu cây, 36.000 tấn nguyên liệu khác, chiếm 45% sản lượng. Tỉnh đã kêu gọi, thu hút được 2 nhà máy chế biến tre luồng lớn, công nghệ hiện đại, với tổng mức đầu tư gần 4.000 tỷ đồng là Nhà máy sản xuất ván ép OSB staBOO Thanh Hóa của Công ty CP StaBOO Thanh Hóa tại xã Thiết Ống và Nhà máy ứng dụng công nghệ cao sản xuất sản phẩm tre luồng của Công ty CP Bamboo King Vina ở Cụm công nghiệp Bãi Bùi, xã Linh Sơn. 55% sản lượng tre luồng còn lại được tiêu thụ qua các cơ sở nhỏ lẻ trong tỉnh, sản xuất sản phẩm thô (tăm đũa, vàng mã...) và một số cơ sở chế biến ở tỉnh ngoài.

Tiềm năng phát triển về tre luồng là rất lớn, tuy nhiên nhìn chung hiện nay chất lượng rừng luồng trên địa bàn tỉnh đang có xu hướng suy giảm; việc trồng, chăm sóc, khai thác và chế biến các sản phẩm từ cây luồng còn nhiều hạn chế; hầu hết diện tích rừng luồng thâm canh, phục tráng nằm trên địa bàn có địa hình phức tạp, đất đai cằn cỗi, tỷ lệ đá lẫn cao, độ đốc lớn, nên việc cuốc lật đất, đào hố, bón phân gặp nhiều khó khăn; nhiều cơ sở chế biến sản xuất tre luồng có công nghệ sản xuất lạc hậu, quy mô còn nhỏ, sản phẩm đơn giản, chất lượng thấp, hạn chế về mẫu mã, tiêu thụ chủ yếu tại thị trường nội địa, giá trị không cao; việc liên doanh, liên kết hình thành chuỗi giá trị trong sản xuất, chế biến tre luồng còn hạn chế, diện tích rừng luồng được cấp chứng chỉ FSC còn thấp; nguồn lực đầu tư cho ngành tre luồng còn khá hạn chế...

Để nâng cao giá trị ngành tre luồng, ngành nông nghiệp tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả chính sách phục tráng rừng luồng, đẩy mạnh phát triển vùng thâm canh luồng, nâng cao năng suất, chất lượng rừng luồng và thúc đẩy việc cấp chứng chỉ rừng FSC, gắn chế biến với xuất khẩu. Cùng với đó, có giải pháp thu hút các nhà đầu tư có tiềm lực về tài chính, quản trị doanh nghiệp, công nghiệp hiện đại, sản xuất quy mô lớn, chế biến sâu, gắn với xây dựng thương hiệu, nâng cao giá trị sản phẩm, hạn chế việc chế biến thô giá trị thấp.

Bài và ảnh: Khắc Công