Nhiều giải pháp nâng cao chất lượng dân số ở Mường Lát

Với mục tiêu thay đổi nhận thức của người dân, xóa bỏ những quan niệm lạc hậu về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, chăm sóc trẻ em và bất bình đẳng giới, huyện Mường Lát đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, thiết thực, nâng cao chất lượng dân số (DS).

Truyền thông dân số trực tiếp về hệ lụy của tảo hôn, hôn nhân cận huyết, hệ lụy của sinh con thứ 3, các chính sách dân số cho người dân thị trấn Mường Lát.

Để nâng cao chất lượng DS, huyện đã chỉ đạo Trung tâm Y tế huyện xây dựng kế hoạch triển khai, đề ra các giải pháp nâng cao chất lượng DS theo từng giai đoạn, từng nội dung. Đồng thời, đẩy mạnh thực hiện các đề án, chương trình nâng cao chất lượng DS, như: chương trình sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh; đề án can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; đề án nâng cao chất lượng DS các dân tộc vùng ít người... Cùng với đó, Trung tâm Y tế huyện tham mưu cho cấp ủy chính quyền các cấp, các đơn vị bám sát kế hoạch, nội dung các chương trình, đề án DS, lồng ghép xây dựng chỉ tiêu về DS vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Công tác tuyên truyền được huyện xác định là một hoạt động quan trọng nhằm nâng cao nhận thức, từng bước thay đổi hành động của người dân về công tác DS-KHHGĐ. Do đó, hàng năm Trung tâm Y tế huyện Mường Lát thường tổ chức các hoạt động tuyên truyền phổ biến các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về công tác DS đến cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, các hội, đoàn thể và Nhân dân. Đối với người dân, trung tâm tổ chức tuyên truyền bằng nhiều hình thức như qua hệ thống loa truyền thanh, các nhóm trên mạng xã hội, tuyên truyền trực tiếp, theo nhóm, câu lạc bộ, tư vấn, nói chuyện chuyên đề, cung cấp thông tin về bình đẳng giới, sức khỏe sinh sản, lợi ích của sàng lọc trước sinh và sơ sinh, hệ lụy của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống... nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức của người dân.

Trong 6 tháng đầu năm 2023, thông qua đề án nâng cao chất lượng DS các dân tộc vùng ít người, Trung tâm Y tế huyện đã tổ chức 16 buổi nói chuyện chuyên đề cho 960 lượt người tham gia tại 8 xã, thị trấn về sức khỏe sinh sản trước hôn nhân, hệ lụy của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, các biện pháp phòng, tránh thai cho thanh niên. Đồng thời, tổ chức 8 buổi nói chuyện chuyên đề theo đề án can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh về các nội dung: giới, giới tính khi sinh, những hủ tục lạc hậu ảnh hưởng đến giới tính cần loại bỏ, hậu quả của mất cân bằng giới tính khi sinh; tổ chức hội nghị tuyên truyền về bệnh tan máu bẩm sinh cho 960 cán bộ MTTQ, đoàn thanh niên, phụ nữ và giáo viên, y tế thôn, bản tại xã, thị trấn. Qua các buổi truyền thông, cán bộ, người dân các địa phương, đặc biệt là những địa phương triển khai các dự án, chương trình DS từng bước xóa bỏ những định kiến giới, nâng cao nhận thức về công tác DS, biết thực hành chăm sóc sức khỏe sinh sản, KHHGĐ.

Cùng với đẩy mạnh truyền thông, nhiều hoạt động của các chương trình, đề án nâng cao chất lượng DS cũng được Trung tâm Y tế huyện và trạm y tế xã, thị trấn triển khai hiệu quả. Thực hiện chương trình sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh, trung tâm đã tăng cường quản lý sản phụ và phụ nữ trong độ tuổi mang thai, tổ chức siêu âm thai kỳ cho sản phụ; phối hợp với Bệnh viện Đa khoa huyện tuyên truyền, vận động các gia đình thực hiện các biện pháp sàng lọc sơ sinh. Trong 6 tháng đầu năm 2023 toàn huyện có 189 ca thực hiện sàng lọc trước sinh, 28 ca lấy máu gót chân sàng lọc sơ sinh.

Chị Vũ Thị Dung, cán bộ Phòng Dân số và Truyền thông giáo dục sức khỏe (Trung tâm Y tế huyện Mường Lát) cho biết: Chương trình sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh được triển khai năm 2013, thời gian đầu rất ít người dân tham gia. Song, gần đây nhận thức và hành động của người dân bắt đầu thay đổi. Nhiều hộ gia đình tích cực tham gia các hoạt động của chương trình, đồng ý cho lấy máu gót chân ở trẻ sơ sinh. Nhờ đó, không ít các trường hợp đã phát hiện bệnh sớm, được y, bác sĩ tư vấn và có phương pháp can thiệp sớm, phù hợp, giúp trẻ phát triển tốt hơn.

Đối với một số đề án đến nay đã và đang mang lại hiệu quả thiết thực, như: Đề án “Nâng cao chất lượng dân số các dân tộc ít người tại cộng đồng” được triển khai trên địa bàn 8 xã, thị trấn: Mường Chanh, Tam Chung, Pù Nhi, Nhi Sơn, Trung Lý, Quang Chiểu, Mường Lý, thị trấn Mường Lát. Các hoạt động của đề án đã nâng cao nhận thức của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương về công tác DS; người dân được tiếp cận gần hơn với các dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe sinh sản, cách làm mẹ an toàn. Hay như Đề án can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh được triển khai tại 3 xã: Tam Chung, Nhi Sơn, Trung Lý được hướng dẫn để các địa phương thành lập câu lạc bộ “Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh”. Các câu lạc bộ đã thu hút 150 người dân tham gia sinh hoạt. Thông qua câu lạc bộ, người dân không chỉ được truyền thông nâng cao nhận thức mà còn được chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ nhau phát triển kinh tế, nuôi dạy con và xây dựng gia đình hạnh phúc...

Bên cạnh đó, hàng năm, huyện còn tổ chức các chiến dịch tăng cường tuyên truyền, vận động lồng ghép dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, KHHGĐ trên địa bàn; kiểm tra, rà soát, quản lý số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, số cặp vợ chồng sinh con một bề; tư vấn dinh dưỡng, chăm sóc trẻ sơ sinh, các bà mẹ cho con bú hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời; thực hiện tiêm chủng đầy đủ cho trẻ...

Do triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nên công tác DS trên địa bàn huyện Mường Lát đang từng bước được cải thiện. Để nâng cao chất lượng DS, Trung tâm Y tế huyện tiếp tục triển khai hiệu quả các đề án, trong đó chú trọng đẩy mạnh công tác tuyên truyền để tạo chuyển biến hơn nữa trong nhận thức và hành động của người dân về công tác DS.

Bài và ảnh: Thùy Linh