Cần lắm một trường mầm non ở vùng biên Trung Lý

Xã vùng biên Trung Lý là địa phương đặc biệt khó khăn, địa hình bị chia cắt, cơ sở hạ tầng thiếu thốn, tạo ra nhiều rào cản trong việc tiếp cận giáo dục, đặc biệt là ở bậc mầm non.

Giáo viên chăm sóc trẻ ở điểm trường mầm non Tà Cóm, xã Trung Lý.

Trung Lý hiện có 15 bản, dân số đa phần là đồng bào Mông. Phần lớn các bản nằm biệt lập, cách xa trung tâm xã hàng chục km, nhiều bản xa gần 50km đường rừng. Tuy nhiên, xã chỉ có một trường mầm non chính đóng tại trung tâm. Dù trước kia tỉnh đã mở thêm các điểm lẻ tại các bản có đông trẻ, nhưng vẫn chưa thể đáp ứng đủ nhu cầu của những cụm dân cư nằm sâu trong những thung lũng. Nhiều bản như Tà Cóm, Pa Búa, Cá Giáng, Cánh Cộng... gần như là “vùng lõm” về giáo dục, đặc biệt là giáo dục mầm non. Từ trung tâm xã vào các bản này, người dân phải băng rừng, vượt nhiều con suối bằng xe máy từ 3 đến 5 giờ đồng hồ. Vào mùa mưa, tuyến đường Xa Lao men theo sông Mã dẫn xuống các bản thường xuyên bị sạt lở, khó có thể sử dụng phương tiện cơ giới.

Riêng bản Tà Cóm là nơi xa nhất xã, có ba lối vào đều khó khăn. Một là từ Quốc lộ 15C qua bản Pá Quăn, Co Cài, Cá Giáng, Cánh Cộng mới đến được Tà Cóm. Hai là đi theo Quốc lộ 16 tới cầu Xa Lao, rồi men theo triền sông Mã qua Suối Hộc, Pa Búa, Lìn, Co Cài, Cá Giáng, Cánh Cộng. Tuy nhiên, tuyến này chỉ đi được mùa khô. Còn tuyến thứ ba qua bản Mau (xã Mường Lý) rồi vượt sông Mã bằng đò, dù thuận tiện hơn nhưng cũng không thể đi lại khi nước dâng cao.

Trong điều kiện đó, việc tổ chức dạy học cho trẻ mầm non ở các bản xa, gần như là một cuộc “vượt núi” đúng nghĩa với cả thầy và trò.

Tại điểm lớp mầm non bản Tà Cóm, cô giáo Sùng Thị Ly, một giáo viên trẻ người Mông đã cắm bản gần 5 năm. Cô chia sẻ: “Gia đình tôi ở bản Pa Búa, cách điểm lớp gần 30km đường rừng. Vào năm học, tôi phải ở lại bản, không thể đi về hàng ngày. Mỗi lần mưa lớn là tôi bị “mắc kẹt” tại điểm lớp cả tuần”.

Lớp học tuy đã được xây kiên cố, nhưng điều kiện sinh hoạt vô cùng khắc nghiệt. Mùa đông, gió từ sông Mã lùa lên lạnh buốt, còn mùa hè, lớp học nóng hầm hập. Thế nhưng, cô Ly và đồng nghiệp vẫn kiên trì ở lại, duy trì lớp học đều đặn. “Chúng tôi không muốn các con phải nghỉ học giữa chừng”, cô Ly nói.

Thầy Sùng A Nụ, giáo viên Trường Phổ thông dân tộc bán trú - THCS Mường Lý, đồng thời cũng là một phụ huynh ở bản Tà Cóm, tâm sự: “Tôi có hai con nhỏ, cháu lớn học tiểu học, cháu nhỏ học mầm non. Nếu có thêm trường mầm non ở bản Co Cài, cách bản tôi chừng 15km, thì đỡ vất vả cho giáo viên. Các cô cũng không phải thường xuyên vượt núi lên trường chính để họp hành”.

Trước thực trạng thiếu lớp, thiếu giáo viên, cô giáo Lò Thị Nguyệt, Hiệu trưởng Trường Mầm non Trung Lý, cho biết: “Trường chính đặt tại trung tâm xã. Còn 13 điểm lẻ ở các bản dù được bố trí giáo viên, nhưng cũng chưa đủ và đặc biệt mỗi lần nhà trường tổ chức họp hành, thì các cô phải đi lại hàng chục km đường núi, rất vất vả. Ở nhiều bản, trẻ 3 tuổi vẫn chưa được đi học đầy đủ. Hiện nay, nhà trường mới huy động được trẻ đến học ở khu chính, còn các điểm lẻ vẫn chưa vận động được do phải học cả ngày, trong khi đa số các khu chưa tổ chức bán trú, nên phụ huynh không có thời gian và điều kiện đưa đón”.

Theo bà Nguyệt, nếu có thể thành lập một trường mầm non tại bản Co Cài, thì không chỉ giảm tải cho trường chính mà còn nâng cao tỷ lệ huy động trẻ ra lớp, tạo điều kiện để đội ngũ giáo viên tổ chức giảng dạy và sinh hoạt chuyên môn thuận lợi hơn.

Nhận thức rõ thực trạng nêu trên, chính quyền xã Trung Lý đang có kế hoạch xây dựng đề án thành lập thêm một trường mầm non tại bản Co Cài, là trung tâm của cụm các bản: Pa Búa, Lìn, Cá Giáng, Cánh Cộng và Tà Cóm. Đây là khu vực có mật độ dân cư khá đông, nhiều trẻ trong độ tuổi mầm non đang phải học ở các lớp tạm bợ, chưa đủ điều kiện đảm bảo chất lượng sư phạm.

Chủ tịch UBND xã Trung Lý Trần Văn Thắng cho biết: “Xã có một trường THCS, hai trường tiểu học, nhưng chỉ có một trường mầm non là chưa phù hợp với nhu cầu thực tế. Việc thành lập trường mới tại Co Cài là cần thiết và cấp bách. Địa phương đang có kế hoạch khảo sát thực tế, rồi xây dựng đề án để trình cấp trên”.

Theo ông Thắng, nếu trường mới được thành lập, sẽ giúp tăng cường đội ngũ giáo viên, đảm bảo công tác quản lý, giảng dạy hiệu quả hơn. Quan trọng hơn, việc này sẽ mở rộng cơ hội học tập công bằng cho trẻ em đồng bào Mông, là những em nhỏ vốn chịu nhiều thiệt thòi do điều kiện sống khó khăn.

Giáo dục mầm non là nền tảng quan trọng trong việc hình thành nhân cách, tư duy và kỹ năng sống cho trẻ nhỏ. Ở những vùng đặc biệt khó khăn như Trung Lý, việc đưa được trẻ em đến lớp đã là một nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị, thầy cô và phụ huynh. Thành lập thêm một trường mầm non ở xã vùng biên Trung Lý, không chỉ là giải pháp về mặt tổ chức, mà còn đảm bảo quyền học tập bình đẳng cho mọi trẻ em, không phân biệt vùng miền.

“Nếu được cấp trên phê duyệt xây dựng thêm trường mầm non, xã Trung Lý sẽ nỗ lực cùng đầu tư xây dựng cơ sở vật chất như khu vui chơi, bếp ăn bán trú, nhà công vụ cho giáo viên cắm bản. Đây là những yếu tố quan trọng để giữ chân giáo viên và đảm bảo chất lượng dạy học lâu dài”, Chủ tịch UBND xã Trung Lý Trần Văn Thắng cho biết.

Minh Hiền - Hoàng Trang