Nỗ lực giữ giống đào cổ Quảng Chính

Vốn nổi tiếng bởi bông to, nhiều cánh, màu rực rỡ, bền đẹp..., đào Quảng Chính được nhiều người ưa chuộng vào mỗi dịp tết. Việc lưu giữ và nhân rộng loại cây này đang được chính quyền địa phương và người trồng đào đặc biệt quan tâm nhằm đưa cây đào trở thành thế mạnh kinh tế, đem lại thu nhập cao cho người dân trong xã.

Cây đào trở thành cây trồng chủ lực của xã Quảng Chính.

Xã Quảng Chính (Quảng Xương) được biết đến là đất trồng đào nổi tiếng. Trước đây, người dân chỉ trồng rải rác trong sân vườn để làm cảnh nhưng khoảng 15 năm trở lại đây giống đào này được người chơi đào trong và ngoài tỉnh săn đón mỗi dịp tết đến, xuân về. Không phải là giống đào phai 5 cánh, đào Quảng Chính là giống kép, mỗi bông có từ 14 đến 28 cánh, thậm chí nhiều bông lên tới hơn 30 cánh được đan xếp vào nhau tạo thành bông to, rực rỡ. Điểm nổi bật của đào Quảng Chính so với đào ở các địa phương khác là số lượng cành trên mỗi cây dày đặc, nụ, hoa nhiều, phân bố đều khắp thân cây. Hoa nở liên tục kế tiếp nhau, kéo dài hàng tháng và rất lâu tàn nên người chơi hoa có thể mua đào từ trước tết cả tháng và chưng được hết tháng Giêng.

Cây đào được người dân trồng ở hầu hết các thôn trong xã nhưng tập trung nhiều nhất ở 3 thôn: Thanh Xuân, Đa và Phú Lương. Do giá trị của cây đào phai mang lại cho người dân rất lớn, nên trong những năm gần đây, diện tích trồng đào ở Quảng Chính không ngừng tăng lên. Nếu như trước đây chỉ vài chục hộ trồng đào để kinh doanh thì năm 2020 con số này đã lên hơn 350 hộ với diện tích khoảng 10 ha. Và trong năm 2021, số lượng hộ trồng đào tăng lên hơn 400 hộ, nhiều hộ mở rộng quy mô sản xuất nên tổng diện tích trồng đào của toàn xã hiện nay là 20 ha, tăng gấp đôi so với năm ngoái.

Là một trong những hộ có diện tích trồng đào lớn của xã, ông Nguyễn Văn Xuyến, thôn Phú Lương cho biết: Đào là cây trồng mang lại công việc và thu nhập lớn cho gia đình ông. Nhiều năm trở lại đây ông còn tập trung ươm cây giống để xuất bán. Theo định kỳ, vào đầu tháng 4 âm lịch sẽ là lúc người trồng lấy hạt để phơi khô và ủ nơi thoáng mát chờ đến cuối năm sẽ tiến hành ươm. Thời gian ươm từ dạng hạt trở thành cây giống có thể trồng kéo dài từ 40 đến 45 ngày tùy vào điều kiện thời tiết. Cây đào dùng để lấy hạt giống thường là những cây khỏe mạnh có tuổi đời từ 6 năm trở lên, có hoa dày cánh, hoa sai và bền. Với những cây càng già thì hạt càng dễ nảy mầm và đạt năng suất cao. Thường người trồng chỉ để lại 50 - 60% số lượng quả trên cây (khoảng 200 - 300 quả) để hạt giống có chất lượng tốt nhất. Trung bình mỗi năm, gia đình ông ươm từ 2.000 - 3.000 cây giống và cung cấp chủ yếu cho người trồng đào trong xã với giá dao động từ 70.000 - 100.000 đồng/cây.

Trao đổi với chúng tôi, nhiều nông dân trồng đào Quảng Chính chia sẻ: Lợi thế về thổ nhưỡng và khí hậu khiến đào Quảng Chính có đặc điểm nổi bật hơn nhiều so với đào đến từ các địa phương khác. Để nâng cao phát triển kinh tế, nhiều gia đình trồng đào có thu nhập khá đã đầu tư thuê đất, mở rộng thêm thành những khu vườn trồng đào lớn để kinh doanh. Một số hộ tự nhân giống và trở thành cơ sở lớn cung cấp cây giống cho các hộ trồng đào tại địa phương như hộ của ông Nguyễn Văn Xuyến, Nguyễn Văn Thành (thôn Phú Lương), ông Nguyễn Trọng Mạnh (thôn Thanh Xuân)... Cây đào không chỉ giúp nhiều người dân Quảng Chính thoát nghèo mà còn mang lại thu nhập cao và ổn định cho họ.

Ông Lê Ngọc Văn, cán bộ nông nghiệp xã Quảng Chính, cho biết: “Là cây trồng chủ lực của địa phương, cây đào đang dần mang lại kinh tế khá cho nhiều hộ dân. Trung bình mỗi năm, người dân trong xã thu nhập khoảng từ 15 đến gần 20 tỷ đồng từ loại cây này. Nhiều cây to, dáng đẹp có giá cao từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng. Chính vì giá trị kinh tế cao mà cây đào mang lại, những năm gần đây, xã khuyến khích người dân cải tạo ruộng, chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ lúa và một số cây giá trị kinh tế thấp sang trồng đào. Ngoài ra, xã cũng đấu mối với Viện Nghiên cứu Rau quả thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam để các nhà nghiên cứu tìm hiểu, phân tích sâu hơn về giống cây trồng địa phương, từ đó có những tư vấn về kỹ thuật, chuyển giao công nghệ vào sản xuất giúp nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế cho giống đào Quảng Chính.

Mong muốn phát triển hơn nữa, đưa đào Quảng Chính trở thành thương hiệu đào tết nổi tiếng không chỉ trong tỉnh mà còn được nhiều thị trường ngoại tỉnh biết tới, nhưng hiện nay chính quyền và người dân Quảng Chính vẫn còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế, đó là, mặc dù số lượng hộ trồng đào và diện tích đang dần tăng lên nhưng việc sản xuất còn manh mún và chưa quy hoạch tập trung. Các hộ làm kinh doanh chưa thực sự đầu tư và hiệu quả trong việc quảng bá sản phẩm chưa cao...

Để nâng cao giá trị kinh tế hơn nữa cho cây trồng đặc trưng này, địa phương cần có những cách làm cụ thể hơn, cùng với người dân dần nâng cao vị thế cho cây đào. Việc đẩy nhanh quy trình thành lập làng nghề, xây dựng cây đào thành sản phẩm OCOP chính là cách đưa giống đào Quảng Chính trở thành thương hiệu lớn, tiến gần hơn với người tiêu dùng cũng như mang đến thu nhập cao cho nông dân địa phương.

Bài và ảnh: Thu Hà