Giám sát việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng thực hiện Dự án Hồ chứa nước bản Mồng

Ngày 31/3, đoàn công tác Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội khóa XV do Đại biểu Quốc hội chuyên trách Nguyễn Ngọc Sơn làm trưởng đoàn, đã có buổi giám sát việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội khóa XV về chuyển đổi mục đích sử dụng rừng thực hiện hồ chứa nước bản Mồng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

Đoàn công tác kiểm tra thực tế việc xây dựng khu tái định cư cho 107 hộ dân tại thôn Đồng Trình, xã Xuân Hòa, huyện Như Xuân.

Làm việc với đoàn giám sát có các đồng chí Tỉnh ủy viên: Mai Văn Hải, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh; Lê Đức Giang, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo các sở, ngành, đơn vị liên quan và huyện Như Xuân.

Đoàn công tác đã đi kiểm tra thực tế tại khu vực tái định cư cho các hộ dân thôn Đồng Trình, xã Xuân Hòa, huyện Như Xuân.

Đại biểu Quốc hội chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Ngọc Sơn và Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Lê Đức Giang trao đổi về việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng thực hiện Dự án Hồ chứa nước bản Mồng.

Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng được xây dựng trên dòng sông Hiếu, lòng hồ rộng 25 km², chủ yếu nằm tại địa bàn tỉnh Nghệ An và một phần thuộc huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa.

Thực hiện Dự án “Hồ chứa nước Bản Mồng giai đoạn 1, tỉnh Nghệ An”, UBND huyện Như Xuân được giao làm chủ đầu tư Hợp phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn huyện.

Toàn cảnh buổi làm việc.

Sau khi đi kiểm tra, tại buổi làm việc Đại biểu Quốc hội chuyên trách Nguyễn Ngọc Sơn đánh giá cao sự quan tâm chỉ đạo của UBND tỉnh Thanh Hóa, sự nỗ lực của chủ đầu tư, các nhà thầu và các ngành, địa phương liên quan trong quá trình triển khai dự án. Tuy nhiên, tiến độ triển khai Dự án còn chậm, cần phải đẩy mạnh hơn nữa trong thời gian tới.

Đại biểu Quốc hội chuyên trách Nguyễn Ngọc Sơn phát biểu định hướng các nội dung tại buổi làm việc.

Tổng diện tích rừng chuyển mục đích sử dụng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa để thực hiện Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng là 586,45 ha. Diện tích cần phải trồng rừng thay thế là 1.651,05 ha.

Ngay sau khi Quốc hội chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng 586,45 ha rừng trên địa bàn, để thực hiện dự án tỉnh Thanh Hóa đã rà soát, chuẩn bị đủ quỹ đất trống để trồng rừng thay thế diện tích chuyển đổi của dự án.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ NN&PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), UBND tỉnh đã phê duyệt phương án nộp tiền trồng rừng thay thế với tổng 74,2 tỷ đồng. Sau 2 năm phê duyệt kinh phí trồng rừng thay thế, dự án chưa bố trí được kinh phí để triển khai thực hiện trồng rừng thay thế theo quy định.

Trên cơ sở kinh phí trồng rừng thay thế được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, ngày 15/5/2024 UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt điều chỉnh kinh phí trồng rừng thay thế của dự án tại Quyết định số 1938/QĐ-UBND ngày 15/5/2024. Ngay sau khi được Bộ NN&PTNT phân bổ kinh phí, Sở NN&PTNT (chủ đầu tư Hợp phần) đã nộp đầy đủ số tiền trồng rừng thay thế (184.636.920.000 đồng) về Quỹ Bảo vệ, phát triển rừng và phòng, chống thiên tai của tỉnh theo quy định.

Về khai thác lâm sản, hiện nay, hiện trạng khu vực rừng bị ảnh hưởng cần phải chuyển mục đích sử dụng khi thực hiện Dự án trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa vẫn đang được bảo vệ nguyên trạng theo quy định của pháp luật (chưa thực hiện công tác khai thác lâm sản).

Trên cơ sở kết quả rà soát quỹ đất đáp ứng quy định về trồng rừng thay thế, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt giao chủ đầu tư và phân bổ kế hoạch vốn ủy thác trồng rừng thay thế đợt 1 năm 2025 tại Quyết định số 5059/QĐ-UBND ngày 20/12/2024 với tổng kinh phí là 72,868 tỷ đồng.

Trong đó, kinh phí từ tiền ủy thác trồng rừng thay thế của dự án Hồ chứa nước Bản Mồng là 58,287 tỷ đồng, tương ứng với diện tích trồng rừng là 619,16 ha. Hiện nay các chủ dự án được giao trồng rừng thay thế bằng nguồn kinh phí của dự án đang hoàn thiện hồ sơ, thủ tục để triển khai trồng rừng trong năm 2025.

Phó Chủ tịch UBND huyện Như Xuân Nguyễn Hữu Tuất phát biểu tại buổi làm việc.

Về tiến độ thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đến ngày 25/12/2024 Hội đồng giải phóng mặt bằng (GPMB) huyện đã hoàn thành áp giá và niêm yết công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho 110/110 hộ gia đình, cá nhân khu vực tái định cư nơi đến thuộc xã Xuân Hòa. Tuy nhiên, đến ngày 31/12/2024 UBND huyện mới phê duyệt phương án bồi thường hỗ trợ đợt 1 cho 34 hộ gia đình, cá nhân đủ điều kiện để bồi thường, hỗ trợ và Công ty TNHH MTV Cao su Thanh Hóa với tổng kinh phí 19,605 tỷ đồng.

Còn lại 107 hộ với diện tích 266,85 ha không đủ điều kiện để bồi thường, UBND huyện đã có văn bản báo cáo UBND tỉnh xem xét trình HĐND tỉnh xin cơ chế hỗ trợ đặc thù với tổng kinh phí 64.017.572.788 đồng.

Ngày 27/3, Thứ trưởng Bộ Nông Nghiệp và Môi trường đã giao UBND tỉnh Thanh Hóa tham mưu trình HĐND tỉnh ban hành chính sách hỗ trợ đặc thù cho 107 hộ dân đang sinh sống, canh tác trên đất của Công ty TNHH MTV Cao su Thanh Hóa, làm cơ sở để Hội đồng Bồi thường, hỗ trợ GPMB huyện Như Xuân phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và ban hành quyết định thu hồi đất; thống nhất giao Cục quản lý và xây dựng công trình tham mưu thống nhất bổ sung 21 hộ theo đề xuất của UBND huyện Như Xuân vào khu vực tái định cư, thời gian tới UBND huyện sẽ phê duyệt điều chỉnh, bổ sung quy hoạch 1/500 để triển khai thực hiện tái định cư cho các hộ trên theo quy định.

Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Mai Văn Hải phát biểu ý kiến.

Đối với gói thầu cắm mốc đường viền bổ sung tỷ lệ 1/1000, ngày 24/3/2025 UBND huyện Như Xuân đã ký hợp đồng với đơn vị tư vấn; hiện đơn vị tư vấn đang triển khai thực hiện, dự kiến hoàn thành trước ngày 30/4/2025. Đối với gói thầu tư vấn lập phương án khai thác, tận dụng lâm sản, đã lựa chọn và ký hợp đồng với đơn vị tư vấn lập hồ sơ khai thác tận dụng lâm sản; hiện đơn vị tư vấn đang triển khai lập hồ sơ, dự kiến tháng 6/2025 sẽ lựa chọn được đơn vị khai thác tận thu lâm sản.

Về công tác xây dựng khu tái định cư, ngày 24/2/2025 UBND huyện Như Xuân đã lựa chọn xong nhà thầu tư vấn khảo sát, lập thiết kế bản vẽ thi công khu tái định cư trên hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia. Hiện nay, đang thẩm tra thiết kế và dự toán xây dựng khu tái định cư. Dự kiến phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công và thực hiện các thủ tục lựa chọn đơn vị thi công, hoàn thành trước ngày 30/4/2025.

Thành viên đoàn công tác của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội phát biểu ý kiến tại buổi làm việc.

Tại buổi giám sát, các thành viên đoàn giám sát và các ngành liên quan của tỉnh Thanh Hóa, huyện Như Xuân đã thảo luận về các quy định pháp luật để triển khai hợp phần dự án, trong đó tập trung vào nội dung chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, trồng rừng thay thế và tiến độ thực hiện khu tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Đức Giang phát biểu tại buổi làm việc.

Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Đức Giang đã giải trình một số kiến nghị của các thành viên đoàn giám sát trong công tác triển khai các hợp phần của dự án. Đồng thời cho biết xác định đây là công trình lớn của Quốc gia, nên tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan triển khai thực hiện các hợp phần được giao đảm bảo tiến độ dự án theo kế hoạch.

Đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh giao các sở, ngành có liên quan của tỉnh và UBND huyện Như Xuân chuẩn bị các điều kiện để sẵn sàng triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao.

Đại biểu Quốc hội chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Ngọc Sơn phát biểu định hướng các nội dung buổi làm việc.

Phát biểu kết luận buổi giám sát, Đại biểu Quốc hội chuyên trách Nguyễn Ngọc Sơn đề nghị tỉnh Thanh Hóa làm rõ các nội dung kiến nghị và rà soát, cập nhật những quy định, hướng dẫn mới được ban hành vào dự án. Đồng thời, đề nghị tỉnh rà soát, kiểm kê lại diện tích đất rừng để thực hiện trồng rừng thay thế, hoàn thiện các thủ tục về bố trí khu tái định cư cho người dân bị ảnh hưởng bởi dự án. UBND tỉnh, UBND huyện rà soát việc trồng rừng đảm bảo đúng quy định pháp luật.

UBND tỉnh phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường làm rõ đối tượng được đền bù, sử dụng đất, không để tình trạng buông lỏng; đề nghị Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam tiếp nhận ngay số kinh phí tỉnh nộp. Rà soát tiến độ trồng rừng đã giao cho các chủ rừng để đảm bảo nghiệm thu dự án. Cần làm rõ số vốn được phân bổ, giải ngân, số vốn hoàn trả trong quá trình thực hiện dự án vào báo cáo. Cung cấp số liệu của Thanh tra Chính phủ trong báo cáo về diện tích trồng cây cao su.

Đoàn giám sát tiếp thu các kiến nghị, đề xuất của UBND tỉnh Thanh Hóa, huyện Như Xuân và các đơn vị liên quan để báo cáo Quốc hội giải quyết những vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ của dự án.

Anh Tuân