Thiệu Hóa trước ngưỡng cửa “huyện nông thôn mới”

Những ngày cuối cùng của năm 2020, xã Thiệu Thành (Thiệu Hóa) đã hoàn thành 19 tiêu chí nông thôn mới (NTM). Hiện huyện Thiệu Hóa đã gửi hồ sơ đề nghị Ban Chỉ đạo xây dựng NTM tỉnh công nhận xã cuối cùng của huyện đạt chuẩn NTM. Đó chính là điều kiện cần và đủ để UBND tỉnh Thanh Hóa đề nghị Trung ương thẩm định, công nhận huyện Thiệu Hóa đạt chuẩn “huyện NTM”.

Nông dân xã Thiệu Thành chăm sóc dưa trồng trong nhà màng. Ảnh: Xuân Hùng

Trước thềm năm mới 2021, nhịp sống tại huyện Thiệu Hóa càng thêm phần sôi động, náo nhiệt. Về Thiệu Hóa hôm nay, điều chúng tôi nhận thấy rõ nét đó là những đổi thay của một vùng quê với nhiều khởi sắc, những con đường bê tông được trải dài khắp các thôn, xóm; những ngôi nhà kiên cố, cao tầng khang trang mọc lên ngày càng nhiều; các công trình trường học, trạm y tế, nhà văn hóa các thôn được đầu tư xây dựng và nâng cấp, toàn huyện như đang khoác lên mình “chiếc áo mới”. Diện mạo NTM ở huyện Thiệu Hóa đang khởi sắc từng ngày, điều này chính là minh chứng cho những chủ trương đúng đắn và cách làm phù hợp, hiệu quả của cấp ủy, chính quyền các cấp, là sự chung sức, đồng lòng của đảng bộ và Nhân dân trong huyện.

Là một trong những xã cuối cùng của huyện Thiệu Hóa, giáp với địa giới hành chính huyện Yên Định, xã Thiệu Thành không có nhiều điều kiện phát triển kinh tế - xã hội như các địa phương khác trong huyện. Nhưng trong nhiều năm qua, với đức tính cần cù, chịu thương, chịu khó của người nông dân, cách làm sáng tạo, có hiệu quả của chính quyền và HTX, xã Thiệu Thành nay đã trở thành một trong những điển hình của tỉnh về sản xuất vụ đông và trong liên kết sản xuất các cây trồng gắn với bao tiêu sản phẩm. Đảng ủy, HĐND, UBND xã đã xác định lấy phát triển sản xuất nông nghiệp làm tiền đề, làm nền tảng cho xây dựng NTM. Với hơn 348 ha đất nông nghiệp, xã đã hình thành được các vùng sản xuất cây trồng hàng hóa theo hướng liên kết với các doanh nghiệp để bao tiêu sản phẩm cho người nông dân, đã hình thành các mô hình trồng dưa trong nhà màng theo hướng công nghệ cao, góp phần đưa giá trị ngành trồng trọt của xã đạt 30% trong cơ cấu kinh tế. Trong những trang trại chăn nuôi lớn của xã hiện nay, có 1 trang trại chăn nuôi lợn nái ngoại cho doanh thu hàng năm đạt trên dưới 10 tỷ đồng, 1 trang trại nuôi bồ câu Pháp cho doanh thu khoảng 1 tỷ đồng mỗi năm... Cùng với đó, các hoạt động dịch vụ - thương mại của xã trong những năm gần đây phát triển mạnh mẽ, với 157 cơ sở sản xuất, kinh doanh cá thể. Gần 10 năm qua, tốc độ tăng giá trị sản xuất hàng năm của xã Thiệu Thành đạt trung bình 14%. Hiện nay, xã có hơn 80 người đi xuất khẩu lao động, với hơn 1.500 lao động làm ăn trong và ngoài tỉnh, góp phần làm tăng thu nhập chung. Tổng thu nhập của xã năm 2020 đạt gần 248 tỷ đồng, thu nhập bình quân đầu người đạt 46,3 triệu đồng.

Từ sự phát triển kinh tế, gần 10 năm qua, xã Thiệu Thành đã huy động tổng nguồn lực gần 243 tỷ đồng cho xây dựng NTM. Có được sự đồng thuận của các tầng lớp Nhân dân, xã đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ riêng để khuyến khích các thôn xây dựng các tiêu chí, như hỗ trợ xây nhà văn hóa thôn, xây dựng rãnh thoát nước khu dân cư, hỗ trợ phát triển mô hình mạ khay - máy cấy, hỗ trợ xi măng để kiên cố đường giao thông nông thôn... Với hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội được đầu tư xây dựng kiên cố, hiện đại, các trường học cũng như chất lượng dạy và học được nâng cao, môi trường xanh - sạch - đẹp... và Thiệu Thành đã được huyện và đoàn thẩm định xã đạt chuẩn NTM của tỉnh đánh giá hoàn thành 19 tiêu chí NTM.

Nhà thi đấu đa năng xã Thiệu Duy.

Trên bình diện toàn huyện, Thiệu Hóa cũng đạt được nhiều thành tựu trong xây dựng NTM sau 10 năm triển khai. Cùng với các cơ chế, chính sách của Trung ương, của tỉnh, HĐND huyện đã ban hành 25 nghị quyết về các cơ chế hỗ trợ, nhằm thực hiện có hiệu quả chương trình, như: xây dựng mới công sở, hội trường xã, trạm y tế, trường học đạt chuẩn quốc gia, thưởng xã điểm, các xã đạt chuẩn NTM từ 500 triệu đồng đến 1 tỷ đồng... Huyện cũng hỗ trợ kích cầu khi trường học đạt chuẩn quốc gia 200 triệu đồng/trường; hỗ trợ kích cầu xây dựng mới nhà văn hóa thôn, tiểu khu, mức hỗ trợ 100 triệu đồng/nhà; hỗ trợ 100 triệu đồng/1km kiên cố hóa giao thông, kênh mương nội đồng; hỗ trợ 80% - 100% tiền đấu giá cấp quyền sử dụng đất cho các xã đăng ký đạt chuẩn NTM các năm; hỗ trợ 30 triệu đồng/máy cấy, 40 triệu đồng/ha cho các xã chuyển đổi, tích tụ ruộng đất theo nhóm hộ để thuận tiện sản xuất; hỗ trợ nông dân, doanh nghiệp làm nhà màng sản xuất rau, củ quả... Ngoài ra, còn có các cơ chế hỗ trợ kích cầu phát triển sản xuất, hỗ trợ mua máy cấy, máy gặt đập liên hợp, hỗ trợ chuyển đổi ruộng đất... Đến nay số tiền thưởng và kích cầu trong xây dựng NTM của huyện Thiệu Hóa hơn 100 tỷ đồng.

Từ đó, địa phương đã nhựa và bê tông hóa 110 km đường giao thông trục xã và liên xã, gần 210 km đường trục thôn và liên thôn, gần 300 km ngõ xóm, gần 390 km đường trục chính nội đồng... Hệ thống thủy lợi được đầu tư nâng cấp, sửa chữa, nạo vét thường xuyên nên việc tưới tiêu phục vụ sản xuất, trên địa bàn huyện luôn được chủ động. Sau 10 năm xây dựng NTM, toàn huyện đã huy động hơn 427 tỷ đồng để sửa chữa, nâng cấp, xây mới khoảng 190 công trình trường học với 304 phòng học và 24 nhà hiệu bộ, chỉnh trang khuôn viên các nhà trường. Đến nay, toàn huyện có 78/82 trường học đạt chuẩn quốc gia, tỷ lệ 95,9%. Năm 2020, trước khi sáp nhập, huyện có 27/27 xã có trung tâm văn hóa - thể thao với quy mô, diện tích xây dựng đạt chuẩn. Hiện nay, 100% xã đều có sân thể thao với diện tích từ 2.000m2 trở lên, gồm: sân bóng đá mini, sân bóng chuyền, sân cầu lông, bóng bàn, khu vực vui chơi giải trí cho trẻ em...

Thành công không thể không kể tới của huyện Thiệu Hóa trong quá trình xây dựng NTM những năm qua đó chính là phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho Nhân dân. Ngay từ những ngày đầu, huyện đã xác định đây là một trong những nội dung chủ yếu, quan trọng nhất của chương trình xây dựng NTM, yếu tố quyết định sự phát triển bền vững, lâu dài của địa phương. Công tác tích tụ, tập trung đất đai, đẩy mạnh áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật, đưa các loại giống có năng suất, chất lượng cao vào sản xuất được chú trọng. Các giống lúa chất lượng cao được sử dụng với diện tích ngày càng tăng và giá trị kinh tế sản xuất lúa chất lượng cao hơn sản xuất các giống lúa thông thường từ 1,2 - 1,5 lần. Tổng sản lượng lương thực bình quân hằng năm đạt 115 nghìn tấn/năm, bảo đảm an ninh lương thực trên địa bàn. Huyện đã tập trung đẩy mạnh việc chuyển đổi diện tích đất lúa kém hiệu quả sang các cây trồng khác và cấy lúa kết hợp nuôi thủy sản. Tổng diện tích tổ chức liên kết bao tiêu sản phẩm giai đoạn 2011-2020 đạt gần 5.800 ha. Sản phẩm nông nghiệp được các HTX làm trung gian ký kết hợp đồng liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm với các doanh nghiệp, như: Công ty CP Mía đường Lam Sơn, Công ty CP Xuất nhập khẩu rau quả Thanh Hóa, Công ty CP Giống cây trồng Thanh Hóa, Công ty Giống cây trồng Trường Thành... Đến thời điểm này, giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích đất trồng trọt và nuôi trồng thủy sản trên địa bàn huyện đạt 143,1 triệu đồng.

Thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm, UBND huyện ban hành Kế hoạch triển khai Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) huyện Thiệu Hóa năm 2020; thành lập Ban điều hành Chương trình OCOP, thành lập Hội đồng đánh giá và xếp hạng sản phẩm OCOP. Xác định các sản phẩm nổi bật của huyện, như: trống đồng, bánh đa, cơm cháy, trứng... và đến nay, huyện đã có 2 sản phẩm làm hồ sơ trình UBND tỉnh công nhận sản phẩm OCOP 4 sao cấp tỉnh.

Với sự phát triển đồng bộ trên nhiều lĩnh vực, hiện nay, huyện Thiệu Hóa đã có 23/24 xã đạt chuẩn NTM, 80 thôn đạt chuẩn NTM. Thiệu Thanh là xã cuối cùng đang đề nghị thẩm định công nhận. Trên cơ sở chiếu theo bộ tiêu chí của “huyện NTM”, Thiệu Hóa đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị Trung ương thẩm định công nhận huyện đạt chuẩn NTM. Sang năm 2021, huyện tiếp tục đặt ra chỉ tiêu có 1 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 2 thôn đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.

Bài và ảnh: Xuân Hùng