Bài 3: Nhân lên những mô hình phát triển sản xuất hiệu quả

Mục tiêu cốt lõi của chương trình xây dựng nông thôn mới (XDNTM) là nâng cao đời sống cho người dân. Xác định được điều đó, nên trong quá trình XDNTM, các địa phương trong tỉnh đã tập trung thực hiện các giải pháp phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân. Theo đó, nhiều mô hình phát triển sản xuất đạt hiệu quả kinh tế cao đã được triển khai và nhân rộng.

Mô hình trồng thanh long ruột đỏ của gia đình ông Phạm Văn Hồ, xã Thành Vân (Thạch Thành). Ảnh: Khắc Công

Những mô hình sản xuất đạt hiệu quả kinh tế cao

Nhiều năm trước, cánh đồng tại thôn 3, xã Hà Sơn (Hà Trung) chỉ là vùng trồng lúa 1 vụ không ăn chắc, do thường xuyên xảy ra ngập úng, nên không được bà con nông dân quan tâm đầu tư sản xuất. Đến năm 2012, để tạo chuyển biến cho vùng đất bị “bỏ rơi” này, UBND xã Hà Sơn đã chỉ đạo các hội đoàn thể vận động các hộ dân cải tạo, đào ao, đắp bờ, chuyển đổi sang thực hiện mô hình trồng cỏ nuôi cá, trồng hoa kết hợp với chăn nuôi. Năm đầu tiên thực hiện, mô hình chỉ có quy mô 2 ha. Sau khi tổng kết, đánh giá kết quả thực tế sản xuất cho thấy, mô hình đạt hiệu quả kinh tế cao, doanh thu đạt từ 250 đến 300 triệu đồng/ha/năm, lợi nhuận đạt từ 120 đến 150 triệu đồng/ha/năm. Nhận thấy, việc chuyển đổi thực hiện mô hình trồng cỏ nuôi cá và trồng hoa đạt hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần so với trước đây, nên nhiều hộ dân đã mạnh dạn đầu tư, nhân rộng và hiện nay quy mô đã lên tới 55 ha. Từ việc chú trọng phát triển sản xuất, nên thu nhập của người dân trong xã được nâng cao, tạo nguồn lực để xã huy động XDNTM. Nhờ đó, năm 2016 xã Hà Sơn đã được công nhận đạt chuẩn NTM.

Mô hình liên kết sản xuất ngô ngọt giữa các hộ dân của các huyện Vĩnh Lộc, Hậu Lộc, Thiệu Hóa, Cẩm Thủy với Công ty CP Thực phẩm xuất nhập khẩu Đồng Giao bắt đầu được triển khai thực hiện từ năm 2016, với tổng diện tích ban đầu là 50 ha. Theo đó, mô hình được triển khai thực hiện theo hình thức Công ty CP Thực phẩm xuất nhập khẩu Đồng Giao ký hợp đồng kinh tế với các hộ dân để thực hiện các nội dung trong hợp đồng, trong đó HTX nông nghiệp đóng vai trò là đơn vị trung gian kết nối giữa doanh nghiệp và người dân. Công ty chịu trách nhiệm cung ứng giống và chuyển giao khoa học - kỹ thuật để bà con nông dân sản xuất, sau khi thu hoạch, công ty chịu trách nhiệm bao tiêu toàn bộ sản phẩm. Trong quá trình thực hiện mô hình, do hầu hết diện tích liên kết được trồng và chăm sóc theo đúng quy trình kỹ thuật, nên năng suất đạt từ 10 đến 12 tấn/ha, 1 ha trồng ngô ngọt cho thu lãi từ 40 đến 50 triệu đồng/ha/vụ, cao gấp 2 lần so với diện tích trồng ngô thông thường. Vì vậy, từ 50 ha ban đầu, sau gần 3 năm thực hiện, đến nay, mô hình liên kết sản xuất ngô ngọt trên địa bàn tỉnh đã mở rộng lên 450 ha. Hiện các địa phương đang tích cực tích tụ đất đai để mở rộng mô hình liên kết sản xuất ngô ngọt, trên cơ sở đó, hình thành vùng sản xuất ngô ngọt tập trung, quy mô lớn.

Nhân rộng và tạo sức lan tỏa

Trên chỉ là 2 trong số hàng trăm mô hình sản xuất nông nghiệp hiệu quả kinh tế cao mà các địa phương trong tỉnh đã xây dựng và nhân rộng trong những năm qua. Thực tế cho thấy, việc phát triển các mô hình sản xuất đã giúp nâng cao giá trị sản xuất, từ đó nâng cao đời sống người dân, giúp nhiều địa phương trong tỉnh xây dựng thành công NTM. Do đó, để tiếp sức cho các doanh nghiệp, đơn vị và các hộ dân tiếp tục xây dựng và nhân rộng các mô hình sản xuất đạt hiệu quả kinh tế cao, những năm qua, UBND tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn và XDNTM, như: Xây dựng vùng thâm canh lúa năng suất, chất lượng, hiệu quả cao; hỗ trợ phát triển cao su; hỗ trợ sản xuất hạt giống lúa lai F1; phát triển sản xuất rau an toàn tập trung; phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm; hỗ trợ phát triển trang trại chăn nuôi bò sữa tập trung; khuyến khích thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp; hỗ trợ sản xuất giống cây trồng, vật nuôi; tích tụ, tập trung đất đai, phát triển nông nghiệp quy mô lớn, công nghệ cao đến năm 2025, định hướng đến năm 2030... Theo đó, từ năm 2011 đến nay, tỉnh đã phân bổ 186,66 tỷ đồng từ nguồn vốn sự nghiệp của Trung ương, hỗ trợ cho các địa phương và một số đơn vị cấp tỉnh triển khai thực hiện các mô hình phát triển sản xuất theo chuỗi liên kết giá trị... Ngoài cơ chế, chính sách của tỉnh, nhiều huyện cũng ban hành các cơ chế, chính sách phát triển sản xuất nông nghiệp gắn với XDNTM. Điển hình như huyện Yên Định. Ngay từ khi triển khai XDNTM, huyện đã xác định việc đầu tiên cần làm là tập trung phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập của người dân. Vì thế, huyện đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách phát triển các mô hình sản xuất gắn với XDNTM, như: Hỗ trợ 50% kinh phí xây dựng vùng sản xuất tập trung có hợp đồng bao tiêu sản phẩm cho nông dân ổn định từ 3 năm trở lên; hỗ trợ mô hình trồng rau, quả hiệu quả cao, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, với mức hỗ trợ 200 triệu đồng/1 mô hình; mô hình chăn nuôi lợn, gà theo hướng hữu cơ, VietGAP, với mức hỗ trợ tối đa không quá 200 triệu đồng/mô hình; mô hình bảo quản chế biến, tiêu thụ sản phẩm, mức hỗ trợ 200 triệu đồng/mô hình... Nhờ xây dựng và nhân rộng được nhiều mô hình phát triển sản xuất hiệu quả kinh tế cao gắn với XDNTM, Yên Định đã trở thành huyện NTM đầu tiên của tỉnh và là đơn vị dẫn đầu của tỉnh trong phát triển nông nghiệp.

Thọ Xuân vừa được Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định công nhận huyện đạt chuẩn NTM năm 2019 vào tháng 9-2019. Đó là thành quả của một quá trình nỗ lực, phấn đấu không ngừng nghỉ của cả hệ thống chính trị và nhân dân toàn huyện trong hơn 9 năm XDNTM. Trong đó, không thể thiếu vai trò của việc xây dựng và nhân rộng các mô hình sản xuất đạt hiệu quả kinh tế cao. Trong suốt hơn 9 năm qua, cùng với việc huy động nguồn lực, xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng nông thôn, nỗ lực hoàn thành các tiêu chí, huyện đã xây dựng và duy trì được vùng lúa năng suất, chất lượng, hiệu quả cao, có hợp đồng bao tiêu sản phẩm với diện tích 400 ha, mỗi năm cho thu nhập tăng thêm 3,6 triệu đồng/ha; chuyển đổi 589,2 ha diện tích đất trồng lúa kém hiệu quả kinh tế sang trồng cây ăn quả, cây ngô, trồng sen nuôi cá tại 11 xã; nhân rộng 9 mô hình nhà màng, nhà lưới nông nghiệp công nghệ cao sản xuất rau, củ, hoa, quả hữu cơ kết hợp với tưới nước tiết kiệm với diện tích 65.000m2, lợi nhuận đạt hơn 800 triệu đồng/ha/năm; nhân rộng được 216,9 ha tập trung cây ăn quả có múi với giá trị thu nhập từ 400-500 triệu đồng/ha/năm...

Sau hơn 9 năm thực hiện phát triển sản xuất gắn với XDNTM, nhiều mô hình sản xuất đạt hiệu quả kinh tế cao đã, đang được nhân rộng và tạo sức lan tỏa sâu rộng. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển vẫn còn những mô hình sản xuất chưa mang lại hiệu quả như mong muốn hoặc khó nhân ra diện rộng. Do đó, để tiếp tục phát triển sản xuất, nhân rộng các mô hình phát triển sản xuất đạt hiệu quả kinh tế cao, nâng cao thu nhập cho người dân một cách hiệu quả, bền vững, tỉnh sẽ chỉ đạo các địa phương tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; xây dựng những vùng sản xuất lớn theo mô hình cánh đồng mẫu lớn gắn với bao tiêu sản phẩm, áp dụng công nghệ sản xuất tiên tiến, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong sản xuất nông nghiệp. Tranh thủ các dự án, chương trình hỗ trợ từ các tổ chức phi Chính phủ để đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, nâng cao thu nhập cho người dân. Phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản, diện tích cây ăn quả theo hướng tập trung, chuyên canh; qua đó, từng bước xây dựng thương hiệu sản phẩm nông sản để nâng cao giá trị và khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Bài và ảnh: Hương Thơm