Công tác đào tạo VĐV năng khiếu của thể thao Thanh Hóa và những thách thức trong giai đoạn phát triển mới

Trong giai đoạn 2021-2025, thể thao Thanh Hóa sẽ nâng số lượng vận động viên (VĐV) lên 1.000 VĐV ở 35 môn với mục tiêu giữ vững vị trí trong top đầu toàn quốc và nâng cao thành tích thi đấu quốc tế. Để đạt được mục tiêu trên, công tác đào tạo VĐV tuyến năng khiếu sẽ phải có nhiều đổi mới, chất lượng hơn.

HLV Phạm Tuấn Anh, trưởng bộ môn lặn Thanh Hóa và VĐV năng khiếu triển vọng Nguyễn Thị Nguyên. Ảnh: P.V

Bắn súng là bộ môn thế mạnh của thể thao Thanh Hóa trong nhiều giai đoạn phát triển với những thành tích nổi bật ở đấu trường quốc gia, quốc tế, trong đó từng giành được HCV SEA Games, giải vô địch Đông Nam Á, các giải quốc gia... Tuy nhiên, những năm gần đây, công tác tìm kiếm VĐV tuyến năng khiếu gặp không ít khó khăn. Bởi đây là bộ môn có tính đặc thù, hơn nữa, cơ sở vật chất hiện nay của bộ môn quá thiếu thốn. Trường bắn đã xuống cấp nghiêm trọng, không còn đủ chuẩn để đáp ứng yêu cầu của công tác huấn luyện, tập luyện và thi đấu. Chưa kể tới việc bộ môn còn thiếu súng, đạn. Súng tốt, súng mới ưu tiên cho các anh chị tuyến đội tuyển (tuyến 1), các VĐV trẻ năng khiếu phải dùng súng cũ hơn, thậm chí có lúc còn phải “tập chay”. Đây chính là những nguyên nhân khiến nhiều bậc phụ huynh, gia đình không khỏi băn khoăn khi quyết định cho con em mình theo đuổi sự nghiệp bắn súng thể thao.

Khó khăn trong việc tìm kiếm các VĐV tuyến năng khiếu cũng đồng nghĩa với việc bộ môn bắn súng buộc phải tiếp tục với lực lượng hiện có. Vì vậy, thành tích bắn súng của Thanh Hóa tại các giải trẻ quốc gia cũng đã “trầm” hơn trong 2 - 3 năm trở lại đây. Hiện bộ môn tiếp tục chờ đợi những thay đổi, ít nhất là điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị cho công tác huấn luyện, tập luyện chuyên môn, khi đó mới có hy vọng xây dựng được lực lượng kế cận có chất lượng, nối tiếp những xạ thủ “đàn anh, đàn chị” như Nguyễn Thành Đạt, Tạ Trang Thư, Phùng Lê Huyên...

Một bộ môn khác cũng gặp không ít khó khăn trong công tác đào tạo VĐV tuyến năng khiếu đó là bóng chuyền nữ. Căn cứ vào thành tích thi đấu hàng năm, có thể khẳng định, công tác đào tạo VĐV năng khiếu của đội bóng chuyền nữ Thanh Hóa những năm gần đây đã “tụt lại”. Minh chứng rõ nhất đó là không có những VĐV trẻ kế cận nào bổ sung cho đội trẻ và đội 1 tham gia giải quốc gia hàng năm. Theo quy định của Liên đoàn Bóng chuyền Việt Nam, các đội bóng chuyền nam, nữ tham gia giải vô địch quốc gia hàng năm bắt buộc phải có đội trẻ tham gia giải trẻ. Mặc dù vậy, đội trẻ của Thanh Hóa tham gia giải cho “đủ thủ tục” và chưa coi trọng giải đấu này để rèn luyện VĐV trẻ, năng khiếu. Đây cũng là nguyên nhân khiến đội bóng chuyền nữ Thanh Hóa không có sự bổ sung nào từ tuyến trẻ có chất lượng, vì vậy đội bóng xứ Thanh đã khá "trầy trật” khi 2 năm liên tiếp (2019 và 2020) phải đấu trận play-off mới may mắn trụ hạng. Năm 2021 không có đội xuống hạng nhưng Thanh Hóa cũng xếp vị trí gần cuối (7/9 đội).

Bắn súng và bóng chuyền là 2 ví dụ điển hình nhất về những khó khăn, thử thách trong công tác đào tạo trẻ. Mặc dù vậy, nhiều bộ môn đã có sự nỗ lực, tâm huyết cho công tác đào tạo tuyến VĐV đầu tiên rất quan trọng này. Nhiều năm trở lại đây, bộ môn điền kinh vẫn phải ngày ngày tập luyện trên đường piste của sân vận động tỉnh đã xuống cấp, bong tróc hư hỏng nặng. HLV Lưu Văn Hùng, trưởng bộ môn điền kinh Thanh Hóa, cho biết: Các VĐV tuyến năng khiếu của bộ môn đều phải tập luyện tại đây và phải chấp nhận tập luyện trên đường chạy vừa không đạt tiêu chuẩn, vừa hư hỏng, có thể dẫn đến những chấn thương. Mặc dù vậy, bộ môn cũng đã cố gắng khắc phục, vượt khó để tìm kiếm và đào tạo các VĐV năng khiếu, kế cận cho thế hệ của những Quách Thị Lan, Lê Trọng Hinh, Quách Công Lịch, Trương Thị Thu... Các gương mặt mới như Bùi Thị Thu Hà, Quách Thị Huệ, Lê Thị Bích... chính là thế hệ kế tiếp đầy triển vọng của điền kinh Thanh Hóa được phát hiện đào tạo từ tuyến năng khiếu.

Trong khi đó, bộ môn bơi và lặn Thanh Hóa trong 3 năm trở lại đây đã giành được những thành tích nổi bật tại giải quốc gia, quốc tế. Điều đáng nói là 2 bộ môn vốn là một, mới được tách ra và có điểm chung là đều phải tìm kiếm, xây dựng lại lực lượng VĐV ngay từ tuyến năng khiếu. Khi bể bơi thuộc Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT tỉnh đã bị “lỗi thời”, không còn đáp ứng với yêu cầu của thể thao thành tích cao hiện nay, bộ môn đã không chỉ linh hoạt, sáng tạo trong công tác tìm kiếm VĐV năng khiếu, mà còn đưa các VĐV tài năng gửi đi tập huấn, đào tạo dài ngày tại Trung tâm Huấn luyện thể thao quốc gia 3 - Đà Nẵng. Nhờ đó, ngay từ tuyến năng khiếu, 2 bộ môn bơi, lặn Thanh Hóa đã phát hiện ra những gương mặt tài năng như Phạm Thị Vân, Hoàng Thị Trang, Cao Thị Duyên, Nguyễn Thị Nguyên... Trong đó, Cao Thị Duyên vừa giành 2 HCV môn lặn tại SEA Games 31, còn Phạm Thị Vân được xem là sự chuẩn bị cho tương lai của bộ môn bơi quốc gia.

Đào tạo VĐV năng khiếu là khâu đầu tiên rất quan trọng của bất cứ bộ môn thể thao nào. Việc thành hay bại của mỗi bộ môn luôn có xuất phát điểm từ tuyến VĐV đầu tiên này. Vì vậy, để thể thao Thanh Hóa tiếp tục giữ vững vị trí tốp đầu toàn quốc và giành được những thành tích bứt phá hơn nữa trên đấu trường quốc tế, công tác đào tạo VĐV năng khiếu cần sự quan tâm, đầu tư có trọng điểm. Ngày 23-4-2022, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 215/2022/NQ-HĐND quy định chế độ dinh dưỡng đặc thù đối với HLV, VĐV thể thao thành tích cao đội tuyển năng khiếu tỉnh Thanh Hóa. Các HLV, VĐV tuyển năng khiếu được chế độ dinh dưỡng mới với mức 160.000 đến 200.000 đồng/người/ngày. Đây là cơ sở quan trọng để ngành văn hóa, thể thao và du lịch tiếp tục nâng cao chất lượng công tác đào tạo VĐV năng khiếu, từ đó thể thao tỉnh nhà tiếp tục cho “ra lò” những tài năng mới.

Mạnh Cường