Hạn chế ở những xã vừa đạt chuẩn nông thôn mới

Chỉ tính từ quý IV–2020 đến trung tuần tháng 3–2021, toàn tỉnh có hơn 20 xã được thẩm định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới (NTM). Tuy nhiên, không hẳn được xét đạt chuẩn là các tiêu chí đã hoàn thành “tròn trĩnh”. Trên thực tế, nhiều địa phương vẫn còn những hạn chế được “châm trước” nên các xã cần nhìn nhận thẳng thắn để có hướng khắc phục.

Diện mạo bản làng ở xã nông thôn mới Lũng Niêm (Bá Thước).

Đồng hành cùng Đoàn Thẩm định xã đạt chuẩn NTM tỉnh Thanh Hóa thẩm định mức độ đạt chuẩn NTM xã Triệu Lộc (Hậu Lộc) cách đây chưa lâu, chúng tôi ghi nhận cơ sở hạ tầng ở phần xã Triệu Lộc (cũ) khá khang trang. Tuy nhiên, phần xã Châu Lộc (cũ) mới được sáp nhập vào xã Triệu Lộc (mới) lại có nhiều hạn chế. Đường giao thông qua nhiều thôn khá nhỏ hẹp, quanh co. Đơn cử như nhiều đoạn đường trục thôn tại thôn Tam Đa chỉ được đổ bê tông phần lòng đường chừng vài mét, phần còn lại vẫn xuất hiện sũng lầy nếu gặp đợt mưa lớn. Một số nhà văn hóa cấp thôn do sửa chữa lại nên có tiêu chí chưa đạt quy định, phần sân chơi và tập luyện thể dục thể thao cho Nhân dân địa phương thiếu hoặc không đạt như tiêu chuẩn. Tuy nhiên, phần vì ghi nhận những thành quả của xã cũ, phần vì những hạn chế có thể khắc phục được nên vẫn được các thành viên Đoàn Thẩm định xã đạt chuẩn NTM tỉnh thống nhất công nhận đạt chuẩn NTM.

Cũng tại huyện Hậu Lộc, trong quá trình thẩm định thực tế tại xã Thuần Lộc, phần hạ tầng của xã Văn Lộc (cũ) mới được sáp nhập thì khá tốt, nhưng phần hạ tầng cơ sở của xã Thuần Lộc (cũ) cũng cần được quan tâm nâng cấp. Tại xã vùng biển Đa Lộc mới được thẩm định đạt chuẩn NTM, vấn đề môi trường đặc thù tại các khu chế biến hải sản vẫn chưa được giải quyết triệt để. Công tác vệ sinh môi trường trong các khu dân cư cũng cần tăng cường hơn nữa, nhất là việc trồng thêm cây xanh, trồng hoa bên các tuyến đường thôn xóm.

Về tiêu chí thu nhập bình quân đầu người, các xã trên địa bàn tỉnh muốn đạt chuẩn NTM phải đạt ngưỡng từ 46 triệu đồng/người/năm trở lên, nhưng nhiều địa phương vừa đạt chuẩn chỉ mới chạm ngưỡng tối thiểu. Cụ thể các xã: Thiệu Thành (Thiệu Hóa), Hà Thái (Hà Trung), Tượng Lĩnh, Yên Mỹ và Thăng Bình (Nông Cống), Định Hải (thị xã Nghi Sơn), Ngọc Trung (Ngọc Lặc) và Thuần Lộc (Hậu Lộc), hiện thu nhập bình quân mới đạt từ 46,02 đến 46,3 triệu đồng/người/năm.

Tuy đã được thẩm định đạt chuẩn NTM, nhưng tỷ lệ hộ cận nghèo ở nhiều xã vẫn còn cao. Ngoài xã miền núi Ngọc Trung có tỷ lệ hộ cận nghèo lên tới 25,12%, thì nhiều xã ở khu vực đồng bằng cũng có tỷ lệ hộ cận nghèo không hề thấp. Đầu tiên phải kể đến xã Thiệu Thành (Thiệu Hóa) và xã Hải Nhân (thị xã Nghi Sơn) lần lượt có tỷ lệ hộ cận nghèo chiếm 17,7% và 17,25% tổng số hộ trong xã. Tại vùng biển, xã Đa Lộc (Hậu Lộc) có tỷ lệ hộ cận nghèo 10,61%; xã Hợp Lý (Triệu Sơn) cũng có tỷ lệ hộ cận nghèo 9,97%. Rõ ràng, để tránh tình trạng tái nghèo, trong thời gian tới, các xã cần phải quan tâm hỗ trợ sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân.

Ghi nhận tại một số địa phương vừa đạt chuẩn NTM, Văn phòng Điều phối Chương trình Xây dựng NTM tỉnh cũng đã có những nhận định và chỉ rõ những tiêu chí chưa tốt, cần khắc phục. Tại xã Thiệu Thành, nhiều tuyến ngõ xóm chưa được gọn gàng, có xu hướng chỉ tập trung cho những tuyến đường chính. Tại thời điểm thẩm định, khu vực công sở xã có nơi vẫn còn bừa bộn đồ đạc, chưa sắp đặt gọn gàng, ngăn nắp. Tại xã Hà Thái (Hà Trung) cảnh quan môi trường vẫn cần được quan tâm hơn nữa, nên trồng thêm nhiều cây xanh dọc các tuyến đường và trong khu dân cư. Ở xã Yên Mỹ (Nông Cống), công tác vệ sinh môi trường đã được triển khai nhưng kết quả chưa cao. Hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp của xã chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế địa phương. Với xã Hợp Lý (Triệu Sơn) nhiều tuyến đường xã, đường thôn mới đạt kích thước tối thiểu, xã cần tiếp tục đầu tư nâng cấp, mở rộng, nhất là các tuyến đường đi đến các thôn Đông Thành, Yên Trung.

Tại xã miền núi Lũng Niêm (Bá Thước), các tuyến đường ở địa bàn hai bản Lạn Trong, Niêm Thành còn khá quanh co nhỏ hẹp, nhiều đoạn chưa được đầu tư kiên cố. Xã Ngọc Trung (Ngọc Lặc) một số công trình chậm tiến độ, đường giao thông còn nhiều bụi đất, một số đoạn xuống cấp gây khó khăn trong đi lại. Cảnh quan môi trường tại xã miền núi này cũng chưa được gọn gàng, một số nhà văn hóa cấp thôn chưa được quan tâm chỉnh trang.

Trên thực tế, có những tiêu chí mang tính chất định tính như bảo đảm an ninh trật tự, sự hài lòng của người dân, các xã tự đánh giá là đạt, tuy nhiên vẫn chưa thực sự khách quan. Tại nhiều xã, sau khi được công nhận đạt chuẩn, tỷ lệ người tham gia bảo hiểm y tế giảm ngay... Tất cả những hạn chế trên cần được chính các xã nhìn nhận để nỗ lực hoàn thiện, khắc phục.

Bài và ảnh: Lê Đồng