Cẩn trọng với “bẫy tín dụng đen” công nghệ

Việc ứng dụng công nghệ số phát triển các dịch vụ tiện ích ngân hàng được các tổ chức tín dụng tích cực triển khai và mang đến nhiều lợi ích cho người dùng. Tuy nhiên, bên cạnh đó, tình trạng các đối tượng xấu lợi dụng công nghệ và sự thiếu kiến thức, thông tin của không ít người để lừa đảo, trục lợi đang gây nhiều bất ổn. Các ứng dụng cho vay tiền online khiến nhiều người có nguy cơ “sập bẫy” tín dụng đen nếu không cẩn trọng.

Mặc dù cam kết với mức lãi suất thấp nhưng số tiền khách hàng phải trả cho các khoản dịch vụ khá cao so với khoản vay thực tế.

Không khó để tìm những địa chỉ cho vay tiền online, chỉ cần vào Google hoặc gõ tìm kiếm trên kho ứng dụng Android của bất kỳ điện thoại thông minh nào, người ta có thể dễ dàng thấy hàng trăm ứng dụng cho vay tiền online với những lời chào mời, cam kết hấp dẫn, như: chỉ 30 phút, vay từ 1 đến 20 triệu đồng - vay không cần chờ đợi; 360vay, BaGang, Hot Vay, Dễ vay, iDong, Vinvay, Vay vui vẻ, Vay hạnh phúc... được giới thiệu tư vấn tài chính cho các khoản vay cầm cố, tiêu dùng ngắn hạn với số tiền từ 1 đến 20 triệu đồng, kỳ hạn vay từ 10, 14, 20 hoặc 30 ngày. Ứng dụng vndongvn được giới thiệu là ứng dụng chuyên cung cấp các khoản vay cho khách hàng nhanh chóng, dễ dàng và không cần thế chấp, chỉ cần chứng minh Nhân dân hoặc căn cước công dân và thẻ ngân hàng ATM là có thể nhận được khoản vay tiền mặt ngay trong ngày; sản phẩm vay từ 1 đến 10 triệu đồng; thời hạn vay từ 91 ngày đến 120 ngày. Điều kiện được vay khá đơn giản, người vay từ 20 đến 50 tuổi, là công dân Việt Nam, có tài khoản ngân hàng và có thu nhập. Theo đó, khách hàng có nhu cầu vay tiền mặt, không cần hộ khẩu, gặp mặt trực tiếp, không thế chấp tài sản, chỉ cần tải ứng dụng vay tiền về điện thoại di động, đăng ký thông tin cá nhân và gửi yêu cầu vay. Chỉ vài giờ sau khi hoàn tất các nội dung, tiền sẽ được gửi vào tài khoản cá nhân. Có thể nói, các ứng dụng vay tiền online đều vô cùng hấp dẫn với người cần tiền, giải ngân nhanh, thủ tục đơn giản, đáp ứng nhu cầu của đa dạng đối tượng vay.

Tuy nhiên, khi đã bước chân vào giao dịch vay tiền này, nhiều người vay mới “vỡ lẽ” mặt trái của nó tiềm ẩn rất nhiều hệ lụy gây mất ổn định trật tự xã hội. Hầu hết ứng dụng này thông báo lãi suất vừa phải, có khi thấp hơn lãi suất của các tổ chức tín dụng và ngân hàng. Tuy nhiên, đến khi duyệt vay xong, lãi suất thực sẽ được tính theo cách khác, số tiền thực nhận cũng thấp hơn so với mức duyệt cho vay ban đầu, với đủ lý do, như: phí dịch vụ, phí trả chậm, phí gia hạn...

Chị L.T.N. ở Hoằng Quỳ (Hoằng Hóa) do gia đình có việc gấp, qua người quen giới thiệu, chị biết đến dịch vụ vay tiền nhanh của vndongvn trên điện thoại di động. Chị L.T.N. làm hồ sơ vay 3 triệu đồng, trả trong vòng 7 ngày. Thủ tục để vay nhanh gọn khi ứng dụng chỉ yêu cầu tạo hồ sơ vay tiền cùng tài khoản bằng số điện thoại, cho phép ứng dụng truy cập vào danh bạ điện thoại, kho ảnh dữ liệu trên điện thoại và chụp ảnh chân dung, chứng minh Nhân dân/căn cước công dân và cung cấp tài khoản tại một ngân hàng bất kỳ có liên kết với ứng dụng. Nộp hồ sơ được vài giờ thì chị L.T.N. nhận được cuộc gọi từ một người tự xưng là nhân viên công ty tài chính gọi để xác định khoản vay. Với số tiền vay 3 triệu đồng, người vay chỉ phải trả số tiền lãi khá “ưu đãi” là 63 nghìn đồng nhưng mức phí dịch vụ phải trả lên tới 1 triệu 110 nghìn đồng. Vậy là hồ sơ vay 3 triệu đồng nhưng số tiền người vay thực nhận chỉ có 1 triệu 827 nghìn đồng. Trong vòng 7 ngày, người vay phải trả lại đầy đủ 3 triệu đồng. Nếu trả quá hạn sẽ bị phạt mỗi ngày từ 300 đến 500 nghìn đồng, chưa tính lãi. Nếu không trả hoặc trả chậm sẽ gọi điện về các số điện thoại người thân đòi tiền, phát tán công khai thông tin cá nhân trên mạng xã hội.

Theo cơ quan chức năng, hình thức cho vay tiền qua các ứng dụng di động thực chất là một dạng “tín dụng đen” biến tướng bằng công nghệ và lách luật để hoạt động. Phương thức cho vay áp dụng công nghệ cao làm người dân ít kinh nghiệm dễ tin vào hoạt động này, cung cấp thông tin, hình ảnh để đăng ký vay và đây là hành vi vi phạm pháp luật. Hầu hết các ứng dụng đều đòi quyền truy cập trực tiếp vào điện thoại của khách hàng nên hoàn toàn có khả năng lộ thông tin cá nhân. Đây là một chiêu bài lợi dụng sơ hở của khách hàng để dễ bề khống chế, đe dọa. Hơn nữa, tất cả giao dịch đều là trực tuyến, không có giấy tờ chứng minh, khi xảy ra tranh chấp, người thiệt thòi nhiều nhất vẫn là khách hàng bởi thông tin về bên cho vay đều rất mơ hồ, không rõ ràng về địa chỉ. Đã có nhiều người vay rơi vào cảnh nợ nần không lối thoát khi trót vay tiền từ các ứng dụng online. Các đối tượng dễ dính bẫy “tín dụng đen” công nghệ đều là người dân nghèo, ít hiểu biết công nghệ, học sinh, sinh viên, người có nhu cầu vay vốn gấp...

Để ngăn chặn “tín dụng đen” công nghệ, các ngành chức năng cần đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân nâng cao nhận thức, hiểu biết rõ về phương thức, thủ đoạn hoạt động của hình thức tín dụng “trá hình” này. Đồng thời, phối hợp với ngân hàng hướng dẫn người dân tiếp cận với các dịch vụ vay vốn từ hệ thống ngân hàng với lãi suất ưu đãi phù hợp. Kiến nghị các nhà cung cấp dịch vụ ứng dụng nền tảng trên điện thoại thông minh loại bỏ các ứng dụng cho vay online với lãi suất “cắt cổ”, vi phạm pháp luật. Đối với người vay khi tiếp cận sản phẩm tín dụng nào cũng cần tìm hiểu, tham vấn kỹ các thông tin về quyền và nghĩa vụ liên quan, tránh hậu quả khôn lường.

Bài và ảnh: Lương Khánh