MiG-35 của Nga săn lùng máy bay không người lái Ukraine trên bầu trời Moscow

Trong một động thái bất ngờ, Bộ Quốc phòng Nga đã triển khai máy bay chiến đấu MiG-35 để tuần tra bầu trời Moscow, ứng phó với làn sóng xâm nhập bằng máy bay không người lái của Ukraine nhắm vào khu vực thủ đô.

Máy bay chiến đấu MiG-35 lần đầu tiên được sử dụng chống lại máy bay không người lái. Ảnh: ANNA News.

Việc triển khai được báo cáo vào đầu tháng 5/2025 đánh dấu lần đầu tiên MiG-35 được sử dụng trong vai trò phòng thủ gần thủ đô Nga, làm dấy lên câu hỏi về chiến lược phòng không của Moscow và khả năng của máy bay chiến đấu đa năng ít được biết đến của nước này.

Theo các bài đăng trên X, một số máy bay MiG-35 đã được điều động trong những ngày gần đây để chặn các phương tiện bay không người lái ở Quân khu Moscow. Động thái diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng trong cuộc xung đột Nga-Ukraine, khi Kiev tăng cường các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái tầm xa vào sâu trong lãnh thổ Nga.

MiG-35, một phiên bản hiện đại hóa của MiG-29 thời Liên Xô, là máy bay chiến đấu đa năng được thiết kế để cạnh tranh với các nền tảng phương Tây như F-16 và Eurofighter Typhoon. Được phát triển bởi Cục thiết kế Mikoyan-Gurevich, nó được phân loại là máy bay phản lực thế hệ 4++, tự hào có hệ thống điện tử hàng không tiên tiến, khả năng cơ động được cải thiện và bộ vũ khí đa năng.

Tính năng nổi bật của MiG-35 là radar mảng phazotron Zhuk-A chủ động, có khả năng theo dõi đồng thời 30 mục tiêu ở phạm vi hơn 120 dặm. Bộ cảm biến bao gồm hệ thống tìm kiếm và theo dõi hồng ngoại và màn hình gắn trên mũ, giúp phi công nâng cao nhận thức về tình huống. Về vũ khí, MiG-35 có thể mang theo hỗn hợp tên lửa không đối không như R-77 và R-73, tên lửa chống hạm Kh-31 và bom dẫn đường chính xác. Pháo 30mm GSh-30-1 của MiG-35 cung cấp tùy chọn tầm gần, có khả năng hữu ích chống lại các mục tiêu nhỏ, nhanh nhẹn như máy bay không người lái.

Quyết định triển khai MiG-35 gần Moscow diễn ra sau một loạt các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái gây chú ý được cho là do Ukraine thực hiện. Vào ngày 11/3, chính quyền Nga báo cáo đã chặn được 337 máy bay không người lái của Ukraine trên nhiều khu vực, bao gồm 91 máy bay trên Vùng Moscow, đánh dấu cuộc tấn công lớn nhất của Ukraine vào thủ đô Nga kể từ khi xung đột bắt đầu.

Để ứng phó, hệ thống phòng không của Nga, chủ yếu hệ thống tên lửa đất đối không S-400 và Pantsir-S1, đã bị kéo căng, buộc phải sử dụng máy bay chiến đấu một cách không chính thống để tăng cường bảo vệ xung quanh thủ đô.

Các bài đăng trên X từ ngày 8 và 9/5, bao gồm một bài đăng từ kênh truyền hình Serbia Televizija Front, đưa tin MiG-35 đang tích cực tuần tra khu vực Moscow, một tuyên bố được kênh truyền hình Nga Voennoe Delo nhắc lại, lưu ý các máy bay phản lực này đã được triển khai lại để chống lại máy bay không người lái của Ukraine.

Vai trò của MiG-35 trong bối cảnh này là bất thường, vì máy bay chiến đấu hiệu suất cao thường được thiết kế cho các nhiệm vụ chiếm ưu thế trên không hoặc tấn công mặt đất, chứ không phải đánh chặn máy bay không người lái nhỏ, bay thấp.

Để tấn công máy bay không người lái, phi công có thể dựa vào nhận dạng trực quan hoặc dữ liệu từ radar mặt đất, sử dụng tên lửa R-73 tầm ngắn hoặc pháo của máy bay. Tuy nhiên, cách tiếp cận này có thể không hiệu quả, vì chi phí hoạt động của MiG-35 - ước tính khoảng 20.000 đô la cho mỗi giờ bay - vượt xa chi phí của các hệ thống chống máy bay không người lái chuyên dụng như phòng thủ bằng laser hoặc các đơn vị tác chiến điện tử.

Lực lượng Không gian Vũ trụ Nga được cho là vận hành khoảng 10 chiếc MiG-35, với ít nhất 2 chiếc được dùng làm nền tảng thử nghiệm.

Việc triển khai MiG-35 gần Moscow có thể phục vụ mục đích kép: chống lại các mối đe dọa trước mắt và thử nghiệm MiG-35 trong điều kiện hoạt động.

Điều này phù hợp với những nỗ lực của Nga nhằm hiện đại hóa lực lượng không quân trong bối cảnh tổn thất ở Ukraine, nơi họ phụ thuộc rất nhiều vào máy bay phản lực Su-30 và Su-35 cho các hoạt động tiền tuyến. Các hệ thống của MiG-35, bao gồm cả giao diện điện tử hàng không và vũ khí, đã được thống nhất với các máy bay chiến đấu khác của Nga, cải thiện khả năng tương tác.

Ukraine đang nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng năng lượng và quân sự của Nga. Để đáp trả, Nga đã củng cố khả năng phòng thủ của mình, việc triển khai MiG-35 báo hiệu sự chuyển hướng sang sử dụng các tài sản trên không để lấp đầy khoảng trống trong các hệ thống trên mặt đất.

Cách tiếp cận này trái ngược với quân đội phương Tây, vốn đã đầu tư vào các công nghệ chống máy bay không người lái chuyên dụng, chẳng hạn như máy bay đánh chặn Coyote của Mỹ hoặc hệ thống Drone Guard của Israel, được thiết kế để vô hiệu hóa các mối đe dọa không người lái nhỏ với chi phí thấp hơn.

Tuy nhiên, việc MiG-35 dựa vào chiến thuật chiến đấu cơ truyền thống có thể không giải quyết được hoàn toàn mối đe dọa bất đối xứng do máy bay không người lái sản xuất hàng loạt giá rẻ gây ra, có thể áp đảo hệ thống phòng thủ bằng số lượng lớn.

Theo góc nhìn rộng hơn, việc triển khai nhấn mạnh tầm quan trọng ngày càng tăng của máy bay không người lái trong chiến tranh hiện đại. Khả năng tấn công sâu vào Nga của Ukraine đã buộc Moscow phải thích nghi, chuyển hướng các tài sản có giá trị cao như MiG-35 sang vai trò phòng thủ. Điều này phản ánh xu hướng toàn cầu, khi các quốc gia từ Mỹ đến Trung Quốc phát triển các hệ thống chống máy bay không người lái để giải quyết các mối đe dọa tương tự.

TD