Truyền thông Nga: Trung Quốc đang thực hiện cuộc cách mạng phòng thủ tên lửa toàn cầu

Trong khi Washington mơ về một “Golden Dome” - Vòm vàng, Bắc Kinh đang lặng lẽ xây dựng một mái vòm thực sự.

Ảnh: Getty Images/RT

Khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố Golden Dome vào tháng 5/2025, ông đã hứa hẹn một cuộc cách mạng trong an ninh Mỹ - một lá chắn phòng thủ tên lửa trị giá 175 tỷ USD được thiết kế để đánh chặn bất kỳ mối đe dọa nào.

Được mô phỏng theo Sáng kiến Phòng thủ chiến lược của Ronald Reagan, sáng kiến mới được thiết kế như một mạng lưới tích hợp gồm vệ tinh, máy bay đánh chặn thế hệ tiếp theo, radar và vũ khí laser từ bề mặt Trái đất ra ngoài vũ trụ. Tham vọng rất rõ ràng: bảo vệ hoàn toàn, phủ đầu và tuyệt đối vào năm 2029.

Tuy nhiên, đằng sau cảnh tượng vĩ đại của công nghệ là một mô hình đáng lo ngại. Không có kiến trúc hệ thống cụ thể nào được trình bày và các dự báo ban đầu cho thấy chi phí thực sự có thể tăng gấp ba lần con số chính thức. Quan trọng hơn, khái niệm “an ninh tuyệt đối” báo hiệu mong muốn lâu dài của Mỹ về sự thống trị đơn cực - một điều làm suy yếu, thay vì củng cố, sự ổn định toàn cầu. Bằng cách tìm cách loại bỏ hoàn toàn tính dễ bị tổn thương, Washington có nguy cơ phá vỡ sự cân bằng mong manh đã ngăn chặn cuộc đối đầu thảm khốc trong nhiều thập kỷ.

Golden Dome làm sống lại một viễn cảnh quen thuộc: một pháo đài được che chắn khỏi những mối nguy hiểm của thế giới. Nhưng lịch sử cho thấy những tầm nhìn như vậy hiếm khi duy trì tính phòng thủ. Sáng kiến mới có khả năng thúc đẩy các cường quốc đối thủ phát triển các hệ thống có khả năng xuyên thủng hoặc vô hiệu hóa lá chắn. Các phương tiện lượn siêu thanh, đầu đạn tàng hình và vũ khí chống vệ tinh sẽ sinh sôi nảy nở. Thay vì đảm bảo an ninh, Golden Dome có thể châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang toàn cầu ngày càng gay gắt - lần này là trên quỹ đạo.

Ảnh: Aerospaceamerica

Phản ứng của Bắc Kinh rất nhanh chóng và rõ ràng. Các quan chức Trung Quốc cảnh báo dự án có nguy cơ biến không gian thành chiến trường và làm lung lay nền tảng an ninh quốc tế và kiểm soát vũ khí. Theo Bắc Kinh, nỗi ám ảnh của Washington về sự thống trị không gian đe dọa mở chiếc hộp Pandora, biến không gian bên ngoài - một lĩnh vực chung - thành đấu trường đối đầu tiếp theo.

Khi Washington vạch ra các kế hoạch đầy tham vọng của mình, Trung Quốc đã chứng minh một nguyên mẫu hoạt động trên nền tảng phòng thủ tên lửa chiến lược của riêng mình. Hệ thống này đại diện cho một bước nhảy vọt lớn trong công nghệ phòng thủ - và một triết lý chiến lược khác biệt.

Cốt lõi của hệ thống là một “nền tảng dữ liệu lớn phát hiện cảnh báo sớm phân tán” có khả năng theo dõi tới 1.000 vụ phóng tên lửa trên toàn thế giới trong thời gian thực. Nó hợp nhất dữ liệu từ một loạt các cảm biến trên không gian, trên không, trên biển và mặt đất, sử dụng các thuật toán tiên tiến để phân biệt đầu đạn với mồi nhử. Điều làm cho hệ thống này thực sự mang tính cách mạng là khả năng tích hợp các luồng dữ liệu rời rạc, không đồng nhất từ nhiều nguồn - radar, vệ tinh, hệ thống trinh sát quang học và điện tử - bất kể nguồn gốc của chúng.

Sự đổi mới này cung cấp nhận thức tình huống toàn cầu thống nhất - một lớp chỉ huy hợp nhất, duy nhất cho phép các lực lượng vũ trang Trung Quốc nhận thức, giải thích và phản ứng với các mối đe dọa tên lửa nhanh hơn và hiệu quả hơn. Trái ngược với chương trình của Mỹ, vẫn đang trong giai đoạn khái niệm, nguyên mẫu của Trung Quốc đã tồn tại như một mô hình chức năng.

Dự án được dẫn dắt bởi Viện Nghiên cứu Công nghệ điện tử Nam Kinh, trung tâm điện tử quốc phòng hàng đầu của Trung Quốc và là trung tâm đổi mới ngay cả dưới sức nặng của các lệnh trừng phạt của Mỹ. Các nhà nghiên cứu Trung Quốc nhấn mạnh nền tảng của họ vẫn đang được phát triển, với những cải tiến đang được tiến hành. Tuy nhiên, ngay cả ở giai đoạn này, sự xuất hiện của nó nhấn mạnh một xu hướng không thể nhầm lẫn: nơi Washington đưa ra lý thuyết, Bắc Kinh đã hoạt động.

Sự tích hợp tiềm năng của hệ thống này với tên lửa đánh chặn đại diện cho một bước quan trọng khác. Trong cuộc diễu hành quân sự tháng 9 ở Bắc Kinh, Trung Quốc đã giới thiệu một thế hệ vũ khí phòng không và chống tên lửa đạn đạo mới, bao gồm HQ-29, có khả năng đánh chặn tên lửa bên ngoài bầu khí quyển. Việc trưng bày chung 6 lớp hệ thống phòng thủ mới đánh dấu sự công khai đầu tiên về kiến trúc đánh chặn tên lửa nhiều lớp - khiến Trung Quốc trở thành một trong số ít quốc gia trên toàn thế giới triển khai một mạng lưới phòng thủ tên lửa hoàn chỉnh.

Bằng cách tích hợp các cảm biến khác nhau và cho phép phản ứng phối hợp mà không cần cơ sở hạ tầng khổng lồ, hệ thống này thể hiện hiệu quả chi phí, tính bền vững của công nghệ và ý định phòng thủ. Đó là một tín hiệu rõ ràng cho thấy Bắc Kinh tìm cách đảm bảo an ninh thông qua thông tin và độ chính xác, chứ không phải thông qua quân sự hóa hoặc hành động phủ đầu.

Ảnh: Armyrecognition.

Các tuyên bố chính sách của Trung Quốc càng củng cố sự khác biệt này. Bắc Kinh liên tục ủng hộ việc giữ không gian là một lĩnh vực hòa bình, thúc đẩy quản trị đa phương, minh bạch và chia sẻ trách nhiệm. Họ phản đối việc biến không gian thành chiến trường, nhấn mạnh lợi ích an ninh của họ không thể tách rời khỏi sự ổn định toàn cầu và tính bền vững lâu dài của môi trường không gian.

Bước đột phá của Trung Quốc trong việc phát triển “nền tảng dữ liệu lớn phát hiện cảnh báo sớm” nổi lên như một yếu tố quan trọng trong sự cạnh tranh giữa các cường quốc. Nó đến vào thời điểm mà cả Washington và Moscow đều đang phô trương sức mạnh chiến lược và nâng cao răn đe hạt nhân. Vào tháng 10, Nga đã tiến hành thử nghiệm hai cái gọi là “siêu vũ khí” - tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân Burevestnik và phương tiện không người lái dưới nước Poseidon. Đáp lại, Nhà Trắng đã công bố kế hoạch nối lại thử nghiệm vũ khí hạt nhân của Mỹ lần đầu tiên kể từ năm 1992.

Sự xấu đi của các thỏa thuận kiểm soát vũ khí và thử nghiệm mới báo hiệu sự xói mòn lòng tin có hệ thống. Hệ thống Vòm vàng của Mỹ không phải là một lá chắn mà là một tuyên bố: Mỹ là không thể chạm tới. Tuy nhiên, chính điều này thúc đẩy những nước khác thay đổi để thích ứng.

Về lâu dài, sự tương phản giữa hai “mái vòm” có thể xác định tương lai của an ninh không gian. Vòm vàng của Mỹ dựa vào chi tiêu khổng lồ, công nghệ chưa được thử nghiệm và tuyên bố ngầm về sự thống trị toàn cầu. Ngược lại, hệ thống của Trung Quốc nhấn mạnh tính hiệu quả, hội nhập và trách nhiệm đa phương. Nó phù hợp với triết lý rộng hơn về an ninh bền vững: xây dựng khả năng phục hồi thông qua thông tin, phối hợp và kiềm chế.

Nếu được thực hiện đầy đủ, nền tảng dữ liệu lớn phát hiện cảnh báo sớm của Trung Quốc có thể trở thành hệ thống phòng thủ tên lửa tích hợp toàn cầu đầu tiên trên thế giới - không phải là một công cụ thống trị, mà là một mô hình cho an ninh hợp tác. Về lý thuyết, một hệ thống như vậy có thể cung cấp khuôn khổ cho các cơ chế cảnh báo sớm được chia sẻ giữa nhiều quốc gia, giảm hiểu lầm và nguy cơ leo thang ngẫu nhiên.

Mỹ và Trung Quốc hiện đang đứng trước ngưỡng cửa của một kỷ nguyên chiến lược mới. Golden Dome của Washington hứa hẹn sự bất khả xâm phạm, nhưng có nguy cơ khơi dậy chính cuộc chạy đua vũ trang mà họ đang tìm cách tránh xa. Hệ thống mới nổi của Bắc Kinh, mặc dù được sinh ra từ cùng một xung lực công nghệ, đưa ra một tầm nhìn khác về quyền lực và đổi mới phòng thủ, quản trị an ninh có trách nhiệm.

Theo RT