Lưu giữ các sắc phong quý về Mai An Tiêm

Nhiều người cho rằng, Mai An Tiêm chỉ là nhân vật trong truyền thuyết gắn với sự tích “quả dưa hấu”.

Sắc phong quý về Mai An Tiêm được lưu giữ cẩn thận.

Tuy nhiên, tại huyện Nga Sơn, có quần thể di tích về nhân vật này, có dòng họ Mai, có nhiều địa danh gắn với các tình tiết trong câu chuyện về gia đình Mai An Tiêm bị đày ra hoang đảo mà sự tích dân gian đã ghi lại. Gần đây, chúng tôi còn phát hiện, tại dòng họ Mai ở xã Nga Phú, vẫn còn lưu giữ 3 sắc phong cổ, ghi nhớ công ơn của nhân vật nửa huyền tích, nửa đời thực này. Những hiện vật hàng trăm năm tuổi đã trở thành báu vật với hậu thế, nhất là con cháu dòng họ Mai ở Nga Sơn.

Được sự dẫn đường của anh Mai Văn Dũng, Trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Nga Sơn, chúng tôi tìm về quần thể di tích Mai An Tiêm ở thôn Văn Đức, xã Nga Phú. Một hệ thống các đền thờ nằm gọn trong một thung lũng được bao bọc 3 bên là núi, quay về hướng chính Nam lộng gió quanh năm. Theo anh Dũng, xưa kia vùng này là biển, qua hàng triệu năm bồi lấp, nay nó đã nằm gọn trong đất liền. Trên các dãy núi quanh vùng, vẫn còn hằn in vệt sóng biển bào mòn các vách đá. Do đã có hẹn từ trước, cụ Đặng Văn Thiết, thủ từ đền Mai An Tiêm niềm nở ra chào. Sau khi được dẫn đi thăm các địa danh trong khu di tích nằm dưới chân dãy núi có tên Mai An Tiêm, chúng tôi ngỏ ý muốn được trực tiếp mục sở thị những sắc phong quý về nhân vật Mai An Tiêm. Người thủ từ ở tuổi thất tuần, chia sẻ: Các sắc phong cổ này được coi là báu vật, chỉ những người thực sự tin tưởng mới được tạo điều kiện cho xem chứ bình thường được cất giữ nghiêm ngặt, không thể lấy ra bừa bãi. Nói xong, ông mở khóa tủ, nhẹ nhàng lấy bó sắc phong được cuộn tròn trong một ống bằng nhựa ra cho chúng tôi xem. Những động tác giở nhẹ nhàng, cẩn trọng của ông Thiết và anh cán bộ văn hóa xã Nga Phú Trần Văn Hòa đủ cho thấy, những hiện vật này quý giá như thế nào trong đời sống tinh thần của nhân dân địa phương. Sau khi lần lượt lật giở lớp vải mềm màu đỏ và lớp báo bao bọc, những sắc phong màu vàng đậm nhạt khác nhau đã hiện ra. Có tất cả 2 sắc phong chính và một bản lụa trắng đi kèm, mà theo ông Thiết, bản lụa trắng như là “Quyết định khen thưởng” ngày nay, được ban hành kèm theo những sắc phong. Hai bản sắc phong chính có hình chữ nhật, chiều rộng khoảng 50 cm, chiều dài 1,4m. Trên nền lụa mềm, những hàng chữ vẫn còn rõ nguyên vẹn. Qua lược dịch, các sắc phong này đều có từ triều Nguyễn, do các vua nhà Nguyễn phong tặng. Dòng dưới cùng của sắc phong đều có thể hiện ngày, tháng của văn bản phong tặng, như : “Khải Định cửu niên thất nguyệt nhị thập ngũ nhật” (tức ngày 24 - 7 năm Khải Định thứ 9), “Duy Tân nguyên niên cửu nguyệt nhị thập ngũ nhật” (ngày 25 - 9 năm Duy Tân thứ nhất), hay “Duy Tân nhị niên, lục nguyệt, thập ngũ nhật” (ngày 15 - 6 năm Duy Tân thứ 2). Nội dung các bản sắc phong xoay quanh việc ghi nhớ công ơn khai hoang lập ấp, cần cù chịu khó trong lao động sáng tạo... của Mai An Tiêm. Đồng thời, phong cho Mai Yển (tên tự của Mai An Tiêm) các chức danh, tước hiệu mang tính tôn thờ; yêu cầu nhân dân địa phương có trách nhiệm thờ tự và bảo vệ các di tích liên quan đến người có công này. Các sắc phong đều bằng chất liệu vải lụa, được in hình rồng, mây chìm và in chữ Hán màu đen nổi lên trên. Có sắc phong đã nhầu, sờn mép, nhưng có bản vẫn còn nguyên vẹn.

“Thỉnh thoảng trời nắng, ban quản lý chúng tôi đem sắc ra phơi chống ẩm, nhưng phơi những nơi bán âm bán dương chứ không phơi trực tiếp dưới ánh mặt trời. Hằng năm, vào dịp Lễ hội Mai An Tiêm, các sắc quý mới được đưa ra đọc và để nhiều người chiêm ngưỡng. Có năm đang đọc để làm lễ, trời mưa phùn, ban tổ chức phải dừng đọc, cất ngay” - thủ từ Đặng Văn Thiết cho biết. Theo ông Mai Văn Dũng, công tác bảo quản các sắc phong này được địa phương làm rất tốt. Đây là hiện vật quý góp phần tôn thêm giá trị của quần thể đền thờ Mai An Tiêm - một di sản văn hóa quốc gia.