Mừng thọ - nét đẹp văn hóa những ngày đầu xuân

Ngay từ 6h sáng, con cháu, xóm giềng đã tụ tập đông đủ, rước cụ Lê Thị Rà, thôn Xuân Thịnh, xã Yên Mỹ (Nông Cống) đến nhà văn hóa thôn để dự lễ mừng thọ. Ở tuổi đại thọ (95 tuổi), cụ Rà vẫn rất minh mẫn, tự đi lại, phục vụ bản thân.

Mừng thọ các cụ cao tuổi tại phường Đông Sơn (TP Thanh Hóa).

Có gia đình hạnh phúc, con cháu thành đạt, giỏi giang, cụ luôn là niềm tự hào của người dân xã Yên Mỹ. Cụ Rà cho biết: “Năm nay, tôi được mừng thọ 95 tuổi. Điều phấn khởi nhất là con cháu ở trong Nam, ngoài Bắc đều về đầy đủ. Với tôi sự quan tâm của địa phương, của người dân trong xóm và đặc biệt là sự sum vầy của cháu con đã là món quà tinh thần có ý nghĩa nhất tạo động lực cho tôi sống vui, sống khỏe và không cảm thấy cô đơn khi tuổi già sức yếu”.

Chưa tết năm nào mà gia đình cụ ông Lê Văn Tựu, thôn Nam Yến, xã Hải Yến (Tĩnh Gia) lại sum họp, tề tựu đông đủ con cái, cháu chắt như năm nay. Không giấu được niềm phấn khởi, ông Lê Đức Thuận, con trai cụ Tựu tâm sự: Tôi xa quê hương và công tác trong TP Hồ Chí Minh đã 20 năm nay. Hầu như năm nào cũng về quê ăn tết nhưng không đầy đủ các thành viên trong gia đình. Năm nay mừng đại thọ 100 tuổi cho bố nên gia đình chúng tôi đã lên kế hoạch từ rất sớm, sắp xếp công việc để cùng nhau về mừng thượng thượng thọ cho cụ. Nhìn bố khỏe mạnh, minh mẫn, vui cười bên con cháu tôi thấy rất hạnh phúc, chỉ mong sao còn được tổ chức mừng thọ cho bố nhiều lần nữa.

Tùy theo phong tục, điều kiện của các địa phương mà lễ mừng thọ, chúc thọ các bậc cao niên được tổ chức khác nhau. Có những nơi tổ chức theo thôn, xóm, có những nơi tổ chức trong gia đình trước rồi đưa các cụ ra UBND địa phương tổ chức chung cùng với NCT trong toàn xã, thị trấn, cũng có những nơi sau khi tổ chức chung mới đưa các cụ về gia đình để con cháu, họ hàng, làng xóm chúc mừng. Ông Nguyễn Trọng Cận, Chủ tịch Hội NCT huyện Hà Trung cho biết, hàng chục năm nay, lễ mừng thọ của huyện được tổ chức từ mùng 2 đến mùng 6 tết, thu hút rất đông con cháu các dòng họ về chung vui. Năm nay, huyện có 1.933 cụ 70, 75, 80, 85, 90, 95, 100 tuổi được chúc thọ theo Luật NCT. Theo thông lệ, dòng họ, gia đình rước các cụ ra đình dâng hương, sau đó, đại diện chính quyền xã, các đoàn thể, dòng họ, gia đình tập trung ở khu vực hội trường, vui liên hoan văn nghệ, chúc mừng, trao quà và giấy chúc thọ cho các cụ được mừng thọ. Ông Cận nhận định: Càng ngày lễ mừng thọ càng được quan tâm hơn và thực hiện theo tiêu chí lành mạnh, tiết kiệm, củng cố tình làng, nghĩa xóm, góp phần xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, tiến bộ.

Ông Trần Xuân Chính, Chủ tịch Hội NCT huyện Triệu Sơn cho biết, lễ mừng thọ năm nay được địa phương chuẩn bị chu đáo ngay từ cuối năm 2018. Xuân Kỷ Hợi, huyện có 3.695 NCT được mừng thọ. Tùy điều kiện, lễ mừng thọ cho những cụ 70, 75 tuổi được tổ chức ở các tổ dân phố, địa bàn dân cư; các cụ từ 80 trở lên được chúc mừng ở UBND xã. Tuy địa điểm khác nhau, nhưng các lễ mừng thọ đều được tổ chức trang trọng, văn minh; luôn là dịp cho các gia đình sum vầy, gặp gỡ, bày tỏ lòng hiếu thảo của con cháu, niềm tự hào của dòng họ. Đây cũng là dịp NCT được động viên sống khỏe, sống có ích cho con cháu, cộng đồng và xã hội...

Ngay từ mùng 2 tết, trong tiết trời ấm áp của những ngày đầu xuân, trên các tuyến phố Lê Hoàn, Tống Duy Tân, Triệu Quốc Đạt các mặt hàng tranh đồng, tranh tứ quý, tranh phúc - lộc - thọ, câu đối, khăn lụa, áo lụa... được bày bán khiến cho bức tranh mùa xuân thêm sống động, rực rỡ. Chị Nguyễn Thị Phượng, xã Định Tường (Yên Định) cùng chồng chọn bức tranh đồng có hình những em bé quây quần bên ông bà lão. Sau khi chọn được bức tranh ưng ý, chị nhờ chủ cửa hàng viết lên 4 câu thơ. “Chúc cụ vui khỏe tuổi thọ trường - Gia đình hạnh phúc ấm tình thương - Tuổi già góp sức xây đời mới - Trọn tình vẹn nghĩa với quê hương”. Chị Phượng chia sẻ: Tôi chọn bức tranh này để tặng một người cụ trong dòng họ nhân dịp cụ tròn 85 tuổi với hy vọng cụ luôn mạnh khỏe, minh mẫn, sống vui, sống khỏe bên con cháu, là chỗ dựa tinh thần cho gia đình, dòng họ.

Tại một cửa hàng khác, chúng tôi thấy lượng người vào mua tranh mỗi lúc một đông, ông Huấn, chủ cửa hàng tranh trên đường Ngô Quyền đang cặm cụi ghi những lời chúc lên từng bức tranh khách hàng đã chọn, xung quanh có rất nhiều người đứng chờ để lấy tranh, còn vợ ông vẫn đang tất bật tư vấn giúp khách hàng chọn được bức tranh ưng ý. Vẫn chăm chú nắn nót từng nét chữ, ông trò chuyện cùng chúng tôi: Năm nào cũng vậy, cứ khoảng mùng 2 tết là gia đình tôi đã mở cửa hàng, với tranh đồng, khăn xếp, quần áo lụa... để phục vụ những gia đình có người mừng thọ.

Mừng thọ ngày xuân không chỉ góp phần mang niềm vui đón tết trọn vẹn với NCT, gắn kết tình làng, nghĩa xóm mà qua đó còn giáo dục cho thế hệ trẻ về cách đối nhân xử thế, sự hiếu kính của con cháu đối với ông bà, cha mẹ. Mỗi địa phương có các lễ nghi mừng thọ khác nhau, nhưng có lẽ món quà quý giá nhất đối với những NCT chính là sự hiếu thảo, thành đạt của con cháu trong gia đình. Theo số liệu thống kê của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, năm 2019 toàn tỉnh tổ chức chúc thọ, mừng thọ cho 50.959 NCT, trong đó người có tuổi thọ tròn 100 tuổi được nhận quà của Chủ tịch nước là 506 người; người có tuổi thọ tròn 90 tuổi được nhận quà của Chủ tịch UBND tỉnh là 4.142 người... Tổng kinh phí thực hiện là gần 12 tỷ đồng.

Đầu xuân chúc thọ ông bà, cha mẹ thể hiện đạo lý sống cao đẹp của người dân Việt Nam. Truyền thống tốt đẹp đó đã và đang nhân lên những giá trị tinh thần quý báu, mang ý nghĩa thiết thực và tính nhân văn sâu sắc nhằm phát huy vai trò “cây cao bóng cả” của lớp NCT trong gia đình và xã hội.

Bài và ảnh: Trần Hằng