Lộ trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Thiệu Hóa – nhân lên niềm tin và kỳ vọng: Bài 2 - Xây dựng nông thôn mới bền vững

Xây dựng nông thôn mới (XDNTM) là một quá trình lâu dài, liên tục và không có điểm kết. Đây là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt của cả hệ thống chính trị, trong đó cấp ủy, chính quyền có vai trò kiến tạo và tổ chức thực hiện, người dân vừa là chủ thể thực hiện, vừa là đối tượng thụ hưởng.

Vùng sản xuất rau an toàn xã Thiệu Vận mang lại giá trị kinh tế cao cho các hộ dân. Ảnh: Lê Hà

Người dân hài lòng

Bức tranh NTM với diện mạo khang trang, tươi đẹp và phát triển đã và đang được hiện hữu, rất nhiều người dân thể hiện rõ cảm xúc phấn khởi trước sự đổi thay của quê nhà. Họ đang cảm thấy hài lòng với công sức bỏ ra để giờ đây, chính họ đang hưởng thụ thành quả ấy. Ông Hoàng Văn Lực, thôn Quan Trung 3, xã Thiệu Tiến dẫn chúng tôi thăm trang trại cây ăn quả ven bờ sông Chu cho biết: “XDNTM, tôi cũng như nhiều hộ dân trong xã nhận thức đúng bản chất của chương trình là phục vụ Nhân dân, nâng cao đời sống của Nhân dân. Bởi vậy, trong những năm qua, gia đình tôi và các hộ trong thôn luôn ủng hộ thực hiện các chủ trương của Đảng, tích cực tham gia các phong trào, hoạt động của địa phương, góp phần vào sự phát triển của xã”.

Bà Lê Thị Hương, xã Thiệu Vận cho biết: “Chúng tôi vui mừng vì đang sản xuất trên cánh đồng rộng có nhiều mô hình liên kết sản xuất được hình thành, như: vùng lúa giống Bắc Thịnh, lúa nếp, dưa chuột, ngô ngọt... giá trị thu nhập cao hơn đại trà từ 1,3 đến 1,5 tấn/ha (quy thóc); cơ giới hóa đồng bộ, sản phẩm tiêu thụ tương đối thuận lợi, đời sống khấm khá hơn...”.

Đó là những ý kiến khách quan của người dân chứng kiến sự đổi thay của quê hương. Họ đang hài lòng về thành quả XDNTM, mà họ là những người trực tiếp tham gia, trực tiếp thụ hưởng. Và chỉ khi người dân phấn khởi, tin tưởng, làm chủ thành quả đạt được, khi đó NTM mới thực sự hiện hữu.

Điều đó được thể hiện qua các chỉ tiêu, như: Năm 2020, tỷ lệ hộ nghèo toàn huyện (không tính hộ nghèo bảo trợ xã hội) còn 0,71%; giá trị sản xuất trên 1 ha đất nông nghiệp đạt 130 triệu đồng/ha (tăng 45,9 triệu đồng so với năm 2011). Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp - xây dựng cơ bản có bước phát triển liên tục với tốc độ khá. Các nghề truyền thống như làng nghề đúc đồng xã Thiệu Trung, làng nghề làm bánh đa xã Tân Châu, làng nghề ươm tơ dệt nhiễu Hồng Đô thị trấn Thiệu Hóa hoạt động hiệu quả. Huyện đã phát triển Cụm Công nghiệp thị trấn Vạn Hà khoảng 17,5 ha, dự kiến hoàn thành, đi vào hoạt động trong năm 2022. Chất lượng giáo dục, đào tạo luôn được duy trì nâng cao. Hệ thống khám, chữa bệnh từ huyện đến cơ sở được củng cố và tăng cường cả về vật chất và đội ngũ cán bộ y tế. Đặc biệt, sau thành quả XDNTM ở các xã, huyện Thiệu Hóa không có tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản. Điều đó cho thấy sự chỉ đạo quyết liệt, giám sát chặt chẽ của cộng đồng vào mỗi bước đi trong lộ trình XDNTM ở các địa phương đều có kế hoạch cụ thể, chắc chắn, không nóng vội.

Lấy truyền thống văn hóa làm nền tảng

Thiệu Hóa là vùng đất sinh dưỡng nhiều anh hùng hào kiệt và các bậc khai quốc công thần đã được lưu danh sử sách; nơi có truyền thống cách mạng, văn hóa đặc sắc và có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch tâm linh, sinh thái, du lịch trải nghiệm, với nhiều điểm đến du lịch làng nghề gắn với các di tích lịch sử, văn hóa, như: Làng nghề đúc đồng Thiệu Trung, làng nghề ươm tơ dệt nhiễu Hồng Đô, làng nghề bánh đa nem xã Tân Châu, gắn với các di tích: Đền thờ nhà sử học Lê Văn Hưu, đền thờ Khổng Minh Không, đình làng Đắc Châu, nhà thờ Họ Vương, hầm Kháng Chiến, Khu Di tích cách mạng trụ sở làm việc của cơ quan Tỉnh ủy Thanh Hóa (thời kỳ 1967-1973)... đây là những thuận lợi cơ bản để huyện Thiệu Hóa XDNTM trên nền tảng văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Trên cơ sở đó, huyện xác định văn hóa là “mặt trận” đặc biệt được quan tâm chỉ đạo, nhằm tạo động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển.

Huyện dành nhiều nguồn lực đầu tư hệ thống cơ sở vật chất văn hóa; tu bổ, nâng cấp nhiều di tích lịch sử, văn hóa; đẩy mạnh phong trào xây dựng đời sống văn hóa cơ sở; chú trọng xây dựng các quy ước, hương ước văn hóa... đáp ứng nhu cầu hưởng thụ đời sống văn hóa của các tầng lớp Nhân dân. Năm 2020 huyện có 141/153 thôn được công nhận danh hiệu thôn văn hóa, đạt tỷ lệ 92,15%; 24/24 xã đạt danh hiệu “Xã đạt chuẩn văn hóa NTM”, 153/153 thôn có nhà văn hóa - khu thể thao đạt chuẩn, đạt tỷ lệ 100%; tỷ lệ gia đình văn hóa đạt 88%; việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội được tăng cường...

Cảm nhận về đời sống văn hóa ở địa phương mình, bà Lê Thị Loan, xã Thiệu Trung cho chúng tôi biết: “Chúng tôi tự hào về truyền thống văn hóa, yêu nước cách mạng của quê hương, vì vậy chúng tôi mong muốn được góp sức xây dựng quê hương thêm đàng hoàng, tươi đẹp. Hưởng ứng phong trào chung sức XDNTM, người dân chúng tôi đã tích cực tham gia các phong trào ở địa phương, động viên con cháu học tập, lao động, có đóng góp cho xã hội. Qua các hoạt động cộng đồng tại thôn, khu dân cư, tình cảm người dân được gắn kết, tinh thần phấn khởi, có động lực, niềm tin và tích cực ủng hộ các chương trình XDNTM ở địa phương”.

Đồng chí Lê Xuân Lượng, Chủ tịch UBND xã Minh Tâm khẳng định: Nguồn nội lực từ truyền thống văn hóa yêu nước cách mạng đã tạo nên sức mạnh đoàn kết thống nhất trong Nhân dân, cùng nhau góp công, góp sức xây dựng bức tranh NTM của xã ngày càng sinh động, đời sống tinh thần người dân không ngừng được nâng lên, bản sắc văn hóa truyền thống cách mạng được bảo tồn và phát huy.

Hướng đến NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu

Xây dựng thí điểm xã NTM nâng cao chính là bước đi tạo tiền đề để tiến tới xây dựng xã NTM kiểu mẫu, huyện NTM kiểu mẫu. Để hiện thực hóa mục tiêu này, huyện Thiệu Hóa chọn xã Thiệu Trung là một trong những xã được công nhận xã đạt chuẩn NTM đầu tiên của tỉnh tiếp tục xây dựng điểm xã NTM nâng cao. Bắt tay vào triển khai xây dựng với khí thế khẩn trương, trách nhiệm và cũng rất vinh dự, tự hào, Ban chỉ đạo XDNTM nâng cao xã Thiệu Trung đã từng bước thực hiện các tiêu chí xã NTM nâng cao theo quyết định 25/2018/QĐ–UBND ngày 10-8-2018 và đã đạt 4 tiêu chí (giao thông, nhà ở dân cư, giáo dục và đào tạo, thu nhập). Mới đây, khi về kiểm tra, chỉ đạo XDNTM nâng cao của xã Thiệu Trung, đồng chí Phó Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Văn Phúc và đoàn công tác đã chỉ ra những việc trọng tâm, trọng điểm xã Thiệu Trung cần tập trung hoàn thiện các tiêu chí còn lại để phấn đấu cuối năm 2021 về đích NTM nâng cao.

Cùng với xây dựng điểm xã NTM nâng cao, Ban Chỉ đạo XDNTM huyện Thiệu Hóa đã chọn 3 thôn xây dựng điểm thôn NTM kiểu mẫu để nhân rộng, gồm: thôn Đồng Bào, Đồng Chí (xã Minh Tâm) và thôn 5 (xã Thiệu Viên). Bám sát chủ trương và thực hiện chỉ đạo của huyện, năm 2021, thôn Đồng Bào (Minh Tâm) đã về đích thôn NTM kiểu mẫu. Đồng chí Nguyễn Đình Hưởng, bí thư chi bộ thôn Đồng Bào cho biết: Nhân dân tự nguyện đóng góp chỉnh trang, mở rộng đường thôn, xóm; lắp bóng điện sáng, trồng hoa... tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch đẹp góp phần thực hiện đạt tiêu chí thôn NTM kiểu mẫu. Thành quả đó có vai trò quan trọng của công tác dân vận, đặc biệt là thực hiện phong trào dân vận khéo. Ở thôn Đồng Bào, mọi việc triển khai đều đưa ra trước cuộc họp chi ủy, chi bộ và họp thôn. Nhân dân đều được biết, được bàn, được kiểm tra, giám sát nên tạo được sự tin tưởng, đồng thuận, do đó các mô hình sản xuất, xây dựng đời sống văn hóa ở thôn luôn dẫn đầu các thôn khác trong xã.

XDNTM, NTM nâng cao hay NTM kiểu mẫu đều là một cuộc “cách mạng”, bởi những giá trị cốt lõi của nó chính là nhằm nâng cao chất lượng đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, thực sự khơi dậy nội lực và phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, đưa nông thôn trở thành những vùng đất thanh bình, phát triển. Đó cũng là định hướng mà huyện Thiệu Hóa đặt mục tiêu cho giai đoạn tiếp theo 2021-2025, định hướng đến năm 2030.

Đồng chí Nguyễn Văn Phúc, Phó Chủ tịch UBND huyện nhấn mạnh: “Trong XDNTM, việc xây dựng kế hoạch chi tiết, phân công rõ người, rõ việc, đề ra mục tiêu, giải pháp và thời gian hoàn thành từng tiêu chí, đồng thời phân công nhiệm vụ và giao trách nhiệm cụ thể cho từng đơn vị, cán bộ, đảng viên, nêu cao vai trò lãnh đạo của cấp ủy đảng, sự vào cuộc của chính quyền, mặt trận, các phòng, ngành đoàn thể, doanh nghiệp nhất là vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp, sự đoàn kết, đồng thuận của Nhân dân là nhân tố quyết định đến thắng lợi của chương trình XDNTM. Cùng với đó, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, trong đó chú trọng tuyên truyền cho người dân hiểu Nhà nước chỉ có vai trò hỗ trợ, người dân mới là chủ thể. Những giải pháp cơ bản này sẽ tiếp tục chỉ đạo linh hoạt trong giai đoạn XDNTM tiếp theo”.

Theo kế hoạch, dự kiến giai đoạn 2021-2025, huyện Thiệu Hóa phấn đấu mỗi xã có ít nhất 1 thôn đạt tiêu chí NTM kiểu mẫu, toàn huyện có 30 thôn kiểu mẫu; 12 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 4 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Mục tiêu dự kiến giai đoạn 2026-2030, huyện đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Đây đều là những mục tiêu, định hướng lâu dài. Trước mắt, trong những tháng còn lại của năm 2021 cấp ủy, chính quyền các cấp huyện Thiệu Hóa đang nỗ lực khắc phục khó khăn do đại dịch COVID-19 thực hiện có hiệu quả “Mục tiêu kép” vừa phòng chống dịch hiệu quả, vừa phát triển kinh tế - xã hội; tiếp tục thực hiện có hiệu quả phong trào “Toàn dân chung sức XDNTM”; thường xuyên rà soát, điều chỉnh hương ước, quy ước của các thôn, làng để phù hợp với yêu cầu phát triển và quản lý xã hội; triển khai thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, khâu đột phá của nghị quyết đại hội đảng các cấp, phấn đấu sớm hoàn thành và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu đã đề ra, tạo nền tảng, cơ sở phấn đấu thực hiện cho những năm tiếp theo.

Lê Hà