Nghịch lý thừa-thiếu hồ sơ so với chỉ tiêu tuyển sinh vào lớp 10

Tại Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2019-2020 trên địa bàn tỉnh, trong khi một số trường, thí sinh khá áp lực trong cuộc chạy đua giành vé vào lớp 10, thì tại nhiều trường, học sinh có thể chỉ cần tránh điểm liệt là đỗ. Nguyên nhân là do số lượng hồ sơ đăng ký dự thi vào những trường này vẫn còn thiếu so với chỉ tiêu được giao.

Thí sinh tham dự Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2019-2020 tại Thanh Hóa.

Vì sao nguyện vọng đăng ký thấp hơn chỉ tiêu tuyển sinh?

Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2019-2020, toàn tỉnh có 35.623 thí sinh đăng ký dự thi (với 37.886 nguyện vọng đăng ký dự thi). Tổng chỉ tiêu tuyển sinh vào lớp 10 THPT các trường công lập năm học này là 33.286 thí sinh. Trong đó, nhiều trường chỉ tiêu được giao lại cao hơn số hồ sơ đăng ký dự thi. Đây cũng là tình trạng chung diễn ra nhiều năm nay trên địa bàn tỉnh.

Cụ thể, tại một số trường THPT miền núi, như: Trường THPT Cẩm Thủy 2, số thí sinh đăng ký dự thi và xét tuyển nguyện vọng là 233, nhưng chỉ tiêu tuyển sinh là 245; Trường THPT Như Thanh có số thí sinh đăng ký dự thi và xét nguyện vọng là 275, chỉ tiêu tuyển sinh là 278; Trường THPT Thường Xuân 3 có số thí sinh đăng ký dự thi và xét nguyện vọng là 230, chỉ tiêu là 246; Trường THPT Mường Lát có số thí sinh đăng ký dự thi và xét nguyện vọng là 309, chỉ tiêu là 326…

Tình trạng thừa chỉ tiêu so với hồ sơ đăng ký dự thi không chỉ diễn ra ở các trường miền núi mà tại nhiều trường THPT miền xuôi cũng tương tự, như: Trường THPT Nga Sơn có số thí sinh đăng ký dự thi và xét nguyện vọng là 412, trong khi đó, chỉ tiêu tuyển sinh là 426; Trường THPT Ba Đình (huyện Nga Sơn): đăng ký dự thi và xét nguyện vọng là 477, chỉ tiêu là 502; Trường THPT Hoàng Lệ Kha (huyện Hà Trung): đăng ký dự thi và xét nguyện vọng là 407, chỉ tiêu là 420; THPT Hà Trung: đăng ký dự thi và xét nguyện vọng là 572, chỉ tiêu là 584; THCS&THPT Thống Nhất (huyện Yên Định): đăng ký dự thi và xét nguyện vọng 199, chỉ tiêu 250; Trường THPT Vĩnh Lộc: đăng ký dự thi và xét nguyện vọng 536, chỉ tiêu 542.

Cũng theo tìm hiểu của phóng viên, bên cạnh những trường có số hồ sơ đăng ký dự thi không đủ so với chỉ tiêu, thì chủ yếu các trường có chỉ tiêu gần sát với số hồ sơ đăng ký dự thi. Một số trường có số hồ sơ nhiều như: THPT Hàm Rồng, TP Thanh Hóa (đăng ký dự thi và xét nguyện vọng là 787, chỉ tiêu tuyển sinh là 533), THPT Nguyễn Trãi, TP Thanh Hóa (đăng ký dự thi và xét nguyện vọng là 519, chỉ tiêu là 375); THPT Quảng Xương 4 (đăng ký và nguyện vọng 601, chỉ tiêu 460); THPT Ngọc Lặc (666 thí sinh đăng ký dự thi, 484 chỉ tiêu)…

Thực tế nhiều năm nay, nhiều trường THPT sau khi tuyển đủ chỉ tiêu lớp 10 vẫn xin thêm chỉ tiêu do lượng thí sinh đăng ký dự thi còn rớt lại cao. Trong khi đó, ở nhiều trường, đặc biệt khu vực miền núi dù điểm đầu vào thấp (có trường chỉ từ 3,50- 5,00 điểm/3 môn thi) vẫn không tuyển đủ chỉ tiêu, nhiều em chỉ cần tránh điểm liệt là đỗ vào trường THPT công lập. Phải chăng, việc xây dựng chỉ tiêu tuyển sinh hàng năm chưa sát với nhu cầu học tập, thực tế từng địa phương?

Lý giải về vấn đề trên, ông Lê Văn Cương, Trưởng phòng Kế hoạch-Tài chính, Sở GD&ĐT, cho biết: Tình trạng nhiều trường có số hồ sơ đăng ký dự thi không đủ so với chỉ tiêu năm nào cũng xảy ra. Nguyên nhân là, nhiều huyện thường có 2-3 trường THPT, mỗi năm lượng thí sinh đăng ký ở mỗi trường khác nhau do tâm lý lo lắng của học sinh. Năm nay, trường này nhiều hồ sơ đăng ký dự thi, nhưng năm sau, học sinh lo lắng lại nộp hồ sơ đăng ký dự thi vào trường khác. Bên cạnh đó, khi xây dựng kế hoạch tuyển sinh hàng năm, Sở GD&ĐT thường căn cứ vào số học sinh đang học lớp 9. Nhờ công tác phân luồng học sinh, tâm lý học sinh không còn lựa chọn con đường học THPT là duy nhất nên nhiều em không đăng ký dự thi vào lớp 10 THPT mà có nhiều lựa chọn khác cho tương lai của mình. Vì vậy, dẫn đến có nhiều trường, số hồ sơ đăng ký dự thi không đủ so với chỉ tiêu tuyển sinh được giao. Riêng 1 số huyện như: Hà Trung, Nga Sơn… do thực hiện giải thể bớt 1 trường THPT trên địa bàn nên năm học này đã tăng chỉ tiêu cho các trường THPT còn lại.

Lý do nhiều thí sinh không thi THPT

Theo báo cáo của Sở GD&ĐT, năm học 2018-2019, toàn tỉnh có 44.376 học sinh lớp 9; chỉ tiêu tuyển sinh là 33.286 thí sinh (đạt khoảng 75% số học sinh lớp 9 tuyển sinh vào THPT), số còn lại sẽ theo học các trường nghề, Trung tâm GDNN-GDTX hoặc lao động tự do…

Trường THPT Ba Đình, huyện Nga Sơn, một trong những trường có số hồ sơ đăng ký dự thi vào lớp 10 thấp hơn chỉ tiêu tuyển sinh.

Huyện Nga Sơn có 3 trường THPT thì có 2 trường là Trường THPT Nga Sơn, THPT Ba Đình không đủ hồ sơ tuyển sinh so với chỉ tiêu; Trường THPT Mai Anh Tuấn chỉ dư 1 hồ sơ (hồ sơ đăng ký dự thi là 504, chỉ tiêu là 503).

Ông Phạm Đức Anh, Trưởng phòng GD&ĐT huyện Nga Sơn, cho biết: Năm học 2018-2019, toàn huyện có 1.783 học sinh đã hoàn thành chương trình THCS, trong đó có 1.386 học sinh đăng ký dự thi vào lớp 10 THPT. Số còn lại, các em lựa chọn học nghề hoặc đi làm phụ giúp gia đình…

Lý giải việc học sinh sau khi hoàn thành chương trình THCS đăng ký dự thi vào các trường THPT trên địa bàn không đủ so với chỉ tiêu, ông Phạm Đức Anh cho rằng: Do những năm gần đây các nhà trường đẩy mạnh tuyên truyền về công tác hướng nghiệp để phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS. Bên cạnh đó, từ thực tế, nhiều sinh viên ra trường không có việc làm, khiến người dân thay đổi nhận thức về việc lựa chọn nghề nghiệp. Căn cứ vào hoàn cảnh gia đình, lực học, nhiều học sinh đã lựa chọn đi làm hoặc học nghề ở các trường nghề... chứ không tiếp tục học THPT.

Tại Trường trung cấp nghề Nga Sơn, đến thời điểm hiện nay, đã có hơn 300 hồ sơ đăng ký tuyển sinh vào trường, trong đó, có khoảng 90% là hồ sơ đăng ký của học sinh đã hoàn thành chương trình THCS trên địa bàn huyện.

Ông Nguyễn Ngọc Minh, Hiệu trưởng Trường trung cấp nghề Nga Sơn, cho biết: Xuất phát từ thực tế, nhiều học sinh sau khi hoàn thành chương trình THCS vào học các trường nghề, sau 3 năm các em vừa có bằng THPT, vừa có bằng nghề, có thể ra trường đi làm nuôi sống bản thân và phụ giúp gia đình. Tại Trường trung cấp nghề Nga Sơn, hằng năm, học sinh tốt nghiệp ra trường có việc làm ngay đạt 86% với mức lương từ 6-7 triệu đồng/tháng. Trong khi đó, nhiều sinh viên các trường cao đẳng, đại học ra trường không có việc làm vẫn phải làm công nhân trong các nhà máy. Điều này đã khiến nhận thức của một bộ phận học sinh thay đổi. Nhiều học sinh tại địa phương sau khi hoàn thành chương trình THCS đã không đăng ký dự thi THPT mà lựa chọn học nghề tại trường.

Cũng theo thống kê của Sở GD&ĐT thì những năm gần đây, nhiều học sinh sau khi hoàn thành chương trình THCS đã lựa chọn học nghề tại các trung tâm dạy nghề- hướng nghiệp, các trường trung cấp nghề, Trung tâm GDNN-GDTX, hoặc đi lao động tự do trong và ngoài tỉnh. Cụ thể: năm học 2016-2017, có 40.790 học sinh hoàn thành chương trình THCS, trong đó có 32.984 học sinh vào THPT còn 7.806 học sinh vào học các Trung tâm GDNN-GDTX, Trung cấp nghề, lao động tự do; năm học 2017-2018, có 47.374 học sinh hoàn thành chương trình THCS, có 38.329 học sinh vào THPT, còn lại 9.045 học sinh vào các Trung tâm GDNN-GDTX, trường TC nghề, lao động tự do. Năm học 2018-2019, nếu theo chỉ tiêu tuyển sinh, sẽ có 11.090 học sinh không theo học THPT.

Từ thực trạng trên, nhiều ý kiến cho rằng việc ngành chức năng nghiên cứu chỉ tiêu tuyển sinh sát với thực tế địa phương, vùng miền, trường học, nơi đào tào ngành nghề... là cần thiết để hướng đến hiệu quả thiết thực của kỳ thi vào lớp 10, cũng như sự phân luồng học sinh học nghề sau khi học xong THCS.

Hoàng Giang