Phát huy tiềm năng, lợi thế quần thể di tích, danh lam thắng cảnh Đồng Cần

Hồ Đồng Cần hội tụ đủ các yếu tố cảnh quan sơn thủy hữu tình, với không gian thoáng đãng, núi non, hang động, đền thờ, ruộng bậc thang, hồ, đập... Một viễn cảnh tươi sáng để có thể phát triển du lịch sinh thái kết hợp tâm linh trên cơ sở lợi thế tổng hợp các đặc trưng sẵn có.

Quần thể di tích, danh lam thắng cảnh Đồng Cần (Như Xuân) nếu được đầu tư xứng tầm sẽ trở thành điểm du lịch hấp dẫn du khách. Ảnh: Ngọc Anh

Là địa bàn miền núi có hệ thống di tích, danh lam thắng cảnh phong phú, đa dạng, những năm qua, huyện Như Xuân đặc biệt quan tâm đến việc phát huy tiềm năng, giá trị di tích gắn với đẩy mạnh phát triển du lịch. Trong đó, quần thể di tích, danh lam thắng cảnh đập Đồng Cần với những tiềm năng sẵn có: hồ nước xanh trong, núi non hùng vĩ, hang động hoang sơ, ruộng lúa bậc thang, đền thờ linh thiêng..., đang hứa hẹn trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn của huyện.

Về hồ Đồng Cần, cảm nhận vẻ đẹp “Non xanh, nước biếc như tranh họa đồ”, để rồi có thi sĩ đã phải thốt lên:

Nghìn năm mà cảnh không già

Như Xuân tươi mãi vẫn là Như Xuân.

Vào mùa hè, hồ Đồng Cần đẹp tựa như một bức tranh sơn thủy, phủ kín một màu xanh biếc. Bất kể ai đến nơi này cũng có thể cảm nhận được nét vẽ của tạo hóa ban cho miền sơn cước: Trời xanh in bóng nước, nước lồng in bóng cây, cây mướt xanh sườn đồi, đồi nối đồi uốn lượn... Thu vào trong tầm mắt, mở rộng lòng bàn tay, mặt quay về bốn hướng, để rồi quan sát mới thấy hết được vẻ bề thế của di tích. Quần thể di tích, danh lam thắng cảnh đập Đồng Cần thuộc xã Xuân Bình, có tổng diện tích 221ha, trong đó diện tích của đập theo mặt nước dâng là 63ha, trữ lượng nước 9.450m3. Hồ có núi đá vôi, có hang động tự nhiên bao bọc 1/2 diện tích bờ đập, còn lại được bao bọc bởi diện tích đất nông nghiệp. Diện tích núi đá vôi có hang tự nhiên bao bọc một phần bờ đập khoảng 106ha, diện tích đất nông nghiệp bao bọc một phần bờ đập khoảng 52ha, diện tích lưu vực 10km2, chiều cao bờ đập 14,7m, chiều dài bờ đập 235m... Hồ Đồng Cần có chức năng tưới tiêu cho hơn 7ha diện tích đất nông nghiệp và phục vụ nước sinh hoạt cho 4.000 người dân trên địa bàn xã Xuân Bình. Đây là công trình thủy lợi gồm các hạng mục: Mặt đập, cống, tràn xả lũ, mương dẫn. Mặt đập chính góp phần tưới tiêu phục vụ nông nghiệp. Nhìn tổng thể, hồ có rất nhiều tiềm năng, lợi thế về mặt giao thông, thủy lợi và du lịch.

Ngay cạnh hồ có một ngôi đền thiêng. Người dân nơi đây vẫn truyền cho nhau nghe câu chuyện về một cặp anh em song sinh đã có công diệt trừ loài yêu quái, bảo vệ bình yên cho dân làng. Vì thế, để tưởng nhớ công lao của hai người, dân làng đã lập đền thờ để thường xuyên hương khói.

Di chuyển vào phía bên trong khu quần thể, du khách sẽ bắt gặp một hang động, gồm động khô và động nước. Vòm hang rộng, phía dưới mặt hang khá bằng phẳng, có sức chứa tới cả trăm người. Có dịp tìm hiểu, khám phá hang động, du khách sẽ được đắm chìm trong làn không khí mát lạnh, cùng cảm nhận vẻ đẹp của tạo hóa đã ban cho nơi này với nhiều cảnh quan, nhũ đá đẹp, hình thù bắt mắt và nghe nước chảy tí tách trong động rất vui tai. Sau khi rời khỏi hang động, đi sâu vào phía trong thung lũng chợt hiện ra những thửa ruộng bậc thang lúa chín vàng. Vào cữ này, du khách đến đây sẽ được trải nghiệm cùng bà con gặt lúa, chụp ảnh, ghi lại những tấm hình lưu niệm ấn tượng khó quên.

Có thể nói, hồ Đồng Cần hội tụ đủ các yếu tố cảnh quan sơn thủy hữu tình, với không gian thoáng đãng, núi non, hang động, đền thờ, ruộng bậc thang, hồ, đập... Một viễn cảnh tươi sáng để có thể phát triển du lịch sinh thái kết hợp tâm linh trên cơ sở lợi thế tổng hợp các đặc trưng sẵn có. Phần thượng lưu do cạn nước có thể dùng thuyền nhỏ đi vào các cung đường hẹp. Nhà dân có thể dùng để làm nơi lưu trú, nghỉ dưỡng khi khách yêu cầu. Toàn bộ dải đất ven hồ phì nhiêu rộng cả trăm ha, rất thích hợp để trồng cây ăn trái. Du khách cũng có thể vừa thưởng thức các sản phẩm nông nghiệp do bà con trồng được ngay tại vườn, cũng có thể mua về làm quà, như: cam, bưởi, ổi... Nơi đây cũng thích hợp nuôi các loài gia cầm như: gà đồi, vịt trời. Mặt hồ còn có thể tận dụng nuôi nhiều loài thủy sản tươi, ngon, như: cá chép, tôm, tép... phục vụ du khách. Nhìn chung, quần thể di tích, danh lam thắng cảnh đập Đồng Cần có thể đáp ứng đầy đủ các nhu cầu của du khách. Để đầu tư phát triển du lịch, nơi đây cũng cần đầu tư các chòi câu cá thư giãn, các du thuyền trải nghiệm thưởng ngoạn lòng hồ, thưởng thức ẩm thực và giao lưu chương trình văn hóa, văn nghệ trên du thuyền.

Từ năm 2012, hồ Đồng Cần đã được sửa chữa, nâng cấp. Sắp tới, huyện Như Xuân sẽ tiếp tục đầu tư làm đường giao thông kết nối từ đường Hồ Chí Minh vào tới chân đập Đồng Cần; đồng thời tận dụng diện tích đất xung quanh hồ để trồng cây ăn quả, cây có múi... tạo cảnh quan và sản phẩm đặc trưng của vùng. Tuy nhiên, để phát huy tiềm năng sẵn có, di tích cần được đầu tư hơn nữa để tập trung khai thác du lịch sinh thái gắn với tâm linh. Qua đó, hình thành điểm du lịch trải nghiệm cho du khách, mở ra cơ hội phát triển du lịch cho cả huyện Như Xuân và khu vực miền núi phía Tây của tỉnh.

Được biết, hiện nay huyện Như Xuân đang lập tờ trình báo cáo các ngành chức năng của tỉnh công nhận quần thể di tích, danh lam thắng cảnh đập Đồng Cần. Sau khi được công nhận, chắc chắn quần thể di tích, danh lam thắng cảnh đập Đồng Cần sẽ kết nối với các di tích trên địa bàn, như: đền Chín Gian, đình Thi, thác Đồng Quan, thác Cổng Trời, chùa Yên Cát... tạo thành tour du lịch nội vùng của huyện. Đập Đồng Cần đã được chính quyền và Nhân dân địa phương ra sức bảo vệ nhiều năm nay, nếu được quan tâm đầu tư, nâng cấp, hứa hẹn sẽ là khu du lịch sinh thái và tâm linh hấp dẫn. Song, UBND huyện Như Xuân cũng rất mong nhận được sự quan tâm của các nhà đầu tư để cùng với cấp ủy, chính quyền và Nhân dân trên địa bàn giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn trong những năm tới.

Ngọc Anh