Dọn “rác” trên mạng xã hội – trách nhiệm của mỗi người

Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) mới ban hành Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội, trong đó nhấn mạnh cá nhân, tổ chức không đăng tải thông tin xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác, không sử dụng ngôn ngữ phản cảm, quảng cáo trái phép... Đây được kỳ vọng là một trong những phương tiện hữu hiệu nhằm ngăn chặn, hạn chế và đẩy lùi tình trạng ngập tràn “thông tin rác” vốn đã và đang rất phổ biến trên không gian mạng.

Trong khi các lực lượng đang nỗ lực phòng, chống dịch bệnh thì nhiều người lại tung tin sai sự thật gây hoang mang dư luận. Trong ảnh: Cán bộ y tế lấy mẫu xét nghiệm cho người dân thị trấn Nông Cống.

“Thông tin rác” trên mạng

Không gian mạng dần dần đã không còn “ảo” nữa khi người người, nhà nhà đang dành rất nhiều thời gian cho mạng. Trên đó không chỉ có lời hay ý đẹp, mà cũng đang bị “ô nhiễm” bởi không ít hành động bêu riếu, xúc phạm nhau, thậm chí cả lừa đảo... Những thứ “lệch chuẩn” đó dễ dàng phát tán trên không gian mạng bởi pháp luật và các công cụ quản lý còn chưa bao phủ được hết “cuộc sống” còn khá mới này.

Tình trạng “ngập tràn rác” trên không gian mạng là điều mà cả dư luận và cơ quan chức năng lên tiếng lâu nay. Những thứ “rác” ấy không chỉ làm vẩn đục không gian mạng mà còn gây nhiều mối nguy hại cho con người, xã hội.

Đáng nói hơn, youtube, tiktok và facebook hiện đang là mảnh đất “câu view”, làm giàu của rất nhiều người. Có Vlog xoáy sâu các tin “giật gân”, bịa đặt, “câu view”. Có trang chuyên nói xấu xã hội, nói xấu Nhà nước để thu hút sự đồng tình của những thành phần có nhận thức lệch lạc. Có kênh chuyên kể chuyện tục bậy, vi phạm thuần phong mỹ tục... Không chỉ tung ra những thông tin “rác”, gây hoang mang dư luận, các kênh này còn tạo ra và nuôi dưỡng thị hiếu tầm thường của cư dân mạng, thậm chí góp phần “đầu độc” dân trí.

Không quá khó để có thể kể ra hàng loạt những kênh có những hành vi gây nguy hiểm, tổn hại cho xã hội, tạo ra các nội dung xấu, sai trái, thiếu chuẩn mực về đạo đức như youtuber Thơ Nguyễn với cách xây dựng nội dung clip cho thiếu nhi không hướng đến giáo dục kỹ năng, kiến thức bổ ích cho các em nhỏ mà bày ra những trò nghịch ngợm vô bổ, trong đó có cả nghịch dại. Hay Vlog Bà Tân, một trong những người tạo ra trào lưu nông dân nấu ăn ở Việt Nam, từ sự chất phác, dễ thương ban đầu đã đi dần vào con đường lố lăng, “câu view”.

Nhằm ngăn chặn, xử lý nghiêm những “rác thải” độc hại đang ngập tràn trên mạng Internet, trong những năm gần đây, Bộ TT&TT đã chỉ đạo Sở TT&TT các địa phương xử lý nhiều trường hợp người dùng mạng xã hội youtube, facebook vi phạm. Những cái tên từng làm “nóng” dư luận như kênh Hưng blog, Hưng troll, kênh Thơ Nguyễn... và mới đây là kênh youtube Hoàng Anh - Timmy chứa đựng nhiều nội dung phản cảm, đã bị cơ quan chức năng xử phạt nghiêm khắc. Bên cạnh đó, Bộ TT&TT cũng đã yêu cầu google đóng nhiều kênh youtube khác của người dùng trong nước có nội dung vi phạm pháp luật.

Tuy nhiên, tình trạng tin giả, tin rác, vẫn không ngừng xuất hiện trên không gian mạng bất chấp hậu quả việc người tung tin không chỉ đối diện nguy cơ bị phạt hành chính mà mức độ cao hơn, có thể truy tố hình sự.

Cần chế tài và trách nhiệm của người dùng

Chủ động rà soát, kiên quyết xử lý các vi phạm trên không gian mạng... đó là những hành động đã và đang được Thanh Hóa kiên quyết thực hiện và xử lý, đặc biệt là những thông tin sai lệch trên không gian mạng gây hậu quả nghiêm trọng.

Qua công tác kiểm tra, rà soát thông tin trên mạng xã hội, Sở TT&TT Thanh Hóa đã phát hiện nhiều tài khoản mạng xã hội facebook đăng tải thông tin sai sự thật, trong đó có nội dung liên quan về tình hình dịch bệnh COVID-19 và tiến hành xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Ví như, vào sáng 24-8, qua công tác rà soát thông tin trên mạng xã hội, phát hiện tài khoản mạng xã hội facebook “Mai Huong Le”, chủ tài khoản là bà L.T.H., địa chỉ: Đào Duy Từ, phường Ba Đình, TP Thanh Hóa, bình luận nội dung bệnh nhân F0 ở Nông Cống sai sự thật. Thanh tra Sở TT&TT đã làm việc với bà L.T.H., xử lý hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật với số tiền 7,5 triệu đồng. Trước đó, qua công tác rà soát thông tin trên mạng xã hội, Sở TT&TT cũng đã xử lý vi phạm 2 trường hợp là: Nguyễn Văn T., thị trấn Hậu Lộc, huyện Hậu Lộc; Mai Phạm C., xã Nga Thái, huyện Nga Sơn đã đăng tải thông tin sai sự thật, xuyên tạc vu khống trên mạng xã hội với số tiền 5 triệu đồng/người.

Công an TP Thanh Hóa đang củng cố hồ sơ và đề xuất hình thức xử lý theo quy định của pháp luật 2 trường hợp: N.V.L., sinh năm 1988 (ở phường Quảng Thành, TP Thanh Hóa), chủ tài khoản facebook “Luan Barber”, đăng thông tin sai sự thật liên quan đến dịch bệnh COVID-19 ở phố Thành Mai, phường Quảng Thành... và N.T.L., sinh năm 1990 (ở phường Lam Sơn, TP Thanh Hóa) đăng tải bài viết có nội dung sai sự thật về tình hình dịch bệnh COVID-19 ở TP Hồ Chí Minh.

Công an huyện Nông Cống đang củng cố hồ sơ và đề xuất hình thức xử lý theo quy định của pháp luật trường hợp Đ.T.P.A., sinh năm 1999, trú tại thôn Văn Đôi, xã Hoàng Giang, huyện Nông Cống, chủ tài khoản facebook “Phương Xô” đăng thông tin sai sự thật liên quan đến dịch bệnh COVID-19 tại huyện Nông Cống, gây hoang mang trong quần chúng Nhân dân.

Cùng với sự quyết liệt của các cơ quan chức năng trong việc xử lý các vi phạm, việc cơ quan quản lý Nhà nước ra văn bản chấn chỉnh tình trạng “rác” mạng xã hội là rất cần thiết, vì thời gian qua, nhiều đối tượng lợi dụng các tính năng của mạng xã hội như livestream, chia sẻ hình ảnh, video clip, lập group chat để đăng tải những nội dung phản cảm, vi phạm pháp luật. Trong số đó có nhiều nội dung xúc phạm danh dự, nhân phẩm của các cá nhân, tổ chức, sử dụng từ ngữ thiếu văn hóa, phản cảm, tung tin giả, quảng cáo, kinh doanh dịch vụ trái phép... tác động tiêu cực đến dư luận và ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội.

Nhằm xây dựng môi trường mạng xã hội lành mạnh tại Việt Nam, bảo đảm quyền tự do cá nhân, quyền tự do kinh doanh, không phân biệt đối xử nhà cung cấp dịch vụ trong và ngoài nước, phù hợp với chuẩn mực, thông lệ và các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia, bên cạnh những biện pháp mạnh nhằm kiên quyết xử lý những vi phạm trên không gian mạng trong thời gian qua, ngày 17-6-2021, Bộ TT&TT ban hành Bộ quy tắc hướng đến xây dựng chuẩn mực đạo đức về hành vi ứng xử trên mạng xã hội.

Đây không chỉ là cẩm nang nhằm giáo dục ý thức, tạo thói quen tích cực trong các hành vi ứng xử của người dùng trên mạng xã hội, góp phần xây dựng mạng an toàn, lành mạnh tại Việt Nam, mà còn được kỳ vọng sẽ trở thành công cụ hữu hiệu góp phần nâng cao nhận thức cho cộng đồng để có sự thấu cảm, tôn trọng nhau trên mạng, giúp hàn gắn xã hội tốt hơn.

Không ai ngăn cản, cấm đoán sở thích, thị hiếu của người dùng mạng xã hội. Nhưng cư dân mạng cũng không nên thờ ơ, bàng quan với vấn nạn “rác” văn hóa trên mạng đang hàng giờ, hàng ngày tiêm nhiễm độc hại vào tâm hồn, khối óc mình mà nếu mỗi người không đủ tri thức để loại bỏ. Nếu người dùng mạng xã hội đứng ngoài cuộc chiến chống “rác” văn hóa trên không gian mạng thì dù cơ quan chức năng có mạnh tay, quyết liệt đến mấy cũng rất khó đạt hiệu quả bền vững trong cuộc chiến này. Do đó, chung tay làm sạch “rác” văn hóa trên mạng xã hội là trách nhiệm không của riêng ai.

Bài và ảnh: Phan Nga