Quản lý trường học sau sáp nhập: Vẫn còn nhiều khó khăn

Từ ngày 1/7/2025, UBND cấp xã sẽ thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về giáo dục trên địa bàn xã, phường, đặc khu và chịu trách nhiệm trước UBND cấp tỉnh, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) trong việc tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra các hoạt động giáo dục thuộc thẩm quyền quản lý theo quy định. Tuy nhiên, hiện nay, công tác quản lý trường học sau sáp nhập vẫn còn nhiều khó khăn.

Cô, trò Trường Tiểu học Mường Mìn (xã Mường Mìn) trong lễ khai giảng năm học mới 2025-2026.

Còn những tồn tại, hạn chế

Phòng Văn hóa - Xã hội xã Yên Định hiện có 8 biên chế, trong đó có 1 công chức chuyên trách về giáo dục (là chuyên viên phụ trách mầm non của Phòng GD&ĐT huyện Yên Định trước đây). Tuy nhiên, do phần lớn các nhiệm vụ của Phòng GD&ĐT và của xã trước đây chuyển về xã mới thực hiện nên việc nắm bắt và phối hợp chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ còn gặp nhiều khó khăn.

Ông Trịnh Hồng Sơn, Phó Chủ tịch UBND xã Yên Định chia sẻ: Theo Thông tư số 15/2025/TT-BGDĐT về hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của phòng văn hóa - xã hội có tới 15 đầu việc lớn cần phải tham mưu, phối hợp thực hiện. Trong khi đó, một số đầu việc không có chuyên môn rất khó tham mưu, chỉ đạo, như: Công tác tổ chức (tham mưu các quyết định thành lập, chia tách, sáp nhập; quyết định công nhận, bổ nhiệm, miễn nhiệm, bổ nhiệm lại, nâng lương thường xuyên, nâng lương trước kỳ hạn...); tham mưu các kế hoạch phát triển giáo dục trên địa bàn xã, kế hoạch thực hiện phổ cập giáo dục, xóa mù chữ. Đặc biệt, công tác chuyển đổi số và phát triển chính phủ số trong lĩnh vực giáo dục... Với những xã không có cán bộ chuyên trách về giáo dục thì việc thực hiện nhiệm vụ còn khó khăn hơn rất nhiều.

Cũng theo ông Trịnh Hồng Sơn, hiện nay, xã còn khó khăn về các nguồn lực đầu tư xây dựng, cải tạo trường lớp, mua sắm thiết bị để đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục.

Ngoài ra, việc sắp xếp các đơn vị hành chính theo Nghị quyết số 1686/NQ-UBTVQH15, việc giải thể Phòng GD&ĐT ở cấp huyện dẫn đến thiếu đầu mối rà soát, xây dựng kế hoạch sử dụng nhân sự, gây khó khăn trong phân bổ và bố trí giáo viên hợp lý. Hiện nay, xã Yên Định còn thiếu 10 biên chế và 31 hợp đồng giáo viên theo Nghị định số 111... dẫn đến một số trường học vẫn thiếu giáo viên, nhất là môn đặc thù; không đảm bảo định biên giáo viên để thực hiện dạy học 2 buổi/ngày theo quy định.

Tương tự, tại xã biên giới Mường Mìn, hiện có 3 công chức phòng văn hóa - xã hội, nhưng không có cán bộ chuyên trách về giáo dục. Hiện nay, xã gặp khá nhiều khó khăn trong công tác tham mưu, theo dõi, giám sát hoạt động giáo dục trên địa bàn.

Phó Chủ tịch UBND xã Mường Mìn, Trịnh Văn Triều chia sẻ: Mường Mìn là xã đặc thù trong các xã miền núi của tỉnh với số thôn, bản ít nhất. Toàn xã có 5 bản với 2.991 dân, song xã chỉ có 1 trường tiểu học, 1 trường mầm non và 1 trường liên cấp THCS&THPT. Cơ sở vật chất nhìn chung còn nhiều khó khăn, đặc biệt tại các điểm lẻ còn thiếu phòng học, phòng chức năng, sân chơi bãi tập, nhà chức năng, bếp ăn, trang thiết bị dạy học hiện đại như tivi, máy vi tính...

Đảm bảo thông suốt, giữ vững chất lượng giáo dục

Mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, song các địa phương trên địa bàn tỉnh xác định đây là khó khăn tạm thời trong giai đoạn đầu của “cuộc cách mạng” về sắp xếp, tinh gọn bộ máy hành chính.

Để khắc phục, xã Yên Định đã chủ động có văn bản triển khai đến các nhà trường, đồng thời thành lập đoàn khảo sát nhu cầu cơ sở vật chất bổ sung cho các trường học, thống nhất bổ sung cơ sở vật chất, trang thiết bị cần thiết cho các nhà trường với tổng mức đầu tư trên 4 tỷ đồng. Trong đó, chủ yếu mua sắm và sửa chữa nhỏ như bàn ghế, trang thiết bị dạy học, bếp ăn, nhà vệ sinh, sơn sửa lớp học... để bổ sung kịp thời cho năm học mới.

Bên cạnh đó, xã Yên Định cũng đã xây dựng kế hoạch, phương án tuyển giáo viên, báo cáo ban thường vụ, tổ chức thông báo thu hồ sơ, thực hiện xét tuyển các vị trí giáo viên bị thiếu để sớm ký hợp đồng bổ sung giáo viên, nhân viên kịp thời, đáp ứng nhu cầu về giáo viên cho năm học mới.

Cô, trò Trường Mầm non Mường Mìn (xã Mường Mìn) trong lễ khai giảng năm học mới 2025-2026.

Xác định rõ khó khăn ban đầu, xã Mường Mìn cũng đã chủ động, quyết liệt triển khai đồng bộ các giải pháp với quyết tâm đảm bảo sự thông suốt trong công tác quản lý hoạt động giáo dục. Phó Chủ tịch UBND xã Mường Mìn, Trịnh Văn Triều mong muốn trong thời gian tới sẽ sớm được tăng cường biên chế cán bộ chuyên trách hoặc tăng cường công chức văn hóa - xã hội có năng lực, chuyên môn phụ trách giáo dục. Để đẩy mạnh chuyển đổi số trong giáo dục, địa phương cũng mong muốn Sở GD&ĐT sớm tham mưu cho UBND tỉnh có kinh phí thực hiện ứng dụng các phần mềm quản lý, giảng dạy, kết nối giữa cấp tỉnh với cấp xã để đảm bảo hoạt động thông suốt, hiệu quả.

Để đảm bảo hoạt động thông suốt, giữ vững chất lượng giáo dục, Sở GD&ĐT cũng đã tham mưu cho tỉnh ban hành các quyết định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng loại hình trường học; phối hợp với Sở Nội vụ hướng dẫn cấp xã về phân quyền quản lý Nhà nước của chính quyền địa phương 2 cấp đối với lĩnh vực giáo dục. Cơ bản, các xã, phường trên địa bàn tỉnh đã ban hành quy định vị trí, chức năng, quyền hạn của phòng văn hóa - xã hội phụ trách lĩnh vực giáo dục, thuộc UBND xã.

Vừa qua, Bộ GD&ĐT đã ban hành Công văn số 4798/BGDĐT-NGCBQLGD về việc giải quyết khó khăn, vướng mắc của địa phương trong lĩnh vực GD&ĐT khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Theo đó, Bộ GD&ĐT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chủ động chỉ đạo các địa phương ngoài cán bộ quản lý, giáo viên các nhà trường thì có giải pháp huy động công chức đã từng công tác tại phòng GD&ĐT trước đây, nhà giáo đã nghỉ hưu... hỗ trợ chuyên môn cho các nhà trường. Tuy nhiên, do chưa có hướng dẫn về kinh phí chi từ nguồn nào, nên các địa phương mong muốn Sở GD&ĐT sớm tham mưu cho UBND tỉnh có hướng dẫn cụ thể và có kinh phí hỗ trợ để địa phương tổ chức thực hiện, sớm đưa hoạt động giáo dục đi vào ổn định, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giáo dục, để thực sự là động lực cho sự phát triển chung của địa phương, của tỉnh.

Bài và ảnh: Linh Hương