Duy trì tiêu chí sau đạt chuẩn nông thôn mới

Xây dựng nông thôn mới (XDNTM) là chương trình lâu dài, liên tục để phát triển toàn diện nhiều mặt của đời sống kinh tế - xã hội nông thôn. Mục tiêu của chương trình lớn này cũng từng đề ra, XDNTM là hành trình có điểm khởi đầu mà không có điểm kết thúc. Có nghĩa, một xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao hay NTM kiểu mẫu, vẫn phải duy trì và nâng cao các tiêu chí.

Cảnh quan và hạ tầng giáo dục tại xã Thọ Lâm (Thọ Xuân) khang trang, sạch đẹp.

Thời điểm những tháng cuối năm 2021, xã Đông Khê (Đông Sơn) được thẩm định và công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao. Các sở, ngành thành viên của Đoàn thẩm định đạt chuẩn NTM nâng cao tỉnh Thanh Hóa đã phải kiểm tra lại 19 tiêu chí của xã đạt chuẩn NTM mà địa phương đã đạt từ năm 2017. Sau 4 năm trở thành xã NTM, Đông Khê tiếp tục đầu tư xây dựng, mở rộng thêm gần 4km đường giao thông trục xã, gần 6km đường giao thông trục thôn, hơn 11km ngõ xóm. Để cải tạo cảnh quan ở các thôn, làng, xã đã khuyến khích người dân xây dựng được hơn 15km tường rào thông thoáng, tiếp tục phát triển hơn 10km đường hoa, cây xanh các loại. Nhiều tuyến đường thôn, ngõ xóm trong các khu dân cư ở địa phương còn được đầu tư xây dựng rãnh thoát nước, với tổng chiều dài gần 17km.

Trong phát triển các thiết chế văn hóa, Đông Khê cũng không ngừng cải tạo và duy trì sự hoạt động hiệu quả các công trình. Cả 9/9 nhà văn hóa và khu thể thao cấp thôn trên địa bàn luôn được chỉnh trang, cải tạo để phát huy hết công năng. Nhiều công trình phụ, như: khu vệ sinh, nhà xe, hệ thống cây xanh quanh nhà văn hóa... được bổ sung. Nhờ liên tục hoàn thiện các trang thiết bị nên đến nay các nhà văn hóa thôn ở đây có đầy đủ quạt điện, phòng đọc sách, ti vi, giàn loa và âm ly phục vụ hội họp cũng như các chương trình văn nghệ. Cũng vì thế mà tiết mục Ngũ trò Viên Khê nổi tiếng thuộc làn điệu dân ca, dân vũ Đông Anh xưa càng có điều kiện để phát triển bởi Nhân dân địa phương có không gian sinh hoạt cộng đồng được đầu tư đồng bộ.

Sau khi được công nhận đạt chuẩn NTM từ năm 2018, xã Thọ Lâm (Thọ Xuân) không hài lòng với kết quả đạt được, mà tiếp tục đầu tư để duy trì và nâng cao các tiêu chí. Tuy thời điểm đạt chuẩn NTM, cơ sở vật chất giáo dục của xã Thọ Lâm đã đáp ứng các yêu cầu đề ra theo các quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tuy nhiên, xét tình hình và nhu cầu thực tế của địa phương, xã tiếp tục đề nghị cấp trên hỗ trợ và huy động nhiều nguồn lực hợp pháp khác để xây dựng thêm khu trường học 2 tầng, với 8 phòng để hoàn thiện hạ tầng cho Trường THCS Thọ Lâm. Trường tiểu học cùng mầm non của xã cũng được cải tạo thêm nhiều hạng mục để đáp ứng nhu cầu dạy và học, nâng cao chất lượng giáo dục của địa phương. Nhiều công trình phụ trợ khác của các trường học trên địa bàn, như: sân, rãnh thoát nước, tường rào... cũng được bổ sung xây dựng mới hoặc sửa chữa kiên cố. Tổng nguồn kinh phí cho duy trì và phát triển tiêu chí số 5 về trường học của xã sau khi hoàn thành đạt chuẩn NTM đến nay hơn 22,8 tỷ đồng.

Là xã bán sơn địa của huyện Thọ Xuân, nhưng hạ tầng giao thông của xã Thọ Lâm lại được đánh giá là khang trang và rộng bậc nhất trong huyện. Do được bê tông hóa từ những năm 2010 nên nhiều tuyến đường của địa phương đã xuống cấp. Những năm gần đây, chính quyền và Nhân dân địa phương tiếp tục chung tay để nâng cấp và xây dựng thêm các tuyến ở những khu dân cư mới. Thông tin từ UBND xã Thọ Lâm, tính riêng giai đoạn 2019–2021, địa phương đã xây dựng mới hơn 22,6km đường trục chính và đường nội đồng, với tổng kinh phí gần 12 tỷ đồng. Với việc duy trì và phát triển thêm các tiêu chí, đến cuối năm 2021, Thọ Lâm tiếp tục được công nhận đạt chuẩn xã NTM nâng cao.

Trên thực tế, vẫn có nhiều địa phương còn tư tưởng “tự mãn”, sau khi đạt chuẩn NTM thì không mấy quan tâm đến phát triển tiêu chí theo chiều sâu. Không ít địa phương khi được thẩm định NTM thì các tiêu chí rất tốt, nhưng sau một thời gian lại chểnh mảng, nhất là vấn đề môi trường. Câu chuyện về xã Phú Lộc (Hậu Lộc) bị dừng công nhận NTM kiểu mẫu cách đây chưa lâu là một ví dụ. Nếu cách đây gần 10 năm, Phú Lộc là một trong những điển hình của tỉnh trong XDNTM và là một trong những xã đầu tiên của Thanh Hóa đạt danh hiệu xã NTM. Khi ấy, hạ tầng giao thông của xã cũng khá khang trang, nhưng sau gần 10 năm, nhiều tuyến đường bị xuống cấp, cảnh quan ở một số thôn, làng ít được cải tạo, hệ thống cây xanh ít được quan tâm phát triển. Thời điểm được thẩm định xã NTM kiểu mẫu vào giữa năm 2021, Phú Lộc đã trở thành điển hình sản xuất và nhiều tiêu chí khá, nhưng một số tiêu chí nêu trên vẫn còn nhiều vấn đề phải trăn trở. Hội đồng thẩm định xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu tỉnh đã thống nhất tạm dừng công nhận NTM kiểu mẫu để huyện Hậu Lộc và xã Phú Lộc tiếp tục nâng cấp và hoàn thiện một số tiêu chí.

Thời gian qua, việc thẩm định đạt chuẩn NTM nâng cao hay NTM kiểu mẫu trên đia bàn tỉnh luôn có nội dung báo cáo duy trì các tiêu chí trước đó của các xã. Việc duy trì và nâng cao các tiêu chí chính là từng bước hoàn thiện các tiêu chí cao hơn, giúp các xã có bước chuyển dịch từ xã NTM lên NTM nâng cao hoặc từ NTM nâng cao lên NTM kiểu mẫu. Đây cũng là cách để giảm áp lực huy động nguồn lực từ Nhân dân cũng như vốn đầu tư tập trung vào một thời điểm trước khi được công nhận NTM nâng cao hoặc NTM kiểu mẫu.

Bài và ảnh: Linh Trường