Thuốc lá - thủ phạm gây ung thư phổi

Trong bối cảnh các bệnh không lây nhiễm tiếp tục gia tăng nhanh và trở thành gánh nặng lớn của hệ thống y tế, thuốc lá - dưới mọi hình thức vẫn là một trong những nguyên nhân trực tiếp gây ra hàng loạt bệnh nguy hiểm, đặc biệt là các bệnh lý đường hô hấp và ung thư phổi. Thực tế tại Bệnh viện Phổi Thanh Hóa thời gian qua cho thấy mức độ tàn phá sức khỏe do thuốc lá gây ra ngày càng đáng lo ngại, để lại hệ lụy nặng nề cho người bệnh, gia đình và cộng đồng.

Hút thuốc lá gây ra hệ lụy nặng nề cho người bệnh, gia đình và cộng đồng.

Là đơn vị chuyên sâu về chẩn đoán và điều trị các bệnh lý đường hô hấp - số lượng bệnh nhân đến khám và điều trị tại Bệnh viện Phổi Thanh Hóa đang tăng nhanh qua từng năm. Thực tế lâm sàng cho thấy, phần lớn ca bệnh liên quan trực tiếp đến việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá, với những bệnh lý phổ biến như: viêm phổi, viêm phế quản mạn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen phế quản và nhiều biến chứng nguy hiểm khác.

Hút thuốc lá không chỉ hủy hoại sức khỏe người hút mà còn đe dọa những người xung quanh qua khói thuốc thụ động. Khói thuốc chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có hàng trăm chất độc hại và ít nhất 70 chất được xác định gây ung thư. Người hút thuốc có nguy cơ cao mắc ung thư phổi, COPD, bệnh tim mạch, đột quỵ; trong khi người hít phải khói thuốc thụ động cũng phải đối mặt với nguy cơ tương tự.

Đáng lo ngại hơn, thuốc lá điện tử vốn đang thu hút nhiều giới trẻ cũng gây tổn thương phổi cấp tính, rối loạn nhịp tim, tăng nguy cơ suy hô hấp và gây nghiện mạnh. Tại Việt Nam, ung thư phổi là nguyên nhân tử vong do ung thư đứng thứ hai, với khoảng 25.000 ca mắc mới mỗi năm. Tuy nhiên, có tới 75% bệnh nhân được phát hiện ở giai đoạn muộn, khiến tỷ lệ sống sau 5 năm chỉ còn dưới 15%.

COPD ảnh hưởng tới 4,2% dân số trên 40 tuổi thuộc nhóm cao nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương; tỷ lệ hen phế quản chiếm 4,1%, nhưng chỉ khoảng 40% bệnh nhân kiểm soát tốt bệnh do chưa tuân thủ điều trị.

Song song đó, hơn 10 triệu người Việt Nam mắc bệnh thận mạn, nhưng 90% không biết mình bị bệnh cho đến khi đã ở giai đoạn nặng, trong đó hút thuốc là yếu tố nguy cơ quan trọng.

Mỗi năm, Bệnh viện Phổi Thanh Hóa tiếp nhận hàng chục nghìn lượt bệnh nhân, trong đó khoảng 60-65% có tiền sử hút thuốc lá hoặc tiếp xúc thường xuyên với khói thuốc.

Riêng tại Thanh Hóa, tình trạng bệnh hô hấp liên quan đến thuốc lá đang ghi nhận xu hướng gia tăng. Mỗi năm, Bệnh viện Phổi Thanh Hóa tiếp nhận hàng chục nghìn lượt bệnh nhân, trong đó khoảng 60-65% có tiền sử hút thuốc lá hoặc tiếp xúc thường xuyên với khói thuốc.

Bác sĩ CKI Phạm Quang Hải, Trưởng Khoa Nội 1, Bệnh viện Phổi Thanh Hóa cho biết: "Chúng tôi gặp rất nhiều trường hợp bệnh nhân nhập viện trong tình trạng suy hô hấp, cơn hen cấp hoặc đợt cấp COPD liên quan trực tiếp đến việc hút thuốc. Đáng tiếc là nhiều người dù đã được tư vấn nhưng vẫn không thể từ bỏ thói quen hút thuốc, khiến bệnh tiến triển nhanh và gây nhiều biến chứng nguy hiểm".

Theo bác sĩ Hải, không ít bệnh nhân phải nhập viện cấp cứu do bệnh trở nặng vì không tuân thủ phác đồ điều trị hoặc tiếp tục hút thuốc trong suốt quá trình điều trị. Đây là minh chứng rõ ràng về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe cộng đồng và gánh nặng cho hệ thống y tế.

Thuốc lá chính là “kẻ gieo rắc” bệnh tật, âm thầm hủy hoại sức khỏe lá phổi của hàng nghìn người mỗi năm. Để giảm thiểu gánh nặng bệnh tật và tử vong, việc kiểm soát sử dụng thuốc lá, hành động sớm và phòng ngừa hiệu quả vẫn là “chìa khóa vàng”. Chủ động phòng ngừa, xây dựng môi trường sống không khói thuốc và quyết tâm từ bỏ thuốc lá là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe hôm nay và tương lai.

Tô Hà