Từ sim rừng đến thương hiệu bản sắc

Từ quả dại thành “lộc” trời ban - đó câu nói ví von của người dân thôn Trà La, xã Hoằng Xuân (nay là xã Hoằng Giang) thường thủ thỉ với nhau. Thứ quả vốn gắn bó với ký ức tuổi thơ của người dân quê nay đã, đang từng bước trở thành món hàng giúp nhiều người có thêm thu nhập mỗi mùa sim chín. Nếu biết khai thác, giữ gìn, đầu tư bài bản, câu chuyện từ sim rừng đến thương hiệu bản sắc vùng miền sẽ không còn quá xa lạ.

Cơ sở rượu sim rừng Bảo An, xã Hoằng Giang tạo việc làm thời vụ cho nhiều lao động nữ trong xã.

Men theo những con đường làng, lên tới khu vực đê sông Mã là vào địa phận thôn Trà La. Vốn có địa hình trên núi, dưới sông, Trà La nằm cách biệt với các thôn khác trong xã. Từ điểm dừng chân này có thể ngắm nhìn vùng Ngã Ba Bông rộng lớn- nơi dân gian vẫn ví von “một tiếng gà gáy 6 huyện cùng nghe”. Nhớ về Trà La còn là hình ảnh về những đồi sim mọc chen trong rừng mà mỗi độ mùa sim chín, người dân trong thôn râm ran nói cười, rủ nhau lên đồi hái sim.

Ngày xưa, sim chỉ để ăn chơi, để ngâm vài chén rượu trong mâm cơm ngày tết. Vậy mà nay, quả sim tím bỗng trở thành “lộc trời” được thu mua với giá dao động từ 30.000 - 40.000 đồng/kg. Sim hái về chẳng phải cất công đi xa để bán mà được thương lái thu mua ngay đầu làng.

Bà Nguyễn Thị Chính, ở thôn Trà La, vừa khoe đôi tay còn vương nhựa sim, vừa vui vẻ nói: "Cứ độ tháng 6 âm lịch, mùa sim chín rộ là nhiều người trong thôn lại tập trung thành từng nhóm, người xách giỏ, người mang làn, túi bóng lên rừng để hái sim. Kể ra cũng có tới vài chục người đi hái sim. Mỗi ngày chỉ vài tiếng đồng hồ, người nào chăm chỉ, nhanh nhẹn có thể hái được 7 - 8kg/ngày. Tranh thủ lúc nông nhàn, công việc cũng nhẹ nhàng mà bà con cũng có thêm đồng ra, đồng vào”.

Theo đông y, quả sim có vị ngọt, chát, tính bình, có tác dụng hành huyết, chỉ huyết, bổ huyết, hoạt lạc, thường dùng trong trường hợp suy nhược cơ thể, thiếu máu. Có lẽ biết được những đặc tính tốt của loại quả này mà vài năm trở lại đây, nhu cầu sử dụng sim rừng tăng cao. Đặc biệt, ở vùng đất dồi dào, sẵn có nguồn nguyên liệu tự nhiên này, đã có 2 mô hình khởi nghiệp từ quả sim rừng, tạo nên những sản phẩm hàng hóa mang đậm bản sắc vùng miền. Trong số đó, câu chuyện khởi nghiệp đầu tiên đến từ hộ gia đình chị Nguyễn Thanh Hà, chủ cơ sở rượu sim rừng Bảo An, thôn Đại Điền.

Nhận thấy lợi thế từ vùng nguyên liệu sim rừng tự nhiên, năm 2017, chị Hà đã bắt đầu ngâm ủ những mẻ rượu nhỏ phục vụ bà con trong xã rồi dần dà phát triển ra thị trường trong và ngoài tỉnh. Điều đặc biệt, phần lớn nguyên liệu sim được chị Hà thu mua trực tiếp từ người dân thôn Trà La, góp phần tạo thêm thu nhập cho bà con và việc làm thời vụ cho nhiều lao động nữ trong xã. Riêng trong mùa sim chín 2025, cơ sở sản xuất của gia đình chị đã thu mua gần 15 tấn sim rừng. Sim thu mua về sẽ được phân loại, chỉ lựa chọn những quả to mọng, chín đều và rửa lại bằng nước muối, phơi ráo trước khi ngâm với rượu trắng. Thời gian ngâm kéo dài ít nhất khoảng 6 tháng. Màu sắc của rượu sim sau thời gian ngâm ủ có màu nâu sáng, thơm nhẹ, uống có vị ngọt dịu, hơi chát.

“Nguồn nguyên liệu tự nhiên dồi dào, sẵn có, quy trình sản xuất rượu được kiểm soát chất lượng chặt chẽ, hàm lượng và các chỉ tiêu an toàn vệ sinh thực phẩm đạt tiêu chuẩn nên sản phẩm rượu sim luôn giữ được các dược chất có ích của quả sim rừng”, chị Hà chia sẻ thêm.

Sau 8 năm hành trình khởi nghiệp, gắn bó với những mùa sim, sản phẩm rượu sim Bảo An đã trở thành thương hiệu quen thuộc, được công nhận OCOP 3 sao, góp mặt tại nhiều hội chợ, triển lãm trong và ngoài tỉnh. Thành công ấy đến từ sự kiên trì nghiên cứu, ưu tiên đầu tư quy trình sản xuất, chú trọng chất lượng, giữ trọn hương vị tự nhiên của quả sim rừng.

Từ sim tím quê nhà đến gây dựng những sản phẩm thương hiệu mang bản sắc quê hương. Đây không chỉ là khai thác hiệu quả lợi thế tự nhiên mà còn là cách gìn giữ bản sắc văn hóa bản địa, tạo niềm tin nơi người tiêu dùng, mở ra hướng phát triển kinh tế mới cho người dân ở vùng đất ven sông Mã.

Bài và ảnh: Việt Hương