Bâng khuâng khói lam chiều

Chiều ngoại ô lang thang triền đê, nhìn làn khói bếp nhà ai bay lơ lửng trên những rặng tre, lòng bồi hồi, bao ký ức xưa cũ về một làng quê với những mái nhà tranh lấp ló dưới chân đồi, bên dòng sông uốn lượn, có những cây rơm, gốc mận cùng đàn gà con ríu rít gọi mẹ... lại ùa về.

Ảnh: minh họa

Hẳn những ai sinh ra từ làng, chắc sẽ không quên khói lam chiều. Đó là làn khói xanh lững lờ bay trên mái bếp nghèo quen thuộc vào mỗi buổi chiều tà, khi mà mặt trời đã dịu cái nóng gắt và đỏ rực như lòng đỏ trứng gà sắp rơi xuống khuất sau đỉnh núi, và đó là khi đàn trâu no cỏ bụng căng tròn lững thững nối đuôi nhau trở về.

Chiều quê còn là những ngôi nhà chuẩn bị thắp lên ánh đèn dầu, dưới bếp bập bùng lửa ấm hồng quện mùi cá khô, dưa, hành cùng cơm trắng... Đó là thời khắc của một ngày lao động sắp hết, mọi người trở về nhà quây quần ấm cúng bên mâm cơm ở hiên nhà.

Hình ảnh những buổi chiều với vùng trời đỏ rực cùng khói lam thi thoảng cũng xuất hiện trong ký ức qua câu chuyện kể của những người quê xa xứ nơi phố thị. Đó là tiếng dặn dò những đứa con ở nhà che chắn lại cái chuồng gà nhỡ trời mưa gió khi bố đi làm trên phố chưa kịp về; đó là những câu chuyện làm đất, xuống đồng;...

Một buổi chiều với lãng đãng khói lam thật bình yên, mùi hương bình dị nhưng ai đó vẫn luôn kiếm tìm. Mùi hương của rơm thơm, của đồng ruộng được tỏa ra từ căn bếp quê cứ hoài quấn quýt trong tâm khảm.

Tuổi ấu thơ mỗi chiều tà, đám trẻ chúng tôi tan trường, rồng rắn về nhà trên những bờ mương ngoằn ngoèo trườn qua thảm lúa xanh tít tắp. Phải cuốc bộ gần chục cây số từ trường về nhà, bởi vậy, khi nhìn thấy khói lam lững lờ bay trên những tán cây trong làng, với cái bụng réo rắt, đứa nào cũng tíu tít sao cho nhanh nhất để về nhà, không chỉ là bữa cơm chiều cùng gia đình, mà ở đó còn là những củ khoai, củ sắn yêu thương mà mẹ chuẩn bị sẵn để lót dạ cho chúng tôi.

Ngày nay, cuộc sống hiện đại ở quê cũng đầy đủ các tiện nghi như ở phố, nào là bếp ga, bếp từ, bếp điện. Nhưng quê tôi nhà nào cũng vậy, đều để lại một khoảng không gian dành cho chiếc bếp củi thân thương, để những làn khói lam vẫn mơ màng, chậm rãi trên mái nhà, trên những tán cây xum xuê cành lá mỗi sớm, chiều, tỏa mùi rơm thơm, mùi hương đồng gió nội.

Tản văn của Hà Ngọc Hiếu