Bất cập từ các cảng cá lớn của tỉnh

Hiện nay, các cảng cá ở các địa phương ven biển của tỉnh đang bị xuống cấp, quá tải, luồng lạch ra vào bị bồi lắng... gây nhiều khó khăn, bất cập trong phát triển kinh tế biển.

Cảng cá Lạch Hới (TP Sầm Sơn) đang bị xuống cấp, quá tải gây khó khăn cho tàu cá công suất lớn cập bến bốc dỡ hải sản.

Cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền nghề cá Lạch Bạng (thị xã Nghi Sơn) được đầu tư xây dựng từ năm 2009 và hoàn thành đưa vào khai thác, sử dụng năm 2012. Công trình đã phát huy hiệu quả nguồn vốn đầu tư trong việc phục vụ khai thác hải sản và neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền. Thực tế cho thấy, sau thời gian hoạt động, các phương tiện tàu thuyền ra, vào với mật độ và công suất ngày càng nhiều. Điều kiện tự nhiên thuận lợi, dịch vụ hậu cần nghề cá phát triển, hàng năm, Cảng cá Lạch Bạng thu hút hàng nghìn lượt tàu trong và ngoài tỉnh cập cảng trao đổi hàng hóa. Tuy nhiên, hiện nay hệ thống luồng lạch ra, vào cảng cá và khu neo đậu tàu thuyền đã bị bồi lấp. Nhất là có dải đá ngầm trong luồng tàu và trong lòng âu thuyền, do đó làm cạn, thu hẹp bề rộng luồng, gây khó khăn, nguy hiểm cho tàu thuyền ra vào cảng cá và khu neo đậu. Thuyền trưởng Nguyễn Văn Họa, tàu cá mang biển hiệu TH-3886-TS, có chiều dài 23,5m, phường Hải Bình (thị xã Nghi Sơn), cho biết: Hàng năm, có nhiều tàu thuyền mắc cạn ở cửa Lạch Bạng, làm hư hỏng tàu và hải sản khai thác, gây thiệt hại lớn về tài sản của ngư dân. Mỗi khi có bão, tàu thuyền vào tránh trú không chủ động và kịp thời do phải chờ thủy triều lên các tàu cá công suất lớn mới vào được khu neo đậu. Vì vậy, nhiều tàu công suất lớn trong và ngoài tỉnh sau khi đi khai thác về phải vào các cảng cá của các tỉnh Nghệ An, Nam Định, Thái Bình... để trao đổi hàng hóa, khiến các nhà máy, cơ sở chế biến trên địa bàn thị xã Nghi Sơn không đủ nguyên liệu để sản xuất... Rất mong các cấp có thẩm quyền xem xét triển khai thực hiện thanh thải dải đá ngầm, nạo vét luồng tàu cá đến phạm vi khu neo đậu tránh trú bão và trong phạm vi lòng cảng cá nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho tàu thuyền ra vào.

Theo tìm hiểu của phóng viên, năm 2018 UBND tỉnh đã phê duyệt chủ trương đầu tư 2 dự án, gồm: Dự án nạo vét và thanh thải dải đá ngầm tại luồng ra, vào cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền nghề cá Lạch Bạng (đầu tư theo hình thức đối tác công tư PPP) và dự án xử lý khẩn cấp nạo vét cửa ra, vào cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền nghề cá Lạch Bạng (đầu tư công). Tuy nhiên, đến nay mới bố trí vốn và triển khai thực hiện được dự án xử lý khẩn cấp nạo vét cửa ra vào cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền nghề cá Lạch Bạng, với phạm vi nạo vét khoảng 1.200m từ K0+900 đến K2+100 trên tuyến luồng Cảng Lạch Bạng – đảo Mê và xử lý bồi lắng ở khu vực cửa lạch. Còn lại dải đá ngầm và bồi lắng từ K0+900 đến hết phạm vi khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền nghề cá Lạch Bạng vẫn chưa được xử lý.

Trên địa bàn tỉnh hiện có 8 cảng cá, bến cá và 4 khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền nghề cá ở các địa phương ven biển. Trong đó, có 3 cảng cá là Lạch Hới (TP Sầm Sơn), Lạch Bạng (thị xã Nghi Sơn) và Hòa Lộc (Hậu Lộc) có sức chứa từ 700 tàu đến 1.000 tàu cá. Đây cũng là 3 cảng cá đủ điều kiện cho tàu cá hoạt động từ vùng khơi trở ra cập cảng và cho tàu cá nước ngoài có chiều dài từ 46m đến 46,86m cập cảng bốc dỡ hàng hóa và tránh trú bão. Tuy nhiên, các cảng cá, bến cá, khu neo đậu tránh trú bão trên địa bàn tỉnh được đầu tư xây dựng từ lâu và chưa được quan tâm nâng cấp, mở rộng... Hiện nay, nhiều hạng mục công trình tại các cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá bị xuống cấp, luồng lạch ra vào cảng, khu neo đậu bị bồi lắng, chưa đáp ứng được nhu cầu neo đậu, bốc dỡ sản phẩm, khó khăn cho tàu cá ra vào cảng. Ông Lê Văn Thăng, Giám đốc Ban Quản lý Cảng cá Hòa Lộc (Hậu Lộc), cho biết: Lâu nay, cửa lạch bị bồi lấp các tàu công suất lớn khó khăn khi vào cảng, nhiều tàu đã bị mắc cạn trôi dạt vào các bãi ngao gây thiệt hại về tài sản của chủ tàu và các hộ nuôi ngao. Nhiều tàu cá công suất lớn trên địa bàn các huyện Hậu Lộc, Hoằng Hóa phải ra các cảng cá tỉnh ngoài để bốc dỡ sản phẩm. Một số hạng mục công trình cảng cá xuống cấp chưa có kinh phí để bảo dưỡng sửa chữa. Khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá bị bồi lấp nghiêm trọng, khi thủy triều xuống thấp mức nước chỉ khoảng -1m, diện tích khu neo đậu bị thu hẹp, các tàu cá không thể vào neo đậu được. Mỗi khi có bão, tàu thuyền khi vào tránh trú bão phải đợi nhiều giờ để chờ nước thủy triều lên mới vào được, nhiều tàu đã bị mắc cạn làm cản trở các tàu khác vào neo đậu. Mặt khác, các hạng mục trong khu neo đậu chưa được đầu tư như hệ thống đường quanh âu, hệ thống chiếu sáng, nhà quản lý âu, bờ kè... gây khó khăn cho công tác quản lý và ngư dân khi vào neo đậu.

Hiện nay, thách thức lớn nhất trong phát triển khai thác hải sản xa bờ và dịch vụ hậu cần nghề cá ở các địa phương ven biển là hạ tầng các cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão với cầu cảng, luồng lạch hiện nay quá tải so với năng lực tàu cá trong tỉnh. Trong khi đó số lượng tàu cá khai thác vùng ven bờ ở các địa phương ven biển có xu hướng giảm, tàu công suất lớn khai thác xa bờ tăng nhanh. Nếu như năm 2009 toàn tỉnh chỉ có 715 phương tiện khai thác hải sản xa bờ, đến tháng 9-2021 toàn tỉnh đã phát triển được 2.129 tàu cá công suất lớn. Nhất là từ năm 2015 đến nay, với các chính sách phát triển thủy sản của Trung ương cũng như của tỉnh, số tàu khai thác hải sản đóng mới có công suất trên 400 CV tăng nhanh. Để sớm khắc phục tình trạng trên, tạo điều kiện cho ngành thủy sản của tỉnh phát triển bền vững thì việc đầu tư nâng cấp các cơ sở hạ tầng các cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá ở các địa phương ven biển là rất bức thiết.

Bài và ảnh: Lê Hợi