Đẩy mạnh hoạt động quản lý Nhà nước về an toàn bức xạ

Cùng với sự phát triển vượt bậc của các ngành khoa học và công nghệ (KH&CN), những năm gần đây, việc sử dụng các thiết bị bức xạ ngày càng tăng trong các lĩnh vực y tế, công nghiệp, xây dựng... Theo đó, công tác quản lý Nhà nước về an toàn bức xạ trên địa bàn tỉnh cũng được chú trọng thực hiện nhằm bảo vệ sức khỏe con người và môi trường sống.

Chụp cắt lớp CT tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Theo thống kê của Sở KH&CN, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 14 đơn vị sử dụng, lưu trữ nguồn phóng xạ như Công ty TNHH Lọc hóa dầu Nghi Sơn, Công ty CP Bia Thanh Hoa, Công ty TNHH Thương mại vàng bạc Kim Liên, Công ty CP Xi măng Bỉm Sơn... và trên 120 đơn vị sử dụng thiết bị bức xạ để khám, chữa bệnh, như máy xạ trị gia tốc tuyến tính, máy X-quang thường quy, X-quang tăng sáng truyền hình, máy chụp cắt lớp CT, máy tán sỏi, máy chụp động mạch vành, máy X-quang chụp răng... Nhằm bảo đảm an toàn khi ứng dụng bức xạ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương, cùng với công tác tuyên truyền, hằng năm, Sở KH&CN đều tổ chức các lớp tập huấn, trang bị kiến thức, kỹ năng cho nhân viên bức xạ. Qua lớp tập huấn, học viên được hướng dẫn bảo đảm an toàn bức xạ trong X–quang chẩn đoán y tế; hệ thống các quy định pháp luật về an toàn bức xạ; kiểm soát chiếu xạ nghề nghiệp, chiếu xạ y tế... Anh Bùi Huy Thành, kỹ thuật viên phụ trách an toàn bức xạ Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho hay: “Cùng với việc tự học tập nâng cao kỹ năng nghề nghiệp, hằng năm, những người làm nhiệm vụ như chúng tôi đều được cập nhật thông tin, bổ sung kiến thức và được giải đáp những thắc mắc về an toàn bức xạ qua các lớp tập huấn do ngành chức năng trong và ngoài tỉnh tổ chức”.

Bên cạnh tổ chức tập huấn, tuyên truyền, nâng cao nhận thức về an toàn bức xạ, Sở KH&CN đặc biệt quan tâm đến công tác thanh tra, kiểm tra an toàn và kiểm soát bức xạ tại các cơ sở sử dụng thiết bị nhằm kịp thời chỉ đạo, xử lý những nguy cơ mất an toàn. Theo đó, hằng năm, Sở KH&CN đều tổ chức các đợt thanh tra về an toàn bức xạ tại các cơ sở sử dụng thiết bị X–quang, thiết bị soi chiếu huỳnh quang tia X với nhiều nội dung như quy định về phòng X–quang, quy trình vận hành, trang thiết bị bảo đảm an toàn cho người vận hành... Kiểm tra về yêu cầu kỹ thuật đối với phòng X–quang, tránh để lọt tia ra ngoài. Với các cơ sở lưu giữ nguồn phóng xạ, Sở KH&CN tổ chức kiểm tra trực tiếp đảm bảo nguồn phóng xạ không bị thất lạc, được lưu giữ, bảo quản trong điều kiện tốt, không có nguy cơ rò rỉ, thất lạc...

Trong năm 2017, sở đã tổ chức thanh tra 49 cơ sở bức xạ, trong đó, có 40 cơ sở sử dụng thiết bị bức xạ (máy phát tia X và các thiết bị X-quang chẩn đoán trong y tế). Qua thanh tra cho thấy 48/49 cơ sở bức xạ có giấy phép tiến hành việc bức xạ và đang trong thời gian sử dụng, 1 cơ sở đang làm thủ tục xin cấp phép; 2 cơ sở vừa có nguồn bức xạ cố định vừa sử dụng thiết bị phát tia X trong công nghiệp là Công ty CP Xi măng Bỉm Sơn, Công ty TNHH Lọc hóa dầu Nghi Sơn đều chấp hành tốt các quy định về an toàn bức xạ, an ninh nguồn phóng xạ; 3 cơ sở y tế không tổ chức đánh giá liều chiếu xạ cá nhân cho nhân viên bức xạ... Căn cứ kết quả thanh tra, Chánh thanh tra Sở KH&CN đã xử phạt vi phạm hành chính 10 cơ sở (8 tổ chức và 2 cá nhân) với số tiền phạt trên 30 triệu đồng. Trong năm 2018, thanh tra Sở KH&CN cũng đã tổ chức thanh tra 28 cơ sở tiến hành bức xạ với các thiết bị, gồm: 5 thiết bị chụp ảnh phóng xạ công nghiệp chứa nguồn phóng xạ; 6 máy phát tia X; 29 máy X-quang thường quy; 6 máy CT-Scanner; 1 máy X-quang tăng sáng truyền hình. Kết quả, các cơ sở được thanh tra cơ bản thực hiện đúng quy định pháp luật về lĩnh vực năng lượng nguyên tử; phát hiện và xử phạt vi phạm hành chính 8 cơ sở với tổng số tiền phạt trên 36 triệu đồng. Ngoài việc kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính, đoàn thanh tra cũng đã tuyên truyền, hướng dẫn nâng cao nhận thức cho người đứng đầu các cơ sở và người trực tiếp sử dụng nguồn phóng xạ thực hiện đúng quy định, bảo đảm an toàn bức xạ.

Mặc dù trên địa bàn tỉnh chưa xảy ra sự cố mất an toàn, an ninh bức xạ và nguồn phóng xạ. Tuy nhiên, chúng ta không thể chủ quan trước nguy cơ mất an toàn, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người và môi trường. Để bảo đảm an toàn bức xạ, trong thời gian tới, các ban, sở, ngành liên quan cần phối hợp chặt chẽ hơn nữa trong việc quản lý, kiểm tra, thanh tra tại các cơ sở sử dụng thiết bị bức xạ nhằm phát hiện các trường hợp sai phạm và có biện pháp can thiệp kịp thời. Bên cạnh đó, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp luật đến các cơ sở có hoạt động bức xạ để các cơ sở hiểu và thực hiện tốt trong quá trình hoạt động; tổ chức thường xuyên các lớp tập huấn nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ cho nhân viên, kỹ thuật viên trong lĩnh vực bức xạ, cán bộ quản lý về an toàn bức xạ trên địa bàn tỉnh.

Bài và ảnh: Lê Phong