Bảo đảm an sinh xã hội trong đại dịch

Dịch COVID-19 khiến nhiều doanh nghiệp phải tạm dừng, thu hẹp quy mô hoạt động, một bộ phận người lao động phải ngừng việc, dừng hợp đồng lao động không hưởng lương hoặc thất nghiệp. Để thúc đẩy duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội, cùng với các giải pháp hỗ trợ trực tiếp cho người lao động, người dân, doanh nghiệp, người sử dụng lao động gặp khó do đại dịch của Chính phủ, các địa phương, đơn vị, doanh nghiệp trong tỉnh cũng có nhiều giải pháp nhằm chung tay khắc phục khó khăn, đẩy lùi dịch bệnh.

Người lao động đến Trung tâm Dịch vụ việc làm làm thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp tăng so cùng kỳ.

Doanh nghiệp, người lao động gặp khó

Ảnh hưởng nặng nề nhất là các doanh nghiệp trong ngành dệt may, giầy da và các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Theo đó, 11 công ty thuộc Tập đoàn Hongfu (Tập đoàn Giầy Hồng Phúc) đóng trên địa bàn tỉnh không có nguồn cung ứng nguyên phụ liệu dẫn đến kế hoạch sản xuất bị giảm sút nghiêm trọng. Các công ty cũng đã cố gắng tìm các nguồn nguyên liệu thay thế tại các thị trường khác để duy trì sản xuất, bảo đảm việc làm cho người lao động. Tuy nhiên, do dịch bùng phát trên toàn thế giới, trong đó có Mỹ và các nước châu Âu là các thị trường xuất khẩu chính, chiếm tỷ lệ lớn của tập đoàn, do đó, việc xuất khẩu hàng vào các thị trường này gặp nhiều khó khăn. Các đơn hàng cũ đang sản xuất thì thiếu nguyên liệu, không xuất đi được, đơn hàng mới thì bị khách cắt giảm hoặc đơn phương hủy không thời hạn, buộc các công ty phải thu hẹp sản xuất. Do đó, các công ty thuộc Tập đoàn Hongfu đã phải cắt giảm khoảng 2.500 lao động thử việc và trên 10.000 lao động có hợp đồng dưới 1 năm. Một số công ty cắt giảm nhiều lao động là Công ty TNHH Giầy Sunjade, Công ty TNHH Giầy Arena, Công ty TNHH Giầy Roll Sport, Công ty TNHH Giầy Vennuss... Các công ty khác như Công ty May Sakurrai ở Khu Công nghiệp Lễ Môn cũng đã lên kế hoạch cho công nhân tạm nghỉ 10 ngày, Công ty SH Vina cho 1.500 lao động nghỉ việc... Không chỉ các doanh nghiệp giầy da, dệt may mà nhiều doanh nghiệp kinh doanh các ngành nghề khác như du lịch, dịch vụ, vận tải bị giảm việc, giãn việc hoặc ngừng việc. Hàng chục nghìn người lao động đã và đang bị ảnh hưởng nặng nề, nhất là lao động giản đơn, thu nhập thấp, không thường xuyên. Dịch cũng ảnh lớn tới các đối tượng yếu thế khác như đối tượng bảo trợ xã hội, hộ nghèo, cận nghèo... Chị Nguyễn Thị Hiền ở phường Quảng Thọ (TP Sầm Sơn) là công nhân Công ty TNHH Giầy Aresa Việt Nam đóng tại Lô B – Khu Công nghiệp Lễ Môn, có chồng là Lê Đình Hùng lái xe buýt tuyến Vĩnh Lộc – Sầm Sơn (thuộc Công ty CP Vận tải ô tô Thanh Hóa) đều phải tạm nghỉ việc. Chị Hiền chia sẻ: Nhà vừa mới xây xong, nợ còn chưa kịp trả, nay không có việc làm, dù đã cắt giảm mọi chi phí sinh hoạt xuống mức thấp nhất nhưng vẫn rất chật vật để cân đối chi tiêu.

Với anh Hoàng Văn Hoan ở phường Lam Sơn (TP Thanh Hóa), làm bảo vệ cho Siêu thị Điện Máy Xanh Phú Sơn. Do phải cắt giảm chi tiêu, siêu thị cho anh và một số lao động khác nghỉ việc. Anh Hoan chia sẻ: Đồng lương vốn đã thấp, giờ không còn việc làm, không có thu nhập, nếu dịch còn kéo dài chẳng biết xoay sở làm sao. Mong dịch bệnh sớm qua để còn đi tìm việc làm, trang trải cuộc sống.

Ở tỉnh Sơn La, vì mưu sinh, chị Nguyễn Thị Hoa cùng chồng và 3 con nhỏ dắt nhau vào Thanh Hóa làm lao động tự do. Gia đình chị Hoa cùng tổ thợ 20 người thuê 1 căn nhà cấp 4 tại phường Đông Hải làm nơi ăn ở. Tổ thợ của chị làm việc cho Công ty CP Hà Đô 45, được trả công theo ngày. Chị Hoa cho biết: Bình quân mỗi tháng cả tổ chi phí cho sinh hoạt, dịch vụ thuê nhà, tiền điện, nước hết khoảng 50 triệu đồng. Từ ngày 25-3 đến nay phải nghỉ việc do dịch COVID-19, không có nguồn tích trữ, cả tổ chỉ ăn uống dè chừng, xin ứng tiền trang trải thì chủ thầu không cho nên rất khó khăn trong cuộc sống.

Khắc phục khó khăn, bảo đảm an sinh xã hội

Theo thống kê, hiện tỉnh ta có gần 100 doanh nghiệp và khoảng 33.000 lao động bị ảnh hưởng nặng bởi dịch COVID-19. Song song với thực hiện các giải pháp phòng chống dịch COVID-19, các doanh nghiệp trong tỉnh đã xây dựng phương án để duy trì sản xuất, bảo đảm việc làm, thu nhập cho người lao động. Việc tái cơ cấu ngành nghề, thay đổi cơ cấu hoặc công nghệ sản xuất, kinh doanh, đa dạng hóa thị trường, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kỹ năng nghề cho người lao động... cũng được các doanh nghiệp quan tâm. Tuy nhiên, nếu dịch còn diễn biến phức tạp và kéo dài thì cũng chưa lường trước được điều gì sẽ xảy ra đối với doanh nghiệp và người lao động.

Thực hiện chỉ đạo Thủ tướng Chính phủ và UBND tỉnh về các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách nhằm ứng phó với dịch bệnh COVID-19, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh cũng như bảo đảm an sinh xã hội, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội đã có văn bản gửi UBND các huyện, thị xã, thành phố; đồng thời gửi công văn hướng dẫn các doanh nghiệp trả lương ngừng việc và giải quyết chế độ cho người lao động trong thời gian ngừng việc liên quan đến dịch COVID-19 và công văn hướng dẫn việc tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Đề nghị UBND các huyện, thị xã, thành phố đẩy mạnh tuyên truyền quy định của pháp luật về các trường hợp, điều kiện, thủ tục, hồ sơ tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất tới tất cả các doanh nghiệp. Hướng dẫn các doanh nghiệp đủ điều kiện lập hồ sơ và đề nghị Bảo hiểm xã hội tỉnh xem xét, giải quyết hồ sơ trong thời gian sớm nhất, tạo điều kiện để các doanh nghiệp đủ điều kiện thực hiện việc tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất tối đa 12 tháng để các doanh nghiệp khắc phục khó khăn. Sở cũng yêu cầu đơn vị trực thuộc duy trì việc tiếp nhận hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp, đẩy nhanh tiến độ giải quyết, bảo đảm quyền lợi cho người lao động (trong quý I-2020 Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh đã tiếp nhận, giải quyết, xử lý hồ sơ, làm thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp cho gần 3.400 lao động (tăng khoảng 4% so cùng kỳ).

Để cấp bách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội và ứng phó với đại dịch, các cấp, các ngành chức năng trong tỉnh đã và đang tích cực triển khai các phương án, chính sách hỗ trợ của Nhà nước giúp doanh nghiệp, các hộ sản xuất, kinh doanh, người lao động khắc phục khó khăn trong đại dịch. Tính đến ngày 9-4, Bảo hiểm xã hội tỉnh đã rà soát có 4 doanh nghiệp giảm lao động thường xuyên; dự kiến tạm dừng đóng bảo hiểm xã hội vào quỹ hưu trí, tử tuất 3 tháng cho 6 đơn vị. Các doanh nghiệp có 50% số lao động đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ được lùi thời điểm đóng kinh phí công đoàn. Bưu điện tỉnh thực hiện việc chi trả trợ cấp xã hội gộp 2 tháng 4 và 5 cho các đối tượng bảo trợ xã hội để chi trả 1 lần. Với đối tượng từ 80 tuổi trở lên, người khuyết tật nặng sẽ được nhân viên bưu điện chi trả tận nhà.

Thực hiện Chỉ thị số 11/CT-TTg ngày 4-3 của Thủ tướng Chính phủ, hiện nhiều ngân hàng thương mại đã triển khai gói tín dụng ưu đãi để hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch. Các tổ chức tín dụng sẽ tiết giảm chi phí để cho khách hàng vay mới với lãi suất ưu đãi giảm từ 0,5% đến 1,5%/năm. Những doanh nghiệp, hộ kinh doanh bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 được xem xét cho vay mới nhằm khôi phục lại hoạt động sản xuất, kinh doanh. Hiện các doanh nghiệp và người dân đang mong các bộ, ngành sớm triển khai các chính sách hỗ trợ, đặc biệt là gói hỗ trợ an sinh xã hội 62.000 tỷ đồng, góp phần giảm bớt khó khăn do doanh nghiệp và người dân trong bối cảnh tình hình hiện nay.

Bài và ảnh: Mai Phương