Tích cực hành động ứng phó với biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu (BĐKH), cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường... là những vấn đề lớn mang tính toàn cầu và cũng là thách thức đối với nhân loại trong giai đoạn hiện nay. Do đó, chủ động ứng phó với BĐKH, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường là hành động cấp thiết có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Ra quân làm vệ sinh môi trường khu vực bãi biển phường Quảng Vinh (TP Sầm Sơn).

Thanh Hóa là tỉnh nằm ở vùng Bắc Trung bộ, hằng năm thường xuyên chịu tác động của thiên tai, bão lũ làm thiệt hại về người và tài sản, tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất và đời sống. Theo thống kê của ngành chức năng, trong 5 năm qua, thiệt hại do bão lũ gây ra trên địa bàn toàn tỉnh ước tính lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Ngoài ra, thiên tai còn gây khó khăn về điều kiện ăn ở, vệ sinh môi trường, nguy cơ dịch bệnh cho nhân dân vùng bị ngập lụt... Trong năm 2018, trên địa bàn tỉnh chịu ảnh hưởng của 15 trận thiên tai, phá hủy nhiều công trình của Nhà nước và làm thiệt hại nghiêm trọng tính mạng, nhà cửa, tài sản của nhân dân (38 người chết và mất tích, 11 người bị thương, 362 nhà bị thiệt hại hoàn toàn, 59 điểm trường bị ảnh hưởng, hơn 30 nghìn ha lúa và hoa màu bị thiệt hại...), ước thiệt hại khoảng trên 2.800 tỷ đồng. Từ ngày 30-7 đến ngày 4-8 mới đây, do ảnh hưởng của cơn bão số 3, kết hợp với hoạt động của dải hội tụ nhiệt đới, khu vực tỉnh Thanh Hóa đã xảy ra giông lốc kèm theo mưa lớn, gây nhiều thiệt hại về người và tài sản ở các huyện Mường Lát, Quan Sơn, Quan Hóa, Bá Thước, Cẩm Thủy, Thạch Thành, Vĩnh Lộc... Đặc biệt, tại huyện Quan Sơn, Mường Lát, lũ đã làm 16 người chết và mất tích, 5 người bị thương; gần 1.300 ngôi nhà bị ngập trong nước, 402 ngôi nhà bị đổ sập, bị cuốn trôi và hư hỏng nặng; cơ sở vật chất nhiều trường học bị thiệt hại nặng nề. Ước thiệt hại khoảng gần 300 tỷ đồng.

Do tác động của BĐKH, diễn biến thiên tai trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa nói riêng và cả nước nói chung ngày càng trở nên phức tạp và khó lường hơn. Theo kịch bản mới nhất do Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) công bố năm 2016, đến cuối thế kỷ XXI nếu nước biển dâng 1m, khoảng 16,05% diện tích đồng bằng sông Hồng; 1,47% diện tích các tỉnh ven biển miền Trung từ Thanh Hóa đến Bình Thuận; 17,84% diện tích TP Hồ Chí Minh; 39,4% diện tích đồng bằng sông Cửu Long có nguy cơ bị ngập. Điều này đồng nghĩa với việc thu hẹp diện tích đất ven biển, kéo theo đó là các ảnh hưởng bất lợi đến đời sống người dân và hoạt động phát triển kinh tế ở khu vực ven biển.

Đứng trước những dự báo có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống người dân cũng như nhận thức rõ những tác động của BĐKH đến kinh tế - xã hội tỉnh nhà, từ năm 2011, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch hành động ứng phó với BĐKH giai đoạn 2011-2015, tầm nhìn 2020. Năm 2013, ban hành kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về “Chủ động ứng phó với BĐKH, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường”. Ngày 25-5-2017, UBND tỉnh tiếp tục ban hành kế hoạch hành động ứng phó với BĐKH tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Đồng thời, chỉ đạo các cấp, ban, ngành chủ động xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch ứng phó với BĐKH. Căn cứ nội dung các kế hoạch cùng với sự chỉ đạo quyết liệt của tỉnh, nhiều hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục nâng cao nhận thức về BĐKH, hoạt động thích ứng với BĐKH, phòng chống thiên tai, giảm nhẹ phát thải khí nhà kính đã được các ngành, các địa phương quan tâm thực hiện. Nhiều dự án đã được triển khai thực hiện mang lại hiệu quả thiết thực, như: Dự án “Nâng cao năng lực phòng ngừa thiên tai và ứng phó với BĐKH tại huyện Hoằng Hóa và Quảng Xương” do Tổ chức Tầm nhìn thế giới tài trợ; Dự án “Phục hồi và quản lý rừng phòng hộ” do Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản tài trợ; Dự án “Tăng cường khả năng chống chịu với những tác động của BĐKH cho các cộng đồng dễ bị tổn thương ven biển Việt Nam” do Quỹ GCF tài trợ tại tỉnh Thanh Hóa...

Đặc biệt, để đáp ứng yêu cầu phòng chống lụt bão, bảo vệ tính mạng và tài sản nhân dân, tạo điều kiện phát triển nông, ngư nghiệp, ổn định đời sống nhân dân, tháng 10-2018, UBND tỉnh đã phê duyệt Dự án “Kè chống sạt lở bờ biển khu vực xã Quảng Nham (Quảng Xương)”. Hiện, dự án đang trong quá trình lựa chọn nhà thầu triển khai thực hiện. Và, để củng cố, nâng cấp hoàn thiện các tuyến đê biển, đê sông xung yếu; kiểm soát xâm nhập mặn các vùng bị ảnh hưởng nặng nề nhất, thời gian qua, toàn tỉnh cũng đã đầu tư xây dựng, tu bổ, nâng cấp và kiên cố hóa trên 475.000m đê, 170.624m kè, sửa chữa, xây mới 391 cống, trên 14,9 ha cây chắn sóng...

Tuy nhiên, theo đánh giá của Chi cục Biển và Hải đảo, Sở TN&MT, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác ứng phó với BĐKH trên địa bàn tỉnh vẫn còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế, nhất là nguồn kinh phí thực hiện; nhận thức của cộng đồng dân cư đối với BĐKH đã được nâng lên, nhưng chưa sâu và chưa đồng đều; năng lực cảnh báo, dự báo thiên tai, giám sát BĐKH chưa đáp ứng yêu cầu; các công trình, dự án ứng phó với BĐKH còn thiếu đồng bộ, như công trình nâng cấp đê sông, đê biển, trồng rừng phòng hộ. Nhằm từng bước khắc phục những khó khăn, hạn chế, trong thời gian tới, Sở TN&MT tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh rà soát, bổ sung chiến lược, chương trình ứng phó với BĐKH; triển khai xây dựng kế hoạch hành động ứng phó với BĐKH trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 phù hợp với kịch bản BĐKH mới nhất được Bộ TN&MT công bố năm 2016. Ngoài ra, để chủ động, tăng cường ứng phó với BĐKH, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng cũng được đặc biệt quan tâm thực hiện.

Bài và ảnh: Phong Sắc