Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm mon: Giúp trẻ năng động, tự tin

Giáo dục kỹ năng sống (KNS) cho trẻ mầm non (MN) giúp trẻ sớm hoàn thiện nhân cách và khả năng tự lập trong cuộc sống khi trưởng thành. Vì vậy, thời gian gần đây, để trẻ phát triển toàn diện hơn ngay từ những năm đầu đời, các trường MN đã xây dựng kế hoạch, lựa chọn hoạt động, phương pháp giáo dục phù hợp nhằm hình thành cho trẻ các kỹ năng cơ bản cần thiết.

Các bé Trường Mầm non Họa Mi (TP Thanh Hóa) tham gia hoạt động giáo dục kỹ năng sống.

Giáo dục KNS cho trẻ MN là hoạt động giúp trẻ có thể làm chủ bản thân, ứng xử phù hợp với cộng đồng và xã hội, thích nghi, học tập hiệu quả, nâng cao sức khỏe tinh thần và thể chất, ứng phó tích cực trong các tình huống của cuộc sống. Qua tìm hiểu tại các trường MN, chúng tôi được biết, hiện nay các trường MN đang tập trung giáo dục các kỹ năng cần thiết cho trẻ như: Kỹ năng sinh tồn, kỹ năng tự nhận thức bản thân, kỹ năng giao tiếp ứng xử, kỹ năng tự lập, kỹ năng làm việc nhóm. Hầu hết giáo viên MN khi thực hiện nhiệm vụ giáo dục KNS cho trẻ đều khẳng định, đây là một trong những hoạt động giáo dục cần thiết, bởi qua đó trẻ sẽ dần hình thành được những thói quen tích cực, có cơ hội phát triển nhân cách đầy đủ và đúng hướng. Ví như, rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, biết nói lời xin lỗi khi mắc lỗi, biết cảm ơn khi nhận quà... Từ những hành động nhỏ này, trẻ hình thành những thói quen tốt, kỹ năng ứng xử trong cuộc sống. Lớn lên một chút, trẻ nhận thức được tình huống nguy hiểm cho bản thân, bạn bè, biết kêu cứu khi gặp nguy hiểm, biết chia sẻ với người lớn khi gặp khó khăn, hoạn nạn.

Trong chương trình giáo dục MN, giáo dục phát triển KNS là một trong những nội dung giúp hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ, tạo cơ hội để trẻ vận dụng những kiến thức, kỹ năng đã học vào cuộc sống hằng ngày. Nhận thức rõ tầm quan trọng của hoạt động giáo dục KNS, trong những năm qua, Trường MN Trường Thi B (TP Thanh Hóa) đã xây dựng kế hoạch, nội dung giáo dục KNS cho trẻ ở tất cả các độ tuổi. Các hoạt động mà giáo viên xây dựng tạo hứng thú cho trẻ thông qua các hình thức khám phá, trải nghiệm, bắt chước, thực hành và sáng tạo, giúp trẻ trải nghiệm, có cơ hội bộc lộ hết cảm xúc, từ đó nhận thức được bản thân, tự tin, nhanh nhẹn trong giao tiếp, sáng tạo trong hoạt động và có kỹ năng tự phục vụ bản thân để thích nghi, hòa nhập xã hội. Chia sẻ về phương pháp giáo dục KNS cho trẻ MN cô giáo Nguyễn Thị Mười, Hiệu trưởng Trường MN Trường Thi B cho biết: Việc dạy KNS cho trẻ không cứng nhắc, bó hẹp trong một khuôn mẫu mà được thực hiện thông qua rất nhiều các hoạt động như: Vui chơi, sinh hoạt hằng ngày, nghe kể chuyện, xem phim và các hoạt động sáng tạo khác. Ở tất cả các hoạt động, giáo viên xây dựng chương trình, hướng dẫn trẻ nhập cuộc và nhất thiết phải để trẻ tự trải nghiệm bằng việc biết áp dụng những điều cô giáo dạy vào từng nội dung bài học. Có như vậy trẻ mới linh hoạt, phát huy được sự sáng tạo cá nhân và biết học hỏi, đoàn kết với các bạn, làm tốt các nhiệm vụ mà cô giáo yêu cầu.

Tại Trường MN Họa Mi (TP Thanh Hóa) việc giáo dục KNS cho trẻ được nhà trường quan tâm xây dựng nhiều hoạt động để tạo hứng thú cho trẻ dựa trên các kỹ năng cơ bản, như: Tổ chức dã ngoại, thực hành trải nghiệm thực tế tại các cơ sở sản xuất, trồng trọt, chăn nuôi hay các địa điểm du lịch; tổ chức thực hành đóng vai làm nông, làm bác sĩ, đầu bếp, thợ cắt tóc, cảnh sát...; xây dựng góc học tập với các hình ảnh, dụng cụ trực quan sinh động giúp trẻ nhận biết và thể hiện cảm xúc về sự vật, hiện tượng chung quanh. Cô giáo Phạm Thị Hiền, Hiệu trưởng Trường MN Họa Mi cho biết: Nhà trường thường xuyên tổ chức các buổi ngoại khóa, lồng ghép các hoạt động rèn luyện KNS cho các em thông qua các hoạt động. Qua đó, giúp các em phát triển toàn diện. Ngoài ra, các hoạt động tập thể còn giúp trẻ sống hòa đồng, gắn bó và giúp cho sự phát triển tư duy, nhân cách. Ngoài ra, để các hoạt động giáo dục KNS đạt hiệu quả, nhà trường chú trọng phương pháp làm mẫu nêu gương để các em bắt chước bởi trẻ từ 2 tuổi trở lên đều học cách nhận biết, bộc lộ tình cảm và kỹ năng xã hội qua quan sát, bắt chước người lớn xung quanh. Đồng thời, sử dụng phương pháp trò chơi phân vai để trẻ có nhiều cơ hội thể hiện, tích lũy kỹ năng, giúp trẻ hiểu bản thân hơn và học cách giao tiếp, giải quyết tình huống nảy sinh trong cuộc sống hằng ngày.

Qua tìm hiểu thực tế, chúng tôi ghi nhận nhiều trẻ đã tự tin, hoạt bát, sáng tạo hơn và tự lập trong sinh hoạt cá nhân sau một thời gian đi học và được tham gia các hoạt động giáo dục KNS ở trường MN. Chị Nguyễn Minh Trang, phường Điện Biên (TP Thanh Hóa) cho biết: Trước đây con trai tôi rất nhút nhát, nhưng từ khi theo học tại Trường MN Họa Mi, được các cô cho đi chơi nhiều, khám phá nhiều, bé đã mạnh dạn hơn. Có lần tham gia dã ngoại tại doanh trại, bé đã được sinh hoạt, sắp xếp đồ dùng, tập thể dục cùng các chú bộ đội. Khi về nhà bé đã tự gấp chăn gọn gàng và khoe với mẹ về ngày dã ngoại của mình. Thấy con nhanh nhẹn, hiểu biết nhiều thứ tôi cảm thấy hạnh phúc, an tâm.

Giáo dục KNS cho trẻ là một trong những nhiệm vụ khó khăn, đòi hỏi giáo viên phải có kiến thức, độ tinh nhạy và tâm lý. Do đó, để giáo dục KNS cho trẻ MN đạt hiệu quả, các trường MN cần phối hợp chặt chẽ với các bậc phụ huynh trong việc tổ chức các hoạt động của trường và sự phát triển tâm sinh lý, nhận thức của trẻ để tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ sớm có ý thức làm chủ bản thân, tự tin hơn trong cuộc sống.

Bài và ảnh: Thùy Linh