Dữ liệu số - hạ tầng mềm của quản trị thông minh

Không còn là xu hướng, chuyển đổi số (CĐS) giờ đây đã trở thành nền tảng hạ tầng mềm trong điều hành, phục vụ và phát triển ở Thanh Hóa. Từ cải cách hành chính, xây dựng đô thị thông minh, đến cung cấp dịch vụ công toàn trình, ứng dụng dữ liệu số đã giúp bộ máy chính quyền các cấp hoạt động hiệu quả, minh bạch hơn, đồng thời mở ra không gian phát triển mới cho người dân và doanh nghiệp.

Đoàn viên thanh niên hướng dẫn người dân rút số tự động tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Tống Sơn.

Thực hiện khâu đột phá về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Thanh Hóa xác định CĐS là trục xuyên suốt trong xây dựng nền hành chính hiện đại, gắn với mục tiêu nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp. Những năm qua, chính quyền số được triển khai mạnh mẽ, đồng bộ. Toàn bộ các cơ quan hành chính trong tỉnh đã chuyển đổi sang giao thức Internet thế hệ mới (IPv6); hơn 3,3 triệu lượt văn bản điện tử được ký số, trao đổi và xử lý hoàn toàn trên môi trường mạng. Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính kết nối toàn diện với Cổng dịch vụ công quốc gia, cung cấp hơn 1.700 dịch vụ công trực tuyến, trong đó gần 1.000 dịch vụ toàn trình.

Đặc biệt, Thanh Hóa nhiều năm liền nằm trong nhóm 15 địa phương dẫn đầu cả nước về Chỉ số chuyển đổi số (DTI). Việc ứng dụng hệ thống một cửa điện tử, nền tảng quản lý văn bản điều hành, chữ ký số không chỉ rút ngắn quy trình, giảm chi phí, mà còn tăng tính công khai, minh bạch và sự hài lòng của người dân.

Sự hình thành trung tâm tích hợp dữ liệu, hệ thống giám sát an ninh mạng (SOC) và trung tâm điều hành đô thị thông minh (IOC) đã mở ra bước tiến mới trong quản trị số cấp tỉnh. IOC tích hợp giám sát giao thông, an ninh trật tự, phản ánh hiện trường, thủ tục hành chính và chỉ số hài lòng của người dân, tạo nên mô hình quản trị hiện đại, kết nối đa chiều giữa Nhà nước - doanh nghiệp - người dân.

Không chỉ dừng ở hành chính, kinh tế số và xã hội số đang trở thành hai trụ cột quan trọng trong hành trình chuyển đổi của Thanh Hóa. Các doanh nghiệp trong tỉnh chủ động ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và tự động hóa trong sản xuất, quản lý và tiếp thị. Tỷ lệ doanh nghiệp sử dụng hóa đơn điện tử, chữ ký số, phần mềm ERP ngày càng tăng. Nhiều mô hình “hợp tác xã số”, “nông dân số” được triển khai, hỗ trợ truy xuất nguồn gốc, quảng bá và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp qua nền tảng trực tuyến.

Tỉnh đã ban hành Chương trình số 54/CTr-UBND về đánh giá mức độ CĐS doanh nghiệp, hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đến cuối năm 2024, 43% doanh nghiệp trong tỉnh đã kinh doanh trên sàn thương mại điện tử, mở rộng kênh tiêu thụ sản phẩm địa phương, đặc biệt là nông sản, thủ công mỹ nghệ.

Song hành với đó, xã hội số được thúc đẩy mạnh mẽ. Các nền tảng công nghệ phục vụ giáo dục, y tế, du lịch, giao thông, văn hóa được triển khai rộng rãi. 100% cơ sở giáo dục đã kết nối Internet cáp quang; ngành y tế hoàn thiện hóa đơn điện tử, phần mềm quản lý bệnh viện, hệ thống PACS và thanh toán không dùng tiền mặt. Nổi bật là nền tảng công dân số - VNeID, giúp người dân định danh, thanh toán, thực hiện dịch vụ công chỉ bằng một thao tác trên điện thoại.

Cùng với việc mở rộng hạ tầng viễn thông, mạng 5G, Internet băng thông rộng, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, Thanh Hóa đang từng bước hình thành xã hội kết nối toàn diện - nơi công nghệ trở thành công cụ phục vụ cuộc sống tốt hơn.

Dù đạt nhiều kết quả nổi bật, CĐS vẫn đối mặt không ít thách thức: hạ tầng dữ liệu chuyên sâu còn thiếu đồng bộ, nhân lực công nghệ cao chưa đáp ứng yêu cầu, nhiều doanh nghiệp nhỏ và cơ sở sản xuất vẫn gặp khó về nguồn lực, hạ tầng kỹ thuật và tư duy đổi mới.

Nhận rõ những rào cản ấy, Thanh Hóa đang chuyển hướng mạnh mẽ từ tư duy “ứng dụng công nghệ” sang “chủ động dẫn dắt sự phát triển số”. Trọng tâm là xây dựng nền tảng dữ liệu mở và đồng bộ, hình thành các cơ sở dữ liệu dùng chung giữa các cấp, các ngành, tạo dòng chảy thông tin thông suốt phục vụ quản lý, điều hành và hoạch định chính sách. Trên nền tảng đó, chính quyền các cấp sẽ vận hành ngày càng hiệu quả, minh bạch và gần dân hơn.

Cùng với hạ tầng dữ liệu, phát triển nhân lực số được xem là yếu tố cốt lõi. Tỉnh chú trọng đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ chuyên gia công nghệ, kỹ sư phần mềm, kỹ thuật viên hệ thống thông tin, đồng thời hình thành lớp công dân số có khả năng thích ứng với môi trường làm việc và sinh hoạt mới. Đây chính là “nguồn vốn con người” giúp Thanh Hóa không chỉ theo kịp mà còn tạo dấu ấn riêng trong tiến trình CĐS quốc gia.

Song song với đó, việc hoàn thiện cơ chế, chính sách đóng vai trò dẫn dắt, tạo khung thể chế linh hoạt cho đổi mới sáng tạo. Các chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu, đổi mới công nghệ, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, Internet vạn vật... đang được triển khai đồng bộ, qua đó hình thành một môi trường thuận lợi để công nghệ thực sự trở thành động lực tăng trưởng.

Trên bình diện hạ tầng kỹ thuật, tỉnh tiếp tục đầu tư mạnh cho hệ thống viễn thông, Internet băng thông rộng, 5G và trung tâm dữ liệu; tăng cường hợp tác công - tư trong CĐS, tạo điều kiện để doanh nghiệp công nghệ tham gia sâu vào các dự án hạ tầng thông minh, từ đô thị đến nông thôn. Việc phát triển quỹ đổi mới sáng tạo, quỹ đầu tư mạo hiểm cũng đang được tính toán như bước đi chiến lược nhằm khơi thông nguồn lực xã hội hóa cho CĐS.

Hướng đến tương lai, Thanh Hóa đặt mục tiêu duy trì Chỉ số CĐS (DTI) và Chỉ số đổi mới sáng tạo (PII) trong nhóm 10 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước, tiến tới trở thành trung tâm khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo của khu vực Bắc Trung bộ vào năm 2030. Đây không chỉ là đích đến về thứ hạng, mà là cam kết về tầm nhìn, khát vọng kiến tạo một Thanh Hóa năng động, sáng tạo và phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.

Trường Giang