95 năm - Một chặng đường vẻ vang

Trên hành trình cùng dân tộc “rũ bùn đứng dậy sáng lòa”, xứ Thanh - gắn với dấu mốc ra đời của Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa ngày 29/7/1930 - đã khẳng định vị thế “mảnh đất được chọn” - nơi mà những bản hùng ca thời đại Hồ Chí Minh được cất lên đầy mạnh mẽ và hào sảng.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long trao Nghị quyết số 1686/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thành lập các xã, phường của tỉnh Thanh Hóa cho các đồng chí lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa và tặng hoa chúc mừng. Ảnh: Minh Hiếu

Sự kiện trọng đại

Kể từ tiếng súng đầu tiên phá vỡ hoàn toàn sự yên bình của cửa biển Đà Nẵng, đến khi thực dân Pháp tiến hành xong công cuộc “bình định”, bằng việc tắm máu phong trào Cần Vương và các cuộc khởi nghĩa của Nhân dân ta, để đặt ách đô hộ lên toàn cõi Đông Dương, thì xã hội Việt Nam đã có sự thay đổi “nghiêng trời lệch đất”: “Rượu cồn và thuốc phiện cùng báo chí phản động của bọn cầm quyền bổ sung cho cái công cuộc ngu dân của chính phủ. Máy chém và nhà tù làm nốt phần còn lại”!

Đó là bức tranh xã hội Việt Nam những năm đầu thế kỷ XX, dưới sự “bảo hộ” của “mẫu quốc” Pháp. Và hơn ai hết, mảnh đất Thanh Hóa – nơi mà giới cầm quyền vốn cho là “cứng đầu”, “bất trị” – thì sự thống khổ, đọa đày càng không ngôn từ nào tả hết. Cùng với bộ máy cai trị hà khắc và các thủ đoạn áp bức tàn bạo, thì chính sách khai thác thuộc địa kiểu “tận diệt” của thực dân Pháp, đã làm thay đổi căn bản bộ mặt kinh tế - xã hội tỉnh Thanh Hóa, từ xã hội phong kiến trở thành xã hội thuộc địa nửa phong kiến.

Một xã hội bị bần cùng hóa và tệ nạn hóa, tưởng chừng đã hoàn toàn tuyệt vọng. Song, sự thay đổi của đời sống xã hội và tư tưởng, cũng đã tạo nên “mảnh đất màu mỡ” để nuôi dưỡng tinh thần đấu tranh trong các tầng lớp Nhân dân. Và thực tế là từ giữa những năm 1920, nhiều người con ưu tú của Thanh Hóa như Lê Mạnh Trinh, Đinh Chương Dương... đã đi khắp đó đây, mong tìm được con đường đấu tranh. Đồng thời, giai đoạn này cũng chứng kiến nhiều hoạt động yêu nước trong học sinh, thanh niên như đấu tranh đòi nhà cầm quyền thả cụ Phan Bội Châu, đòi để tang cụ Phan Chu Trinh... Dù các phong trào đều thất bại, hoặc bị hạn chế do thiếu đường hướng đúng đắn, triệt để. Song không thể phủ nhận, các phong trào yêu nước như ngọn lửa âm ỉ dưới đống tro tàn, chỉ chờ một cơn gió sẽ bùng cháy trở lại.

Có áp bức tất có đấu tranh. Đó là quy luật tất yếu của sự phát triển xã hội. Khi mà “đau khổ, nghèo đói và sự đàn áp tàn bạo là những người thầy duy nhất của họ” và “đằng sau sự phục tùng tiêu cực người Đông Dương giấu một cái gì đang sôi sục, đang gào thét và sẽ bùng nổ một cách ghê gớm, khi thời cơ đến”. Để rồi, khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời (ngày 3/2/1930), thì ánh sáng hy vọng đưa dân tộc thoát khỏi xiềng xích nô lệ, đã được thắp lên.

Thanh Hóa vốn có vị trí địa – chính trị đặc biệt quan trọng, lại là nơi ra đời và hoạt động từ rất sớm của các tổ chức tiền thân, do đó, ngay sau khi Đảng ta ra đời, Xứ ủy Bắc Kỳ và Trung Kỳ đều quan tâm đến việc xây dựng, phát triển tổ chức cơ sở đảng tại địa bàn này. Trong năm 1930, các tổ chức cộng sản đầu tiên gồm Chi bộ Hàm Hạ (25/6/1930), Chi bộ Thiệu Hóa (10/7/1930) và Chi bộ Thọ Xuân (22/7/1930) đã lần lượt ra đời. Trước đòi hỏi tất yếu và cấp thiết của thực tiễn cách mạng, ngày 29/7/1930, dưới sự chủ trì của đồng chí Nguyễn Doãn Chấp, Hội nghị đại biểu các chi bộ đã được tổ chức. Hội nghị tuyên bố thành lập Đảng bộ Cộng sản Thanh Hóa và bầu Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh gồm 3 đồng chí, do đồng chí Lê Thế Long làm Bí thư.

Hội nghị thành lập Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa được đánh giá là “một sự kiện trọng đại, đánh dấu bước ngoặt lớn của phong trào cộng sản tỉnh nhà”. Từ đây, giai cấp công nhân, nông dân và các tầng lớp Nhân dân lao động đã có một chính đảng vô sản lãnh đạo, để vững bước tiến lên trên con đường tranh đấu gian khổ nhưng rất đỗi vinh quang.

Tiến bước dưới ngọn cờ vinh quang của Đảng

Nắm chắc sứ mệnh được lịch sử giao phó và với năng lực, bản lĩnh, trí tuệ được trui rèn qua thực tiễn đấu tranh, Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa đã lãnh đạo quân và dân ta giành được vô số kỳ tích, góp phần làm nên thời đại Hồ Chí Minh rạng rỡ chiến công.

Vượt qua sự khủng bố ác liệt của thực dân Pháp từ những ngày đầu thành lập, Đảng bộ tỉnh đã nhanh chóng giương cao ngọn cờ tập hợp, lãnh đạo quần chúng hòa vào dòng chảy cách mạng lớn của cả dân tộc, với các cao trào 1930-1931, 1936-1939, 1939-1945. Và đúng như những gì lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã tiên liệu, rằng “sự tàn bạo của chủ nghĩa tư bản đã chuẩn bị đất rồi: Chủ nghĩa xã hội chỉ còn phải làm cái việc là gieo hạt giống của công cuộc giải phóng nữa thôi”. Khi phát xít Nhật rơi vào khủng hoảng, đã tạo thời cơ chín muồi cho cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám bùng lên mạnh mẽ khắp cả nước. Trong thời khắc lịch sử trọng đại ấy, Nhân dân các dân tộc tỉnh Thanh Hóa dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng bộ tỉnh đã nhất tề đứng lên “đem sức ta mà giải phóng cho ta”. Để rồi, ngày 23/8/1945, TP Thanh Hóa ngập trong sắc cờ đỏ sao vàng, đón chào một chương mới rực rỡ và vinh quang của lịch sử dân tộc: Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á ra đời; đồng thời, đặt nền móng đưa dân tộc Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập, tự do và xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Doãn Anh và các thành viên trong đoàn công tác kiểm tra dự án phát triển tổng hợp các đô thị động lực - Tiểu dự án đô thị Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa, vay vốn WB (tháng 2/2025). Ảnh: Minh Hiếu

Với quyết tâm sắt đá “Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ”, trong 9 năm kháng chiến chống Pháp (1945-1954), Thanh Hóa đã hoàn thành vai trò hậu phương lớn, góp phần cùng quân dân cả nước làm nên “thiên sử vàng Điện Biên” và được Bác Hồ khen ngợi: “Bây giờ tiếng Việt Nam đến đâu, tiếng Điện Biên Phủ đến đó. Tiếng Điện Biên Phủ đến đâu, đồng bào Thanh Hóa cũng có một phần vinh dự đến đó”. Bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ chống Mỹ cứu nước (1954-1975), Thanh Hóa không chỉ là hậu phương lớn “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, mà còn là tuyến lửa góp phần đánh bại các cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ.

Song, những đau thương, mất mát chiến tranh còn chưa kịp nguôi ngoai, chưa kịp hàn gắn, thì đất nước đã phải đương đầu với vô vàn khó khăn, thách thức thời hậu chiến. Để rồi, “Đổi mới” đã trở thành đòi hỏi cấp bách và là con đường duy nhất đúng để Việt Nam tháo gông cùm đói nghèo, lạc hậu, trì trệ và để mỗi người dân được hưởng no ấm, hạnh phúc đích thực dưới bầu trời tự do, độc lập.

Ngót 40 năm thực hiện “lời hiệu triệu đổi mới”, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, Thanh Hóa đã từng bước thoát ra khỏi “vùng trũng” phát triển. Bước đột phá mà Thanh Hóa đạt được, là thành quả từ sự quyết tâm, quyết liệt nhằm cắt bỏ những “ung nhọt” trì trệ trong nhận thức, tư duy và hành động, để khai mở mọi tiềm năng phát triển cho mảnh đất này. Để hôm nay, khi nhìn lại hành trình đầy gian khó nhưng rất đỗi tự hào ấy, ta càng thêm thấm thía lời dạy của Bác Hồ: “Hễ còn có một người Việt Nam bị bóc lột, bị nghèo nàn, thì Đảng vẫn đau thương, cho đó là vì mình chưa làm tròn nhiệm vụ. Cho nên, Đảng vừa lo tính công việc lớn như đổi nền kinh tế và văn hóa lạc hậu của nước ta thành một nền kinh tế và văn hóa tiên tiến; đồng thời, lại luôn luôn quan tâm đến những việc nhỏ như tương cà mắm muối cần thiết cho đời sống hằng ngày của Nhân dân”.

Hạt mầm cách mạng được gieo trên mảnh đất đau thương và quật cường, được nâng đỡ bằng khát vọng cháy bỏng giành lại độc lập, tự do và được ấp ủ bằng máu xương của biết bao người con xứ Thanh yêu nước. Để rồi, trải qua 95 năm rèn giũa trong bão lửa cách mạng và trên trận tuyến chống lại đói nghèo, lạc hậu, chống lại bệnh bảo thủ, quan liêu, trì trệ... hạt mầm ấy đã vươn mình mạnh mẽ, để khẳng định vai trò người cầm lái đầy bản lĩnh và trí tuệ, đưa Thanh Hóa vững bước trên hành trình cùng dân tộc hướng tới tương lai rạng rỡ.

Khôi Nguyên