Biến di sản thành tài sản

Với kho tàng di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú, đa dạng, ngành du lịch Thanh Hóa đang nỗ lực biến những giá trị văn hóa truyền thống này thành tài nguyên quý giá để phục vụ phát triển du lịch. Qua đó, không chỉ tạo sức hấp dẫn du khách, mà còn tạo ra nguồn lực để bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

Thành Nhà Hồ - điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài nước.

Mảnh đất xứ Thanh sở hữu một hệ thống di sản văn hóa rất phong phú, đa dạng và vô cùng quý giá được hun đúc, trao truyền và phát triển qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước. Trong đó, có thể kể đến là 1.535 di tích lịch sử - văn hóa, lịch sử - cách mạng, danh lam thắng cảnh ở cấp quốc gia, cấp tỉnh và hệ thống các lễ hội, làng nghề truyền thống, cùng những giá trị văn hóa ẩm thực tinh hoa của các vùng miền, các dân tộc và các giá trị văn hóa văn nghệ dân gian, dân ca, dân vũ của mỗi cộng đồng có thể kể đến như dân ca, dân vũ Đông Anh, trò Xuân Phả, trò diễn Pồn Pôông, hát khặp Thái...

Điểm qua như vậy, để thấy rằng xứ Thanh có một nguồn tài nguyên vô cùng phong phú, nếu khéo léo khai thác thì hệ thống di sản đó sẽ trở thành tài sản vô cùng quý báu trong việc thúc đẩy du lịch phát triển bền vững.

Thực tế cũng đã chứng minh trong những năm qua đã có không ít khu, điểm du lịch đã linh hoạt sáng tạo khai thác các giá trị văn hóa để tạo điểm nhấn thu hút du khách trong nước và quốc tế. Ở Di sản văn hóa Thế giới Thành Nhà Hồ từ nhiều năm nay đã nằm trọn trong hành trình trở thành điểm đến hấp dẫn khách du lịch nhờ phát triển du lịch văn hóa, kết nối di sản với làng nghề.

Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ Trịnh Hữu Anh cho biết: "Di sản văn hóa Thế giới Thành Nhà Hồ thu hút du khách không chỉ nhờ sự nổi tiếng là tòa thành có kiến trúc độc đáo bằng đá quy mô lớn hiếm hoi ở Việt Nam và có giá trị đặc sắc nhất còn lại ở Đông Nam Á, mà còn xuất phát từ thực tiễn là trong thời gian qua, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ đã tích cực xây dựng Thành Nhà Hồ kết nối với các tuyến tham quan tại các di tích, thắng cảnh phụ cận là các công trình văn hóa tâm linh, chùa, đình, miếu, các ngôi nhà cổ truyền thống, làng nghề... để tăng thêm sức hấp dẫn cho hành trình tham quan, khám phá của du khách. Cùng với đó, là khai thác “Không gian văn hóa nông nghiệp vùng Tây Đô”, “Không gian trưng bày hiện vật ngoài trời”, trưng bày “Mô hình súng thần công và những cải cách của triều Hồ”... để phục vụ du khách. Chỉ tính riêng trong năm 2025, Thành Nhà Hồ đã đón được 269.681 lượt khách du lịch".

Xứ Thanh cũng là mảnh đất sở hữu khá nhiều nghề, làng nghề truyền thống như dệt thổ cẩm (xã Pù Luông), làng nghề đúc đồng Trà Đông (xã Thiệu Trung), bánh đa làng Chòm (phường Đông Tiến)... Thời gian qua, chính quyền địa phương và chính những người làm nghề đã mạnh dạn đầu tư cho phát triển du lịch với tên gọi là “Du lịch làng nghề”. Loại hình du lịch này khai thác khá hiệu quả giá trị của di sản văn hóa làng nghề. Bởi vậy, khi du khách khám phá loại hình “Du lịch làng nghề”, sẽ được tham quan, mua sắm và được trực tiếp trải nghiệm cách làm ra sản phẩm. Ví dụ như khi đến với làng nghề đúc đồng Trà Đông, du khách sẽ được tham quan, tìm hiểu, thưởng thức tinh hoa nghề của các nghệ nhân ở đây. Với bàn tay khéo léo, tài hoa cùng với những bí kíp nghề quý giá được trao truyền qua nhiều thế hệ, các nghệ nhân sẽ sáng tạo ra những sản phẩm bằng đồng vô cùng độc đáo. Ngoài ra, du khách còn có thể trải nghiệm, tham gia vào một số công đoạn chế tác ra các sản phẩm để hiểu rõ thêm về văn hóa làng nghề...

Là người đã gắn bó lâu năm với nghề đúc đồng truyền thống, Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Bá Châu chia sẻ: "Bao năm qua, cùng với việc chú trọng phát triển nghề đúc đồng, các cơ sở đúc đồng ở đây đều chú trọng đến việc phát triển “Du lịch làng nghề”, bởi vậy ngoài việc chế tạo ra những vật dụng hàng ngày làm từ đồng, chúng tôi còn thiết kế các sản phẩm phục vụ cho việc làm quà lưu niệm để du khách đến tham quan, mua sắm. Đồng thời, khi du khách đến, chúng tôi đều bố trí người hướng dẫn du khách tìm hiểu về lịch sử cũng như các quy trình, công đoạn của nghề đúc đồng truyền thống. Ngoài ra, còn đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá để du khách, nhất là khách quốc tế có thể dễ dàng tiếp cận thông tin du lịch về làng nghề".

Di sản là “mỏ vàng” có trữ lượng vô tận, là nguồn tài sản vô giá để chắp thêm đôi cánh cho du lịch văn hóa. Đã có không ít địa phương, khu, điểm du lịch liên tục cho ra đời những sản phẩm du lịch văn hóa góp phần định vị thương hiệu điểm đến, có thể kể đến bản Mạ (xã Thường Xuân), bản Bút (xã Nam Xuân), Khu du lịch sinh thái cộng đồng Pù Luông (xã Pù Luông)... Ngoài ra, với chủ trương “Lấy văn hóa để phát triển du lịch, lấy du lịch để bảo tồn văn hóa”, ngành du lịch của tỉnh đã và đang chú trọng bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa, danh thắng, làng nghề gắn với phát triển du lịch. Trong đó tập trung vào việc tăng cường bố trí nguồn lực, tích cực huy động xã hội hóa đẩy mạnh bảo tồn, tôn tạo di tích, phát triển du lịch làng nghề truyền thống, phát triển mạnh các câu lạc bộ dân ca, dân vũ để biểu diễn phục vụ du khách; khuyến khích và hỗ trợ các nghệ nhân tích cực gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hóa; thường xuyên tổ chức các hoạt động, ngày hội văn hóa, thể thao để thu hút du khách...

Bài và ảnh: Yến Vi