Mối nguy hại từ trào lưu hút thuốc lá điện tử trong giới trẻ

Dụng cụ hút thuốc lá điện tử.

Những năm gần đây, trào lưu hút thuốc lá điện tử rộ lên như “mốt ăn chơi thời thượng” của giới trẻ trên địa bàn TP Thanh Hóa. Ngoài việc đua đòi, thể hiện sự sành điệu, nhiều nam thanh, nữ tú không lường trước được nhiều mối nguy hại từ việc hút thuốc lá điện tử.

Không quá khó để có thể bắt gặp những nam thanh niên tuổi đời còn rất trẻ hút thuốc lá điện tử tại nơi công cộng. Nguyễn Văn Tuấn, chàng thanh niên mới 16 tuổi tối nào cũng có mặt ở một quán café nổi tiếng ở trung tâm TP Thanh Hóa để hội ngộ cùng những người bạn có cùng sở thích hút thuốc lá điện tử. Tuấn cùng 3 người bạn còn lại mỗi người đều cầm trong tay bộ dụng cụ thuốc lá điện tử, tinh dầu. Rất nhanh chóng, cả 4 thanh niên còn chưa đủ 18 tuổi này đã phì phèo nhả ra những làn khói trắng làm mù mịt một góc quán café. Sau đó là những vẻ mặt khoái chí, thể hiện sự sành điệu của nhóm thanh niên này.

Tuấn chia sẻ: Trước kia, tôi cùng nhóm bạn từng hút thuốc lá truyền thống nhưng hơn 1 năm trở lại đây, chúng tôi “cai” thuốc lá truyền thống, chuyển sang hút thuốc lá điện tử. Hút thuốc lá điện tử “ngon” hay không phụ thuộc vào 2 thứ, đó là tinh dầu và bộ đồ hút. Thông thường một bộ đồ (gồm hộp đựng kiêm sạc pin và tẩu) có chất lượng, giá từ 5 triệu đồng trở lên, bộ cao cấp giá cả chục triệu, bộ hút bình dân giá dao động khoảng 2-3 triệu đồng. Thuốc để hút chủ yếu là các loại tinh dầu. Tinh dầu cũng có nhiều loại tùy vào khẩu vị từng người, nhưng phổ biến nhất là tinh dầu vị hoa quả, như: Chuối, xoài, dâu, cam, táo, nho... có người thì lại ưa mùi tinh dầu vị xì-gà. Hàng tinh dầu có chất lượng phải nhập từ Malaysia, Thái Lan giá từ 200.000 đến 400.000 đồng/chai, rẻ hơn là các loại tinh dầu có xuất xứ từ Trung Quốc có giá dao động 100.000 đồng/chai. Loại tinh dầu đắt hơn là từ châu Âu, Nhật Bản có giá từ 500.000 đồng/chai trở lên với mùi thơm hơn, ít độc hại hơn và quan trọng là khi hút vào sẽ “phê” hơn.

Qua quan sát, trên những chai tinh dầu, toàn bộ thông tin ghi hoàn toàn bằng chữ nước ngoài và không hề có thời gian sử dụng, xuất xứ sản phẩm, hay những cảnh báo tác hại như thuốc lá truyền thống. Các loại bộ đồ thuốc lá điện tử, tinh dầu tất nhiên không được bán công khai tại các siêu thị, cửa hàng, nơi công cộng mà chủ yếu phân phối qua kênh cá nhân. Loại hàng hóa này vẫn âm thầm len lỏi vào đời sống như một món hàng “xách tay” và cũng khá dễ dàng để mua. Theo tìm hiểu, thuốc lá điện tử là loại thuốc cung cấp dạng khí dung được tạo ra bởi nhiệt do đốt cháy dung dịch mà người dùng hít vào cơ thể. Thuốc lá điện tử có thể được thiết kế giống các loại thuốc lá bình thường (ví dụ như thuốc lá, xì-gà, xì-gà mi ni, tẩu hay điếu), nhưng chúng cũng có thể được thiết kế các hình dạng khác như bút, USB và các dụng cụ hình trụ hoặc chữ nhật có kích thước lớn hơn. Thuốc lá điện tử là 1 thiết bị sử dụng công nghệ để hóa hơi tinh dầu lỏng thành dạng khói, và được xử lý thông qua chip điện tử thông minh nên lượng khói ra rất nhiều và tạo những đám khói rất nhanh. Hầu hết các nhà sản xuất thuốc lá điện tử đều quảng cáo loại thuốc lá công nghệ này an toàn, thậm chí an toàn hơn thuốc lá thông thường do không cần đến lửa, không tạo tro và khói khi hút.

Nhiều bạn trẻ cho biết vì nghĩ thuốc lá điện tử không độc hại như thuốc lá thông thường, nên họ đã hút thử và sau đó nghiện luôn, không dừng được. Một số bạn trẻ còn nhận xét: “So với thuốc lá thông thường, loại này cho ra nhiều khói hơn, cảm nhận được nhiều vị hơn và nếu không hút sẽ thấy thiếu thiếu, khó chịu”. Vì vậy, hút thuốc lá điện tử vẫn có thể gây nghiện. Không chỉ các nam thanh niên, trào lưu này còn lan sang các nữ thanh niên. Điều đáng lo ngại là có cả các em học sinh THPT trên mình vẫn khoác áo đồng phục nhưng cũng hút thuốc lá điện tử. Em Trần Hoàng A. (học sinh lớp 12) chia sẻ: “Mỗi lần tụ tập café cùng các bạn, em và một số bạn nữ đã hút thuốc lá điện tử. Việc hút tinh dầu, nhất là vị hoa quả rất thơm và hấp dẫn. Dần dần thành quen nhưng em không dám mua bộ dụng cụ hút vì sợ bố mẹ phát hiện nên chỉ sử dụng khi đi chơi với các bạn. Dù mới sử dụng được vài tháng nhưng gần như tuần nào em cũng phải hút vài lần để thỏa cơn thèm. Giờ muốn cai không hút nữa cũng là vấn đề khó khăn”. Chị Nguyễn Thị B. (phường Lam Sơn, TP Thanh Hóa) bất ngờ phát hiện trong ba lô của cậu con trai đang học lớp 11 có tới 2 bộ dụng cụ thuốc lá điện tử, cùng một loạt chai tinh dầu. Chị đã đưa con đi bệnh viện xét nghiệm. Kết quả, con trai chị B. đã nghiện thuốc lá điện tử nặng. Cậu bé khai nhận với mẹ ngày nào cũng phải hút. Hai bộ dụng cụ thuốc lá điện tử được mua lại từ một người bạn khác, một để hút hương vị này, một hút hương vị khác... Số tiền nợ lên đến gần chục triệu đồng và điều đáng buồn là con trai chị B. đã sa đà vào thú chơi “sành điệu” này mà sao nhãng việc học hành.

Qua trao đổi, các bác sĩ có kinh nghiệm lâu năm của Bệnh viện phổi Thanh Hóa cho biết: Trong thuốc lá điện tử sử dụng nicotin là chất gây nghiện mạnh. Hơn nữa, chất lượng nicotin được sử dụng trong thuốc lá điện tử hiện nay chưa được kiểm soát, vì vậy, một số sản phẩm có thể chứa các chất độc nguy hiểm khác. Không chỉ riêng nicotin là chất gây nghiện được cảnh báo, mà trong thuốc lá điện tử còn sử dụng chất aerosol với mục đích làm giả khói thuốc khi hút. Đây là một chất độc hại và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm như ung thư, tim mạch và các bệnh khác. Những chất độc này không chỉ ảnh hưởng đến người sử dụng thuốc lá mà còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh với những người hít phải khói thuốc lá điện tử thụ động. Nếu đem so sánh thuốc lá điện tử với thuốc lá điếu truyền thống thì nguy cơ bị ung thư do thuốc lá điện tử gây ra cao hơn gấp nhiều lần thuốc lá điếu.

Trong khi đó, hiện nay thuốc lá điện tử được quảng cáo một cách công khai, tràn lan trên các trang mạng. Các loại tinh dầu được mua – bán dễ dàng nhưng hầu hết là hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Với trọng tâm quảng bá là loại thuốc lá thay thế, và cai nghiện thuốc lá truyền thống nên khiến không ít người, nhất là giới trẻ lầm tưởng hút thuốc lá điện tử là an toàn, không gây nghiện, nhiều người sử dụng thuốc lá điện tử để tự giải phóng mình khỏi thói quen hút thuốc truyền thống. Thiết nghĩ, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác quản lý lĩnh vực kinh doanh thuốc lá điện tử, tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục cho cộng đồng về tác hại mà thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử có thể gây ra. Các gia đình cũng cần tăng cường giám sát con em mình, tránh xa thuốc lá điện tử. Bởi lẽ, nghiện thuốc lá điện tử bên cạnh những tác hại về sức khỏe, cũng được xem là con đường rất gần để giới trẻ “tiến đến” các loại ma túy tổng hợp khác.

Mạnh Cường