Dự án tôn tạo Khu di tích Phủ trịnh và Khu di tích Lăng miếu Triệu Tường: Liệu có kịp “về đích”?- Bài cuối: Để các dự án kịp “về đích”

Những vướng mắc về giải phóng mặt bằng (GPMB), bồi thường, tái định cư và vốn xã hội hóa đang kìm hãm tiến độ của dự án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích Lăng miếu Triệu Tường (xã Hà Long) và Khu Di tích Phủ Trịnh (xã Biện Thượng). Hiện tại, chính quyền địa phương và các bên liên quan đang tập trung các giải pháp đồng bộ để tháo gỡ, khơi thông nguồn lực, khôi phục giá trị di sản và tạo động lực phát triển du lịch văn hóa - tâm linh.

Minh bạch, đối thoại để người dân đồng thuận

Theo phê duyệt dự án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích Lăng miếu Triệu Tường sẽ hoàn thành trong năm 2025. Khoảng thời gian từ giờ đến cuối năm chỉ còn gần 4 tháng, trong khi quá trình thực hiện dự án lại đang gặp phải khá nhiều khó khăn, vướng mắc mà chưa được tháo gỡ. Vì vậy, câu hỏi đặt ra là liệu dự án có kịp về đích được theo như kế hoạch đã đề ra ?.

Xã Hà Long đang tích cực vận động các hộ dân có đất ở bị ảnh hưởng bởi dự án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích Lăng miếu Triệu Tường sớm di dời để hoàn thành GPMB.

Đề cập đến vấn đề này, Trưởng phòng Kinh tế xã Hà Long Đặng Văn Thiện, nhấn mạnh: "Khó khăn lớn nhất hiện nay chính là sự thiếu đồng thuận của một số hộ dân đối với phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Nhiều hộ cho rằng giá bồi thường chưa sát với giá thực tế, đặc biệt đối với đất ở và công trình trên đất. Trong bối cảnh đó, minh bạch hóa chính sách trở thành yêu cầu số một. Chính vì vậy, xã đang tập trung công khai phương án bồi thường, đồng thời chủ động đẩy mạnh công tác tuyên truyền, và tích cực “đi từng ngõ, gõ từng nhà”, để giải thích cho từng hộ dân hiểu, nắm bắt các quy định liên quan đến công tác GPMB, như vấn đề kê khai tài sản, lập phương án bồi thường, thẩm định, phê duyệt, và chi trả bồi thường. Từ đó, giúp người dân nắm quyền lợi, nghĩa vụ, và giảm thiểu mâu thuẫn, đảm bảo dự án được triển khai thuận lợi".

Ngoài ra, đối với 19 hộ, cá nhân chưa nhận tiền bồi thường GPMB, xã sẽ chỉ đạo tuyên truyền vận động các hộ đồng thuận, tập trung giải quyết các ý kiến, kiến nghị của các hộ đảm bảo theo quy định. Đối với 5 hộ chưa phê duyệt phương án bồi thường, xã sẽ tiếp tục thực hiện trình tự, thủ tục GPMB theo quy định. Đối với các hộ đã được UBND huyện Hà Trung cũ phê duyệt bố trí tái định cư nhưng chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính, xã sẽ tích cực vận động các hộ sớm nộp tiền sử dụng đất để giao đất tái định cư, bồi thường bằng đất đảm bảo đúng thời gian quy định, tổ chức giao đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ để các sớm ổn định đời sống.

Đơn vị thi công đang tích cực thực hiện các hạng mục của dự án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích Lăng miếu Triệu Tường.

"Quan điểm xuyên suốt trong công tác GPMB trên địa bàn xã là bảo đảm quyền lợi chính đáng tối đa cho người dân và phải tuân thủ theo các quy định của pháp luật. Vì vậy, địa phương đã tổ chức đối thoại, họp dân, giải thích, vận động để người dân hiểu đúng chủ trương và đồng thuận để bàn giao mặt bằng cho dự án được triển khai sớm nhất. Trong quá trình triển khai, xã cũng luôn lắng nghe ý kiến và nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người dân các địa phương có đất bị thu hồi để giải quyết đúng, đủ chế độ cho người dân theo quy định của pháp luật", Trưởng phòng Kinh tế xã Hà Long Đặng Văn Thiện, chia sẻ.

Đơn vị thi công đang tích cực thực hiện các hạng mục của dự án tôn tạo Khu Di tích Phủ Trịnh.

Tương tự, theo phê duyệt dự án tôn tạo Khu Di tích Phủ Trịnh sẽ hoàn thành trong năm 2026. Theo Trưởng phòng Kinh tế xã Biện Thượng Phạm Văn Thọ: “Do giá đất khu tái định cư cao hơn giá đất bồi thường GPMB nên các hộ dân không đồng ý di chuyển. Khâu khó nhất chính là giải thích cho người dân hiểu rõ sự khác biệt giữa giá đất bồi thường và giá đất khu vực tái định cư. Chúng tôi đang công khai dự toán từng hạng mục, đồng thời đề xuất tỉnh rà soát lại đơn giá để phù hợp thực tế hơn”.

Ngoài ra, xã cũng cử tổ công tác GPMB xuống từng thôn để vận động, thuyết phục, đồng thời sẵn sàng tiếp nhận phản ánh của người dân về công tác GPMB. Từ đó, sớm có giải pháp để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc nảy sinh trong quá trình GPMB. Đồng thời, lập phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB và phương án bố trí tái định cư để tổ chức niêm yết, công khai và lấy ý kiến của người dân theo quy định...

Khẩn trương hoàn thiện khu tái định cư

Một nguyên nhân quan trọng khiến nhiều hộ dân chưa đồng thuận là lo lắng về nơi ở mới. Khu tái định cư ở cả hai địa phương chưa hoàn thiện hạ tầng hoặc chậm giao lô, dẫn tới tâm lý “mất chỗ cũ nhưng chỗ mới chưa ổn định” của người dân. Vì vậy, giải pháp căn cơ là phải đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện khu tái định cư trước khi di dời dân.

Được biết xã Hà Long đang đề nghị tỉnh cân đối kinh phí GPMB bổ sung thêm là 40,75 tỷ đồng. Trong khi đó, xã Biện Thượng đã chỉ đạo Hội đồng GPMB phối hợp với các phòng, ban liên quan chuẩn bị các điều kiện để lập phương án bồi thường, hỗ trợ và phương án bố trí tái định cư. Trong đó, xác định số lượng hộ gia đình cùng chung sống trên một thửa đất, số lượng hộ gia đình có chung quyền sử dụng đất trên một thửa đất thu hồi để có phương án tái định cư hợp lý.

Ngoài ra, chính quyền xã Hà Long cũng đề nghị Sở văn hóa, Thể thao và Du lịch báo cáo UBND tỉnh cấp kinh phí GPMB phần nguồn vốn ngân sách (huyện cũ) chưa cấp và phần kinh phí vượt dự toán ban đầu để UBND xã Hà Long thực hiện công tác GPMB.

Để các dự án sớm hoàn thành theo đúng tiến độ đã được phê duyệt, mới đây Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa đã đi kiểm tra, đôn đốc đẩy nhanh tiến độ thi công các hạng mục công trình của 2 dự án. Qua kiểm tra, Sở đề nghị các địa phương tiếp tục đẩy nhanh thực hiện trình tự, thủ tục GPMB theo quy định; tuyên truyền, vận động các hộ dân đồng thuận để tiếp tục thực hiện công tác GPMB, tái định cư dự án. Đồng thời, tập trung huy động kinh phí xã hội hóa và các nguồn huy động hợp pháp khác để dự án được thực hiện theo đúng kế hoạch.

Việc tập trung tháo gỡ khó khăn - từ minh bạch chính sách, hoàn thiện tái định cư, bổ sung vốn, hỗ trợ sinh kế chính là con đường duy nhất để di sản hồi sinh. Khi các giải pháp này được thực thi quyết liệt, những nút thắt sẽ sớm được tháo gỡ...

Nhóm PV