Thôn kiểu mẫu đầu tiên của huyện vùng cao Bá Thước

Giữa cái nắng trong trẻo của những ngày đầu hè, chúng tôi ngược lên vùng cao để đến thăm thôn nông thôn mới (NTM) kiểu mẫu đầu tiên của huyện Bá Thước. Thôn Điền Lý (xã Điền Lư) và hành trình “cán đích” kiểu mẫu được viết lên bởi cách làm mạnh dạn, sáng tạo, bài bản, phát huy được tinh thần đoàn kết của Nhân dân và cán bộ để kết thành sức mạnh cùng hướng về phía trước.

Một góc thôn Điền Lý, xã Điền Lư.

NTM từ những khu vườn mẫu

Thôn Điền Lý nằm bình yên giữa núi rừng vời vợi. Những con đường bê tông phẳng lỳ, những bức tường rào nhà nối nhà vừa đồng bộ, vừa màu sắc, những khu vườn trồng rau xanh mướt bên những ngôi nhà khang trang, tô thêm sắc màu sống động của bức tranh làng quê kiểu mẫu. Người dân Điền Lý vốn đã có truyền thống trồng rau màu. Họ tự hào rằng nếu như Điền Lư là vựa rau của cả huyện thì Điền Lý là nơi sản xuất, cung cấp ra thị trường nhiều rau nhất.

Theo chân anh Lê Văn Thắng, bí thư chi bộ kiêm trưởng thôn Điền Lý, chúng tôi ghé thăm những khu vườn hộ nằm trong khu dân cư. Gia đình anh Hoàng Văn Tuấn có gần 1.000m2 vườn để trồng rau, đây cũng là nguồn thu nhập chính của gia đình. Anh Tuấn chia sẻ: Khu vườn của gia đình thường trồng các loại rau truyền thống, nhất là các loại rau gia vị... Tất cả các công đoạn như nhổ cỏ, bón phân, diệt trừ sâu bệnh... đều dùng phương pháp thủ công, sử dụng dung dịch hữu cơ. Năm nay, vườn rau nhà anh mới lắp đặt thêm dàn phun tưới nước tự động với kinh phí hơn 10 triệu đồng, trong đó xã hỗ trợ khoảng 60%. Đây là một phần việc để làm vườn mẫu theo chương trình xây dựng thôn NTM kiểu mẫu. Anh hồ hởi khoe: “Từ ngày lắp dàn phun tưới tự động tôi nhàn hẳn, nhưng để đủ nước tưới phải đầu tư thêm giếng khoan...”.

Vườn mẫu của gia đình chị Tào Thị Tình có diện tích hơn 1.000m2 cũng nằm ngay sau nhà. Bằng kinh nghiệm trồng rau lâu năm và sự cần cù, chịu khó, áp dụng khoa học - kỹ thuật, trồng xen canh, gối vụ nên vườn rau của chị Tình lúc nào cũng xanh tốt. Từ năm 2020, thực hiện xây dựng thôn NTM kiểu mẫu, vườn mẫu của gia đình chị được quy hoạch lại đồng bộ, có biển quy hoạch gắn ngay ở đầu ngõ, những bức tường rào xung quanh vườn được tu sửa, quét lại vôi ve... để sáng hơn, đẹp hơn.

Thực hiện chương trình xây dựng thôn NTM kiểu mẫu, nhiều hộ dân ở Điền Lý đã biết phát huy hiệu quả đất vườn để xây dựng mô hình vườn mẫu. Trên địa bàn thôn có 141 hộ có vườn rau diện tích trên 500m2. Thôn đã lựa chọn 39 hộ trong khu dân cư để làm điểm xây dựng mô hình vườn mẫu và đã thực hiện thành công. Đây được xem là động lực góp phần thúc đẩy phát triển vùng sản xuất rau sạch của địa phương cũng như tạo điểm nhấn ấn tượng, riêng có của thôn bởi NTM hiện hữu trong những khu vườn mẫu.

Nỗ lực để xứng danh “kiểu mẫu”

Thôn Điền Lý có 225 hộ dân với hơn 940 nhân khẩu, trong đó có 20% là người dân tộc Mường và 80% là người dân tộc Kinh, chủ yếu là từ huyện Hoằng Hóa di cư lên đây sinh sống từ hàng chục năm trước. Nhiều hộ gia đình có con em đi làm ăn xa, nhiều hộ có truyền thống canh tác rau màu, có những vườn hộ mang lại hiệu quả kinh tế ổn định nên đời sống của người dân trong thôn khấm khá hơn so với các thôn khác trong xã. Đó là những lý do Điền Lý được lựa chọn là thôn điểm để tập trung xây dựng NTM kiểu mẫu.

Kể về hành trình xây dựng thôn NTM kiểu mẫu của Điền Lý, anh Lê Văn Thắng chia sẻ: Khi bắt tay vào thực hiện NTM kiểu mẫu, bên cạnh những thuận lợi sẵn có, thôn gặp không ít lúng túng và trở ngại. Thuận lợi đó là đã được hưởng nhiều lợi ích từ thành quả của xây dựng NTM giai đoạn trước nên bà con khá đồng thuận.

Với sự quan tâm, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo của xã, Ban phát triển xây dựng NTM thôn Điền Lý xây dựng đề án thôn NTM kiểu mẫu, rà soát, đánh giá cụ thể 14/14 tiêu chí, khối lượng, kinh phí thực hiện. Xã chủ trì tổ chức thực hiện các nội dung, khối lượng công việc, đảm bảo với mức kinh phí hỗ trợ cho thôn theo cân đối từ ngân sách xã; đồng thời, trực tiếp chỉ đạo, hỗ trợ, tham gia cùng thôn trong các phần việc theo đề án đã được phê duyệt. Ban phát triển thôn và chính các hộ dân ở thôn Điền Lý đã xác định được trách nhiệm của mình khi là chủ thể, là đối tượng trực tiếp hưởng lợi từ NTM kiểu mẫu để trực tiếp tham gia phong trào.

Đánh giá kết quả nổi bật trong xây dựng thôn NTM kiểu mẫu ở Điền Lý, một số cán bộ địa phương đều cho rằng, từ các chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển sản xuất, người dân trong thôn đã mở rộng sản xuất, áp dụng khoa học - kỹ thuật, xây dựng liên kết chuỗi giá trị tạo thu nhập ổn định từ ngành nghề vốn có của mình. Đây là yếu tố quan trọng để thúc đẩy phong trào xây dựng thôn NTM kiểu mẫu. Đến nay, HTX rau an toàn Điền Lý đã thực hiện thành công chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn, tổ chức liên kết tiêu thụ sản phẩm cho các hộ dân trên địa bàn thôn. HTX đã được hỗ trợ xây dựng mô hình HTX kiểu mới, hỗ trợ làm nhà màng, nhà lưới với số kinh phí 600 triệu đồng... Phát triển các mô hình trồng rau ở từng hộ gia đình đã góp phần nâng thu nhập bình quân đầu người của thôn đạt 42,3 triệu đồng/năm (năm 2019) và đạt 45 triệu đồng/năm (năm 2020). Trong thôn chỉ còn 4 hộ nghèo thuộc diện bảo trợ xã hội, không còn hộ nghèo đa chiều.

Kinh tế phát triển ổn định, người dân có điều kiện tham gia góp công, góp sức thực hiện các phong trào do địa phương phát động. Nổi bật là phong trào xây dựng cảnh quan, môi trường xanh, sạch, đẹp bằng chính các chính sách hỗ trợ xây dựng vườn mẫu, tuyến đường mẫu, khu dân cư mẫu. Đơn cử như, ngân sách xã hỗ trợ xây dựng nhà văn hóa thôn, người dân thực hiện xã hội hóa để đầu tư các công trình phụ trợ, cảnh quan xung quanh; xã hỗ trợ 60% kinh phí để các hộ có vườn mẫu tự lắp đặt hệ thống dàn phun tưới tự động; hỗ trợ vật liệu để người dân trong thôn xây dựng, chỉnh trang, quét vôi, ve lại hệ thống tường rào đồng bộ, cao 1,2m; hỗ trợ thực hiện việc đo vẽ, lắp đặt sơ đồ quy hoạch vườn kiểu mẫu của từng hộ gia đình...

Từ nguồn kích cầu đó, thôn Điền Lý đã huy động được khoảng 500 triệu đồng từ nguồn xã hội hóa để xây dựng, kiến thiết làng quê. Trong đó có 4,43km đường ngõ, xóm được cứng hóa, bê tông hóa, trồng thêm hoa hai bên đường, lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng; tường rào đồng bộ, quét vôi ve sạch sẽ. “Được công nhận là thôn NTM kiểu mẫu đầu tiên của huyện vừa là vinh dự, tự hào, vừa là trách nhiệm lớn lao đối với cán bộ và Nhân dân thôn Điền Lý. Bởi để thực sự xứng đáng với danh hiệu NTM kiểu mẫu, vẫn còn rất nhiều việc phải làm để thực sự nổi trội theo đúng tinh thần kiểu mẫu” - anh Thắng khiêm tốn chia sẻ.

Thành công trong xây dựng thôn NTM kiểu mẫu ở vùng đồng bằng đã khó, ở thôn, bản miền núi càng khó hơn. Kinh nghiệm hay được rút ra ở Điền Lý cũng chính là bài học giúp các thôn khác trong xã từng bước triển khai xây dựng thôn NTM kiểu mẫu. Theo kế hoạch, xã sẽ tập trung để đưa thôn Điền Giang trở thành thôn NTM kiểu mẫu trong năm 2021...”.

Bài và ảnh: Việt Hương