Cảnh giác với quảng cáo về thiết bị tiết kiệm điện thông minh

Thời gian gần đây, nhiều đợt nắng nóng kéo dài đã khiến nhu cầu tiêu dùng điện tăng cao đột biến. Đây cũng là thời điểm, trên mạng internet xuất hiện nhiều lời mời chào, rao bán các thiết bị tiết kiệm điện thông minh. Tuy nhiên, người tiêu dùng nên cẩn trọng với những thông tin quảng cáo này, vì hiện chưa có cơ quan chức năng nào thẩm định được thực tế hiệu quả tiết kiệm điện như những lời quảng cáo.

Thiết bị điện thông minh được bán tràn lan trên mạng xã hội.

Chỉ cần gõ từ khóa “thiết bị tiết kiệm điện” lên trang tìm kiếm google, hàng trăm kết quả sẽ được hiển thị với hình ảnh một thiết bị nhỏ, gọn, dễ sử dụng, có mức giá đa dạng từ vài chục nghìn đồng đến hàng triệu đồng một cái. “Dạo” một vòng trên các trang thương mại điện tử nổi tiếng, như: Tiki, Lazada, Shopee..., cũng không khó để tìm thấy các thiết bị tiết kiệm điện được quảng cáo là thông minh được rao bán tràn lan. Tất cả các thiết bị trên đều được quảng cáo có công dụng giúp giảm từ 20 - 30%, thậm chí 50% chỉ số điện tiêu thụ hàng tháng. Nguồn gốc của sản phẩm được quảng cáo sản xuất theo công nghệ Mỹ, Đức... Thậm chí nhiều thiết bị tiết kiệm điện còn được dán nhãn năng lượng, tương tự loại nhãn do Bộ Công Thương ban hành.

Cùng với những lời quảng cáo “có cánh”, trên các tài khoản cá nhân, fanpage bán các thiết bị này còn xuất hiện nhiều inbox khen ngợi tác dụng, đặt hàng thêm cho người thân hoặc với số lượng lớn để tăng độ tin cậy và “mồi” khách. Tại fanpage có tên “Thiết bị tiết kiệm điện thông minh” chào bán sản phẩm có tên “Bộ tiết kiệm điện gia đình Electricity Saving Box 2020”, chúng tôi được nhân viên tư vấn loại thiết bị này với mức giá 550.000 đồng. Theo lời giới thiệu của nhân viên bán hàng tại fanpage, đây là sản phẩm chính hãng, đã được giám định của các cơ quan chức năng và có gửi kèm một số giấy tờ để minh chứng. Tuy nhiên, xem xét kỹ thì tên của sản phẩm rao bán trên mạng với sản phẩm được giám định lại không trùng khớp model, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Các nội dung chứng nhận cũng không giống với những lời quảng cáo của nhân viên bán hàng. Nhiều sản phẩm được rao bán trên thị trường còn không rõ ràng về nguồn gốc, xuất xứ.

Trên một diễn đàn chuyên về công nghệ, nhiều kỹ sư điện đã mổ xẻ các thiết bị tiết kiệm điện được bán tràn lan này và phát hiện cấu tạo bên trong rất đơn giản, chỉ bao gồm một bảng mạch nhỏ được gắn đèn led và vài tụ điện trở. Một số thiết bị có giá cao hơn thì có thêm cầu chì để chống cháy, nổ, vỏ ngoài được làm đẹp và chuyên nghiệp hơn. Các kỹ sư này cho biết, theo cấu tạo của thiết bị này, nó chỉ có tác dụng làm sáng cái bóng đèn led bên trong, hoàn toàn không phải là tụ bù điện, cũng không hề có chức năng làm tiết kiệm điện. Thậm chí nếu tính cả công suất để làm sáng cái bóng đèn led thì thiết bị này có thể còn làm tăng điện năng tiêu thụ.

Trước tình trạng các sản phẩm tiết kiệm điện được quảng cáo là thông minh được bán tràn lan trên thị trường, Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam cũng đã từng cảnh báo về những thông tin quảng cáo không đúng sự thật như “Thiết bị siêu tiết kiệm điện”, “Thẻ tiết kiệm điện thông minh”,... Các thiết bị được quảng cáo này hoàn toàn không được Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công Thương hoặc đơn vị chuyên ngành về tiết kiệm năng lượng có uy tín trên thị trường chứng nhận về hiệu quả tiết kiệm điện. Đây chỉ là chiêu trò lừa đảo khách hàng, lợi dụng tâm lý muốn tiết kiệm chi tiêu của người tiêu dùng trong mùa nắng nóng.

Theo ngành điện, việc giảm lượng điện từ 10 - 30% chỉ bằng một thiết bị ngoại lai cấu tạo đơn giản, cắm trực tiếp vào ổ cắm điện cùng các thiết bị khác là chuyện phi thực tế. Gần đây nhất, Tập đoàn Điện lực Việt Nam EVN đã có thông cáo báo chí, bác bỏ toàn bộ quảng cáo trên mạng xã hội về một sản phẩm có tên Tụ bù tiết kiệm điện ICEVN, sử dụng logo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam để rao bán thiết bị, giả mạo nhãn hiệu và sử dụng một số thuật ngữ, từ ngữ có thể gây hiểu nhầm rằng đây là sản phẩm của tập đoàn.

Đại diện Công ty Điện lực Thanh Hóa cũng khẳng định: Về mặt kỹ thuật, tất cả các thiết bị điện khi cắm vào nguồn điện và hoạt động đều tiêu thụ một lượng điện năng nhất định. Các thiết bị đấu vào mạch điện phía sau công tơ chỉ có thể cải thiện một phần hệ số công suất của thiết bị điện, làm giảm tổn thất điện năng của dây dẫn và giảm một phần hao phí. Tuy nhiên, không thể có thiết bị nào đấu nối sau công tơ làm giảm tới 30 - 40% lượng điện năng tiêu thụ như quảng cáo. Hiện nay, cũng chưa có cơ quan chức năng nào công nhận chất lượng của những thiết bị này. Nếu có loại thiết bị có tác dụng can thiệp trực tiếp vào hoạt động công tơ điện làm cho công tơ điện chạy chậm lại, thì cũng có nghĩa là người sử dụng thiết bị này đang thực hiện hành vi ăn cắp điện, vi phạm quy định sử dụng điện và sẽ bị truy thu tiền điện, thậm chí có thể bị xử lý hình sự theo quy định của pháp luật.

Ngành điện cũng đưa ra khuyến cáo, ngoài việc không hề tiết kiệm được tiền điện như quảng cáo, các thiết bị tiết kiệm điện không rõ nguồn gốc, sản xuất bằng những vật liệu rẻ tiền còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây chập điện, cháy nổ, ảnh hưởng đến các thiết bị điện khác do không bảo đảm các đặc tính an toàn kỹ thuật. Do vậy, người dân tỉnh táo trước thông tin quảng cáo, không mua bán, sử dụng loại thiết bị này. Cách tiết kiệm điện tốt nhất vẫn là tạo thói quen dùng điện tiết kiệm, tắt mở hợp lý, tắt các thiết bị điện khi không sử dụng. Ngoài ra, các gia đình cũng có thể kiểm tra, thay thế các thiết bị điện đã quá cũ, gây hao tốn nhiều điện bằng các thiết bị mới có độ hao tổn điện năng thấp. Được biết hiện nay, để tiết kiệm điện, nhiều gia đình cũng đã lựa chọn giải pháp lắp đặt điện mặt trời áp mái, tận dụng nguồn năng lượng tái tạo có sẵn từ thiên nhiên, giảm chi phí tiêu dùng điện từ khoảng 50% trong mùa nắng nóng.

Bài và ảnh: Tùng Lâm