Hiểu nguy cơ của bệnh đái tháo đường để phòng bệnh hiệu quả

Đái tháo đường (ĐTĐ) hiện là một trong những bệnh không lây nhiễm, có tốc độ gia tăng nhanh, gây nhiều biến chứng nguy hiểm và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cộng đồng.

Bác sĩ Khoa Chăm sóc bàn chân (Bệnh viện Nội tiết Thanh Hóa) thăm khám cho bệnh nhân ĐTĐ biến chứng.

Tại Thanh Hóa, tình hình bệnh ĐTĐ cũng diễn biến phức tạp. Mỗi năm, các cơ sở y tế trong tỉnh ghi nhận hàng ngàn ca mắc mới. Điều đáng lo ngại hơn, phần lớn bệnh nhân chỉ đến khám khi bệnh đã có biến chứng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Theo thống kê của Bệnh viện Nội tiết Thanh Hóa, trong 10 tháng năm 2025, bệnh viện tiếp nhận 43.861 lượt khám, điều trị ngoại trú và 4.980 lượt điều trị nội trú liên quan đến bệnh ĐTĐ. Trong số này, trên 80% bệnh nhân phát hiện khi đã có biến chứng như suy thận, tổn thương mắt, rối loạn thần kinh ngoại biên, loét bàn chân...

Bác sĩ CKI Lương Thị Phượng, Trưởng Khoa Chăm sóc bàn chân - Bệnh viện Nội tiết Thanh Hóa, chia sẻ: "Lối sống hiện đại với chế độ ăn nhanh, nhiều đường và chất béo, thói quen ít vận động, căng thẳng kéo dài khiến tỷ lệ người trẻ mắc ĐTĐ tăng nhanh. Đây là thực trạng đáng báo động. Khi bệnh nhân đến điều trị, nhiều trường hợp đã bị loét bàn chân, nhiễm trùng nặng và phải điều trị kéo dài. Tại khoa chăm sóc bàn chân hiện có 35 bệnh nhân điều trị, trong đó 10 - 15% biến chứng nặng. Không ít bệnh nhân phải cắt cụt chi do nhiễm trùng lan rộng - hậu quả nặng nề của việc phát hiện bệnh muộn hoặc điều trị không đúng cách".

Cùng với tình trạng tăng nhanh số ca mắc mới, xu hướng trẻ hóa người bệnh cũng trở nên rõ rệt. Nếu trước đây bệnh chủ yếu gặp ở người trung niên, thì nay nhiều trường hợp trong độ tuổi 20 - 35, thậm chí ở lứa tuổi thiếu niên, đã được phát hiện mắc ĐTĐ type 2. Đây là hệ quả của thói quen sinh hoạt thiếu khoa học như ít vận động, thức khuya, căng thẳng kéo dài và sử dụng đồ ăn nhanh, nước ngọt có gas và thiếu kiểm soát cân nặng.

Để nâng cao nhận thức phòng bệnh trong cộng đồng, ngành y tế Thanh Hóa đã tổ chức nhiều hoạt động truyền thông tại cộng đồng nhằm nâng cao nhận thức phòng bệnh. Các pano, băng rôn tuyên truyền được treo tại khu dân cư, chợ, trường học và điểm sinh hoạt cộng đồng. Song song với đó, các cơ sở y tế đẩy mạnh hoạt động khám sàng lọc và tầm soát miễn phí. Bệnh viện Nội tiết Thanh Hóa đã tổ chức khám, xét nghiệm đường huyết cho 7.800 người tại 65 trạm y tế thuộc 5 trung tâm y tế: Triệu Sơn, Thọ Xuân, Hậu Lộc, Hoằng Hóa và Sầm Sơn. Kết quả phát hiện 657 người mắc ĐTĐ (chiếm 8,42%) và 863 người tiền ĐTĐ (11,06%). Đây là cơ sở quan trọng giúp ngành y tế xây dựng kế hoạch quản lý và can thiệp sớm nhằm hạn chế biến chứng.

Theo các chuyên gia, để nhận biết sớm bệnh ĐTĐ, người dân cần lưu ý một số dấu hiệu: uống nhiều nước, tiểu nhiều lần, ăn nhanh đói, sụt cân bất thường, mệt mỏi, nhìn mờ, da khô ngứa, vết thương lâu lành. Người trên 40 tuổi, người thừa cân - béo bụng, phụ nữ từng bị ĐTĐ thai kỳ hoặc người có tiền sử gia đình mắc bệnh nên kiểm tra đường huyết ít nhất một lần/năm. Tuy nhiên, cách hiệu quả nhất vẫn là phòng bệnh bằng lối sống lành mạnh. Các bác sĩ khuyến nghị: Thực hiện chế độ ăn cân đối, hạn chế tinh bột, đường và chất béo bão hòa; tăng cường rau xanh, trái cây, cá và ngũ cốc nguyên hạt; tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần; giữ cân nặng hợp lý; tránh thức ăn nhanh và đồ uống có đường; không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia; khám sức khỏe định kỳ để theo dõi đường huyết và các chỉ số chuyển hóa. Đối với người đã mắc bệnh, việc tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ, kết hợp chế độ dinh dưỡng và luyện tập phù hợp là yếu tố then chốt giúp kiểm soát đường huyết, ngăn ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Trong bối cảnh bệnh ngày càng gia tăng và trẻ hóa, việc mỗi người dân chủ động phòng ngừa và tầm soát là hết sức cần thiết. ĐTĐ hoàn toàn có thể được kiểm soát nếu phát hiện sớm và điều trị đúng. Ý thức phòng bệnh của cộng đồng sẽ góp phần quan trọng trong việc giảm gánh nặng đối với ngành y tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.

Bài và ảnh: Hà Phương